Rafał Woś jest znanym dziennikarzem i publicystą ekonomicznym. Współpracuje z „Tygodnikiem Powszechnym” i „Super Expressem”. Jest również autorem książki „To nie jest kraj dla pracowników”. W tym roku, nakładem wydawnictwa Post Factum, ukazała się jego nowa publikacja pod nieco przewrotnym tytułem „Lewicę racz nam zwrócić, Panie”.

Dlaczego Rafał Woś modli się o powrót lewicy? Czy w ogóle lewica jest w Polsce potrzebna – trzydzieści lat od upadku komunizmu i wprowadzenia systemu kapitalistycznego, którym tak się wszyscy zachwycają? Autor, analizując przeszłość, oceniając teraźniejszość i prognozując przyszłość, dowodzi, że nowoczesna lewica jest nie tyle potrzebna, co wręcz niezbędna.

Książka składa się z trzech części. Pierwsza z nich nosi tytuł „Lewica tu była”. Została w niej omówiona – oczywiście skrótowo – historia polskiej myśli lewicowej. Rafał Woś daje czytelnikom ciekawe wykłady z ekonomii, które jednak nie tchną „urzędowym” optymizmem. Według niego równość istniała na ziemi „jakieś dwieście tysięcy lat temu”. Potem zaś było już tylko gorzej. Również historia Polski – według Wosia – jest historią nierówności społecznych i wyzysku całego społeczeństwa przez klasę panującą (szlachtę). Autor dowodzi, że zmieniło się to dopiero w okresie Polski Ludowej.

Jednak ta część książki sprawia wrażenie nieco chaotycznej – autor nie trzyma się porządku chronologicznego, do pewnych tematów wraca kilka razy.

Druga część jest pytaniem: „Lewica jest?”. Autor docieka w niej, czy w Polsce istnieje lewica. Czym lewica jest, a czym – zdaniem autora – powinna być? Jak to się stało, że obecnie „nie ma społecznego zapotrzebowania” na lewicę? W tym fragmencie autor popuścił nieco wodze fantazji i przedstawił alternatywną historię PRL-u. Omówił mianowicie „sytuację gospodarczą Polski Ludowej w latach 1980–2018”. Biorąc pod uwagę niechęć i nieumiejętność polskich komunistów do reform gospodarczych, zasadne wydaje się pytanie, czy takie rozważanie ma jakikolwiek sens.

Rafał Woś kreśli także ekonomiczną historię neoliberalnej III RP. Zastanawia się, czy istniała inna droga reform gospodarczych niż słynny „plan Balcerowicza”. Ostro krytykuje rządy SLD, które według niego prawie nic nie miały w sobie z lewicowej wrażliwości. Jednym słowem – Woś mocno krytykuje dzisiejszą Polskę. Czemu? Według niego pracownicy nie mają dziś możliwości obrony swoich praw, są wykorzystywani przez pracodawców i niewiele różnią się od niewolników z przeszłości. Według autora współcześnie wszyscy żyjemy w „wielkim obozie pracy”.

Ostatnia część książki niesie nutkę optymizmu – „Lewica będzie!”. Jednak jaka to będzie lewica? Zdaniem autora książki lewica musi się stać nowoczesna i otwarta na różne poglądy. Powinna wyzbyć się przekonania, że lewicowcem może być tylko ten, kto podziela konkretny światopogląd. Woś proponuje, aby na nowo zdefiniować pojęcie lewicowości.

Reasumując, książka „Lewicę racz nam zwrócić, Panie” to naprawdę bardzo ciekawa lektura. Dzięki niej możemy spojrzeć na ekonomię z innego niż kapitalistyczny punktu widzenia. Autor nie waha się przełamywać utartych schematów myślowych, proponuje prawdziwy rynek pracownika, optuje za dowartościowaniem pracy. Tę lekturę polecam wszystkim chcącym spojrzeć na ekonomię i historię z pozycji lewicowych.

Na koniec mała uwaga do wydawcy – w książce bardzo by się przydał spis treści.

Wojciech Sobański