Jedzenie to temat, który zawsze jest na czasie. Dotyczy bowiem każdego z nas, niezależnie od naszego pochodzenia, koloru skóry, orientacji seksualnej czy wyznawanej religii. Każdy przecież musi jeść, żeby żyć. Ale czy poświęcamy wystarczająco dużo uwagi na to, co ostatecznie trafia na nasze talerze?

Jeszcze nie tak dawno temu największą bolączką rządów na całym świecie był powszechny problem głodu. Każdy z nas zapewne słyszał opowieści dziadków czy rodziców o skąpych racjach żywnościowych w czasach II wojny światowej, czy też niekończących się kolejkach do pustych sklepów w okresie PRL-u. Od tamtych mrocznych czasów nie minęło wiele lat. Już dziś jednak te historie bardziej niż rzeczywistość przypominają nam tło jakiejś przedziwnej powieści fantastycznej. Mamy bowiem niemal nieograniczony dostęp do tak różnorodnych produktów żywnościowych ze wszystkich stron świata, o jakich naszym przodkom nawet się nie śniło. Problem głodu nie zniknął całkowicie, ale udało nam się znacznie ograniczyć jego zasięg. Dziś jednak musimy mierzyć się z zupełnie innym globalnym problemem żywieniowym — coraz więcej ludzi cierpi na otyłość bądź nadwagę, przy jednoczesnym niedożywieniu. Jak do tego doszło? Kto jest za to odpowiedzialny? A przede wszystkim, co możemy zrobić, by naprostować tą naszą nową rzeczywistość? To właśnie odpowiedzi na tego typu pytania stanowią podstawę dla publikacji Bee Wilson pt. „Tak dziś jemy. Biografia jedzenia”.

Swoją podróż po biografii jedzenia zaczynamy stosunkowo niewinnie, poznając cztery etapy transformacji żywieniowej, by na samym jej końcu spotkać zagubionego w labiryncie sklepowych półek konsumenta. Czujemy jego bezradność w podjęciu decyzji dotyczącej kolejnego posiłku. Jak nikt rozumiemy jego poczucie braku czasu na gotowanie i jedzenie. Podobnie jak on widzimy pięknie i kolorowo pakowane produkty spożywcze, które aż krzyczą, żeby je kupić. I jak on, z determinacją myśliwego polujemy na wszelkiej maści promocje, okazje i przeceny. Rozumiemy jego pragnienie bycia modnym, nadążania za współczesnymi trendami. A to wszystko, tak jak i on, zagryzamy rozmaitymi przekąskami. Bo tak naprawdę większość z nas jest zagubionia w tym labiryncie sklepowych półek. Poprzednie pokolenia wypracowały dla nas wolność, jakiej sami nigdy nie zaznały. Ale nikt nie nauczył nas korzystać z niej w sposób rozsądny i odpowiedzialny.

Stworzyło to ogromną przestrzeń dla wszelkiej maści trenerów personalnych, samozwańczych dietetyków i guru zdrowej żywności. W przeciwieństwie jednak do nich Bee Wilson nie narzuca nam jedynej słusznej diety, która rzekomo rozwiąże wszystkie nasze problemy żywieniowe. Nie moralizuje, nie osądza, nie upycha na siłę swoich mądrości do naszego życia i na nasze talerze. Nie usiłuje zmienić naszego podejścia do jedzenia, lecz skłonić nas, żebyśmy w ogóle zaczęli o nim myśleć. Pozostawia nam wolność, ucząc jednocześnie, jak z niej korzystać. Daje wiedzę i narzędzia, ale co z nimi zrobimy, to już zależy wyłącznie od nas.

Autorka „Tak dziś jemy. Biografia jedzenia” nie tylko dokonuje kompletnej i rzeczowej analizy obecnej rzeczywistości żywieniowej, ale też nie boi się poruszać tematów często pomijanych we współczesnej literaturze przedmiotu, jako „niemodnych". Zwraca uwagę, między innymi, na ograniczenia w dostępie do zdrowej żywności osób o niższym statusie społecznym, obala mit o winie słabej woli i niskiej moralności osób z otyłością, czy wreszcie podkreśla z całą mocą, że nasze posiłki nie tylko powinny być zbilansowane i zróżnicowane, ale również smaczne. Bo to, jak jemy i czy potrafimy czerpać z tego przyjemność, również ma znaczenie.

Przemyślenia pani Wilson oparte są na opiniach wielu ekspertów różnych dziedzin z zakresu żywienia, a także licznych badaniach i opracowaniach danych statystycznych. Kropkę nad „i” stanowi umieszczona na samym końcu obszerna bibliografia publikacji, które zainspirowały ją do napisania swojej książki, a które mogą stanowić punkt wyjścia dla badań co bardziej dociekliwych odbiorców.

Powszechnie obecne w jej publikacji nazwiska, liczby i wykresy mogłyby u niejednego czytelnika wywołać niestrawność. Na szczęście, jako pisarka kulinarna, zna się ona na temacie jak nikt inny. Dodała zatem do całości sporo tematycznych ciekawostek i trochę anegdot z własnego życia. Doprawiła szczyptą humoru i garścią dystansu do siebie i do poruszanego tematu. Tworząc tym samym ucztę dla prawdziwych smakoszy.

„Tak dziś jemy. Biografia jedzenia” przywodzi mi na myśl właśnie taki zdrowy, pełnowartościowy posiłek. Z początku możemy podchodzić z nieufnością do jego obcego smaku i nieznanej nam tekstury. Jednak z każdym kolejnym kęsem tej przepysznej lektury nabieramy ochoty na więcej. Aż w końcu przekładamy ostatnią stronę i zamykamy książkę z poczuciem, że oto braliśmy udział w niezwykłym doświadczeniu, którego wspomnienie pozostanie z nami na długo.

* cytat pochodzi z książki „Tak dziś jemy. Biografia jedzenia” autorstwa Bee Wilson

Klaudia Matuszyńska