Sagi literackie mają to do siebie, że mocno angażują czytelnika. Przynajmniej tak jest w moim przypadku. Ilekroć czytam sagę liczącą kilka tomów, tylekroć zwyczajnie zżywam się z jej bohaterami. Razem z nimi przeżywam smutki i radości, nadzieje i bolesne zawody. Razem z nimi staję przed trudnymi wyborami, których podjęcie może zmienić całe życie. Przed takimi właśnie wyborami zawsze stają zwykli ludzie, gdy w ich życie bezpardonowo wkracza wielka historia.

Nie inaczej jest w przypadku sagi Magdaleny Kawki „Lwowska odyseja”. Nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka ukazał się właśnie jej czwarty, ostatni tom pod tytułem „Trudna radość”. Wracamy zatem do rodziny Linderów, do ich małych radości i dużych trosk. Akcja powieści rozpoczyna się w roku 1947. Rzeczywistość zupełnie się zmieniła. Polska jest zupełnie innym krajem. Po wojnie zyskała nowe granice, nowe władze, nowy ustrój i nową hierarchię społeczną. Nie ma już polskiego Lwowa, ba, nie ma całych Kresów Wschodnich. Linderowie, przesiedleni na Ziemie Odzyskane, zaczynają rozumieć, że nigdy tam nie wrócą.

Tymczasem życie w Gryfowie nie należy do łatwych. Powojenna rzeczywistość wciąż jest jeszcze mało oswojona. Życie jednak zdaje się tym nie przejmować. Życie zdaje się być ignorantem, który nie zważa na to, co wokół. W rodzinie rodzą się nowe dzieci, jednak pewnego dnia przychodzi także śmierć. Marianna umiera. Gustaw jest załamany. Wraz z ukochaną żoną stracił zupełnie chęć do życia. Popadł w melancholię, nie interesuje go to, co wokół. Tymczasem wokół dzieje się sporo. Lilka czeka na Oresta, mając nadzieję, że ukochany żyje i że wreszcie się odnajdą. Czy faktycznie tak będzie? Czy to możliwe, aby Orest żył? Kobieta nie przypuszcza nawet, przez co będzie musiała przejść.

Swój dramat przeżywa też Waleria Gałązkowa. Okazuje się, że przeszłość nawet po latach potrafi dopaść swoją ofiarę. Co takiego stało się w roku 1941, że spędza sen z powiek kobiecie? Czy to możliwe, że podczas okupacji zachowała się w sposób niegodny człowieka?

„Trudna radość” to bez wątpienia lektura obowiązkowa dla wszystkich czytelników sagi „Lwowska odyseja”. Magdalena Kawka po raz kolejny napisała porywającą powieść, jednocześnie wiernie oddając historyczne realia. Komunistyczna rzeczywistość została oddana bardzo realistycznie – bez żadnych upiększeń czy przekłamań. Bohaterowie, przeżywając swoje osobiste dramaty, zostają także wciągnięci w wir wydarzeń przekraczających ich wyobraźnię. Okazuje się, że przedwojenne przyjaźnie i znajomości w nowej rzeczywistości mogą stać się co najmniej problematyczne.

Jednak największe brawa należą się autorce za epilog. Epilog, który jest pięknym i wzruszającym zakończeniem całej sagi. Ten krótki fragment bez wątpienia wzruszy każdego czytelnika. Reasumując, „Lwowska odyseja” to kolejna bardzo dobra saga historyczna na polskim rynku wydawniczym. Polecam waszej uwadze wszystkie cztery tomy. Daję najwyższą możliwą ocenę, będącą jednocześnie oceną całości.

Wojciech Sobański