Watykan i papiestwo fascynują wszystkich ludzi wszystkich czasów. Bez względu na to, czy ktoś jest wierzącym rzymskim katolikiem, czy wyznaje inną religię, czy wreszcie jest ateistą – każdego fascynują dzieje papieży i Stolicy Apostolskiej. Ile powstało książek, ile filmów demaskujących mroczne sekrety Watykanu – żądza władzy, żądza cielesna, żądza pieniądza wcale nie były obce papieżom. Jednocześnie papież i Watykan ciągle przekraczali ramy doczesnego świata, mając na uwadze wieczność.

Wydawnictwo Post Factum już po raz trzeci wydało książkę pod chwytliwym tytułem „Watykan. Mroczna historia światowej potęgi”. Jej autorem jest Klaus-Rüdiger Mai, znany choćby z książki „Benedykt XVI”.

Już na wstępie zdradzę, że historię Watykanu czyta się bardzo dobrze, momentami wręcz z zapartym tchem. Autor zdecydował się na klasyczny porządek chronologiczny i podzielił książkę na dwie duże części zatytułowane „Pierwsze tysiąclecie” oraz „Drugie tysiąclecie”. Tym samym czytelnik otrzymuje niejako kompendium historii Watykanu – od świętego Piotra do Benedykta XVI. Oczywiście opowieść ta jest w dużej mierze poświęcona kolejnym papieżom i ich rządom. Wszak – jak przekonuje autor – „Watykan to przede wszystkim papież”.

Jednak lektura książki zawiedzie wszystkich tych, którzy będą w niej szukać wielkich skandali, mrocznych sekretów i tanich sensacji. Klaus-Rüdiger Mai przekonuje bowiem, że tak naprawdę historia jest o wiele ciekawsza niż wszystkie fantastycznie brzmiące teorie spiskowe.

Przeczytamy więc o wszystkich kontrowersyjnych tematach związanych z historią Watykanu i papieży: o mrocznym stuleciu, papieżycy Joannie, wyprawach krzyżowych, inkwizycji, papieżu „zbyt świętym na Watykan”, Indeksie ksiąg zakazanych czy stosunku do Żydów. Autor obiektywnie pokazuje, jak wiele z nich jest pokłosiem czarnej legendy, stworzonej przez wrogów Watykanu.

Jednocześnie nie ucieka od tematów trudnych. Nie wybiela papieży, którzy mieli dzieci, urządzali orgie w swoich pałacach, rządzili twardą ręką państwem kościelnym i byli bardziej świeckimi książętami niż „duchowymi ojcami”.

Książka stara się być obiektywna. Nie demonizuje Watykanu, ale też przesadnie go nie wybiela. Watykan nie był bowiem – jak chcieliby niektórzy – stolicą grzechu i zepsucia. Nie był jednak także miastem świętych i aniołów.

„Watykan. Mroczna historia światowej potęgi” to bardzo ciekawa lektura o miejscu, w którym, jak w żadnym innym, sacrum przeplatało się z profanum. Jedno niemal nie mogło istnieć bez drugiego.

Oczywiście książka w żadnym razie nie jest podręcznikiem do historii Kościoła. Autor napisał publikację popularnonaukową, skierowaną do szerokiego grona odbiorców. Nie ustrzegł się błędów, choćby robiąc rozróżnienie między prezbiterami a kapłanami, podczas gdy oba te pojęcia znaczą to samo.

Jest to jednak udana, zgrabnie napisana publikacja o niezwykłych dziejach Watykanu. Lektura dla wszystkich zainteresowanych tematem.

Wojciech Sobański