Historia piękna

Estetyczna i intelektualna przygoda z arcydzielami wszech czasów
A jest tu zaiste piękno jeszcze bardziej prawdziwe, kiedy mianowicie ujrzysz w kimś i uwielbisz mądrość, nie patrząc zgoła na jego twarz, bo twarz może sobie być brzydka, kiedy po prostu pominiesz całą jego postać zewnętrzną i będziesz „ścigać” tylko jego wewnętrzne piękno.
- Plotyn

Piękno świata dostrzegamy w pojedynczych elementach, na przykład w gwiazdach na niebie, ptakach w powietrzu, rybach w wodzie i ludziach na ziemi.
- Wilhelm z Conches
Bez wątpienia jedną z przyczyn, dla których wielu ludzi nie ma właściwego poglądu na piękno, jest brak subtelnej wyobraźni koniecznej dla odczuwania bardziej wyrafinowanych wzruszeń. Wszyscy roszczą sobie pretensje do tej subtelności, wszyscy o niej mówią i chętnie widzieliby w niej sprawdzian wszelkich gustów i poglądów.
- David Hume

I śmierć, i piękno zaiste to dwie istoty głębokie, co tyle mają błękitu i tyle czerni w źrenicy, jako dwie siostry straszliwe, płodne i wielkookie, o zagadce tej samej, tejże tajemnicy.
- Wiktor Hugo

„Piękno jest prawdą, prawda pięknem” – tylko tyle można wiedzieć i warto wiedzieć tu, na ziemi.
- John Keats

Piękno jest zawsze dziwaczne. Rzec nie chcę, iż jest dziwaczne w sposób dobrowolny i na zimno, bo w takim przypadku byłoby potworem, wykolejonym z torów życia. Mówię, że zawiera zawsze odrobinę dziwaczności, która sprawia, że szczególnie jest piękne.
- Charles Baudelaire

Książka ta – choć ilustrowana obrazami stu arcydzieł wszech czasów – nie jest kompendium wiedzy o sztuce. Obrazy, podobnie jak cytaty z dzieł literackich, od Pitagorasa po teksty współczesne, odzwierciedlają zróżnicowane pojęcia piękna, jakie pojawiały się na przestrzeni dziejów. Książka ilustruje, w jaki sposób pojmowano piękno natury, kwiatów, zwierząt, ciała ludzkiego, gwiazd, proporcji matematycznych, światła, drogocennych kamieni, Boga, szatana wreszcie.

Na podstawie tekstów filozofów, pisarzy, uczonych, mistyków i teologów oraz świadectw artystów można się także zorientować, w jaki sposób odczuwał piękno zwykły, przeciętny człowiek. Okazuje się, że nie tylko w różnych epokach, ale nawet w obrębie tej samej kultury ścierały się ze sobą różnorodne pojęcia na temat piękna. Czytelnik sam może się przekonać, czy w tak odmiennych swych przejawach koncepcja piękna zachowała pewne cechy stałe. W każdym razie przeżyje pasjonującą przygodę, estetyczna i intelektualną.

Umberto Eco (1932–2016) – filozof, mediewista, semiolog i miedioznawca oraz jeden z najbardziej znanych pisarzy współczesnych. Do najważniejszych jego prac eseistycznych należą m.in.: Dzieło otwarte, Teoria semiotyki, Semiologia życia codziennego, W poszukiwaniu języka uniwersalnego, Interpretacja i nadinterpretacja, Kant a dziobak, Od drzewa do labiryntu. Zainteresowanie teorią literatury zaowocowało Sześcioma przechadzkami po lesie fikcji, a estetyką – Sztuką i pięknem w średniowieczu, Historią piękna, Historią brzydoty (dwie ostatnie pozycje, które opublikował pod swoją redakcją, oraz Szaleństwo katalogowania i Historia krain i miejsc legendarnych - wydane przez REBIS). Prawdziwą sławę przyniosły mu powieści: Imię róży (jeden z największych bestsellerów w historii literatury), Wahadło Foucaulta, Wyspa dnia poprzedniego, Baudolino, Tajemniczy płomień królowej Loany, Cmentarz w Pradze i Temat na pierwszą stronę. Jako autor błyskotliwych tekstów publicystycznych dał się poznać w zbiorach: Diariusz najmniejszy oraz Zapiski na pudełku od zapałek (3 tomy), a także po części w tomie Wymyślanie wrogów i inne teksty okolicznościowe. Niniejszy wybór felietonów to już ostatni zbiór przemyśleń tego niezwykle wszechstronnego i nader przenikliwego obserwatora naszej płynnej rzeczywistości.