Konwencja Krakowska: inicjatorzy i ich cele

Konwencja Krakowska narodziła się na podstawie wniosków i postulatów z poprzednich edycji odbywającego się w czasie Festiwalu Conrada Kongresu Książki. Najpierw powstała Karta Dobrych Praktyk, a potem właśnie Konwencja Krakowska, czyli dokument przygotowany przez Unię Literacką, Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury, Kraków Miasto Literatury UNESCO oraz przedstawicielki kilkunastu wydawnictw. Dokument ten sankcjonuje zasady współpracy, wcześniej w większości nieopisane, którymi warto się kierować we współpracy między wydawcami i wydawczyniami a autorami i autorkami oraz tłumaczami i tłumaczkami. Jak czytamy w liście przewodnim, wystosowanym przez Magdalenę Hajduk-Dębowską, współzałożycielkę oraz właścicielkę Wydawnictwa Karakter:

Sygnatariuszami dokumentu są:

Stowarzyszenie Unia Literacka

Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury

Wydawnictwo Art Rage

Wydawnictwo Dowody na Istnienie

Wydawnictwo Drzazgi

Wydawnictwo Filtry

Wydawnictwo Format

Wydawnictwo Karakter

Wydawnictwo Krytyki Politycznej (Krytyka Polityczna)

Wydawnictwo Lokator

Wydawnictwo Marpress

Wydawnictwo Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie / Museum of Modern Art in Warsaw)

Wydawnictwo w Podwórku

Wydawnictwo Smak Słowa

Wydawnictwo Widnokrąg

Wydawnictwo Wolno

Wydawnictwo Wysoki Zamek

Wydawnictwo Wytwórnia

Konwencja Krakowska: na jakie zasady współpracy wskazuje?

O jakich zasadach współpracy mówi Konwencja Krakowska? Jej inicjatorzy wymieniają wśród nich zasadę szacunku i lojalności, która głosi, że „strony zachowują powściągliwość w komentowaniu współpracy w mediach społecznościowych”, a twórcy i twórczynie o powstaniu nowej książki w pierwszej kolejności informują dotychczasowe wydawnictwa.

Kolejną z zasad jest ta dotycząca szczerości i transparentności. Mówi ona o tym, że obie strony – wydawca i twórca – na bieżąco powinny informować się o postępie prac związanych z pisaniem książki, szczerze informować o ewentualnych opóźnieniach, wątpliwościach. Autorzy i autorki na jej mocy mają również informować wydawcę o współpracy z innymi oficynami, a wydawcy autorów – o planowanych działaniach promocyjnych.

Zasada wzajemności i symetrii w relacjach dotyczy natomiast dotrzymywania terminów umownych, poufałości umów i ewentualnych kar umownych.

Osobno sformułowano szczegółowe zasady współpracy autorów i autorek z wydawcami (m.in. prawo pierwszeństwa dla aktualnego wydawcy, realistyczne żądania promocyjne twórców i twórczyń), a także zasady dotyczące konstrukcji umów (m.in. podpisywanie wyłącznie umów licencyjnych, a nie przenoszących prawa autorskie, czas przeznaczony na korektę autorską wynoszący nie mniej niż 2 dni za każdy arkusz tekstu, określenie w umowie maksymalnej liczby spotkań autorskich). W Konwencji Krakowskiej znalazły się również zapisy dotyczące wynagrodzenia (m.in. osobne rozliczanie każdej z książek, na które podpisano osobne umowy).

Dokument określa także szczegółowe zasady współpracy tłumaczy i tłumaczek z wydawnictwami. Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury, jako organizacja sygnatariuszka, zobowiązuje się do edukowania członków i członkiń w zakresie wcześniej wymienionych dobrych praktyk współpracy. STL przyjmuje również opinie wydawnictw o jego członkach i członkiniach oraz opinie samych członkiń i członków o wydawnictwach.

Wymienione zasady dotyczą konstrukcji umów (np. licencja na przekład powinna mieścić się w przedziale 5–7 lat od przyjęcia przekładu, a zaliczka w wysokości 25% szacowanego pełnego wynagrodzenia powinna być wypłacona w momencie podpisania umowy). Określono również zasady dotyczące wynagrodzenia (np. honorarium powinno być odpowiednie i proporcjonalne do wykonanej pracy i zakresu udzielanej licencji), a także poszanowania osobistych praw autorskich tłumaczy/tłumaczek.

Cały dokument Konwencji Krakowskiej jest dostępny na stronie pod tym linkiem.