cytaty z książki "Die Erzählungen: Sonderausgabe"
katalog cytatów
[+ dodaj cytat]
Szlachetność nie polega nie tyle na tym, że się coś robi, lecz raczej, że się czegoś poniecha. Polega przede wszystkim na tym, że się czuje, co kogoś drugiego mogłoby "szokować"; że się to czuje odpowiednio wcześnie, jeszcze zanim mogłoby do tego dojść.
[Noblesse] besteht nicht sehr darin, was man tut, als darin, was man unterläßt. Sie besteht in der Hauptsache darin, daß man fühlt, was den anderen "schockieren" könnte; daß man es rechtzeitig fühlt, noch ehe etwas geschehen ist. [Triumph der Schönheit], s.258.
Człowieka tzw. "dobrej rasy" rozpozna pan zawsze po tym, że nie potrafi przyjąć wdzięczności za małą lub większą pomoc, jaką wyświadcza, a już całkiem, gdy ktoś chce ją wyrazić. Nigdy lub prawie nigdy nie uda się panu znaleźć w sytuacji, by prawdziwemu panu powiedzieć "Bardzo dziękuję!" On potrafi to tak zaaranżować, by człek zawsze uwierzył, iż jego małe przysługi i grzeczności jemu samemu służą, a nasza bezsilność jest właściwie dla niego korzyścią. (...) Ale plebejusz jest ambitny. Prawdziwy człowiek z klasą jest anonimowy. W szlachetności z urodzenia tkwi siła, jaśniejsza niż światło sławy, blask sukcesu, siła zwycięzcy. Ambicja, jak mówiłem, charakteryzuje plebejusza. On nie ma czasu. On nie może się doczekać, by dostąpić honoru, władzy, reputacji, sławy. Ale człowiek szlachetny ma czas, by czekać, a nawet by pozostać w tyle.
[Triumph der Schönheit] s.254-255.
Nie jestem moralistą. To znaczy, że nie oceniam ludzi po ich czynach i słowach, lecz po pobudkach ich czynów i słów.
Ich bin kein Moralist. Das will heißen: Ich beurteile die Menschen nicht nach ihren Handlungen und Reden, soindern nach den Gründen ihrer handlungen und Reden.
[Triumph der Schönheit], s.269.
Wszyscy moi krajanie kochali przyrodę, nie dla niej samej, lecz dla niektórych owoców, które dawała.
Alle meine Landsleute liebten die Natur, nicht um ihrer selbst willen, sondern mancher Früchte wegen, die sie spendete.[Erdbeeren] s.165.
Kiedy wytworny człowiek się wstydzi, milczy, przemilcza nawet to, co jest ważne - i ten wstyd może może go nawet doprowadzić do najbardziej wulgarnej z ludzkich słabości: mianowicie do kłamstwa. (tłum. zanzara)
Wenn ein vornehmer Mensch sich schämt, schweigt er, verschweigt er sogar Wichtiges - und die Scham kann ihn sogar bis zur vulgärsten aller menschlichen Schwächen führen: nämlich bis zur Lüge.
[Triumph der Schönheit], s.269.
Z jej uśmiechu nauczyłem się, że nie ma nic błahego pod słońcem.
An ihrem Lächeln lernete ich, daß es nichts Geringfügiges gibt unter der Sonne. [April](s.98).
Najgłębszym i najbardziej szlachetnym życzeniem narodu (ludu) jest, by ludzie sprawujący władzę byli sprawiedliwi i szlachetni. Dlatego mści się on tak okrutnie, kiedy panowie go rozczarują - podobnie jak dziecko, które całkowicie rozbije lokomotywę-zabawkę, gdy ta raz zawiodła. Dlatego naród (lud) powinien dostawać stabilne zabawki, podobnie jak dzieci, i sprawiedliwych władców.
Es ist der tiefste und edelste Wunsch des Volkes, den Mächtigen gerecht und adelig zu wissen. Darum rächt er sich so grausam, wenn die Herren es enttäuschen - einem Kinde gleich, das zum Beispiel seine Spielzeuglokomotive vollends zerbricht, wenn sie einmal versagt hat. Deshalb gebe man dem Volk stabile Spielzeuge wie den Kindern und gerächte Mächtige.
Die Büste des Kaisers], s.288.
Wielkie i pełne gwiazd jest niebo nad nami, zbyt wysokie, by być dobrotliwym, zbyt piękne, by nie umieścić w nim Boga.
Groß und sternenreich ist der Himmel über uns, zu hoch um gütig zu sein, zu schön, um nicht einen Gott zu erhalten. [Der blinde Spiegel], s.125.
Lornetka jest dość wyniosłym przedmiotem i nawet najskromniejsza kobieta, która się nią posługuje, w pewnych okolicznościach może wydawać się bardzo arogancka.
...ein Lorgnon ist ein ziemlich hochmuütiger Gegenstand, und die bescheidenste Frau, die sich seiner bedient, kann unter Umständen sehr arrogant erscheinen. [Triumph der Schönheit], s.258.
Nawet pan nie uwierzy, jaką nędzną podróbką kiepskich powieści jest życie.
Sie glauben gar nicht, welch ein elender Abklatsch schlechter Romane das Leben ist.
[Triumph der Schönheit], s.274.
Niewątpliwie miłośnicy Wagnera są również ludźmi muzykalnymi. Ale muzykalnych ludzi można by podzielić na dwie wrogie grupy: na miłośników Mozarta i zwolenników Wagnera. Zauważył pan, że nie mogę już nawet powiedzieć "miłośników Wagnera"? Mówię: "zwolenników". Ludzie ze słuchem do puzonów i kotłów - i ludzie ze słuchem do wiolonczeli, skrzypiec i fletów. Prędzej dwaj głusi się porozumieją, niż dwaj muzykalni ludzie, z których jeden kocha Mozarta a drugi Wagnera. Jedno i drugie jest moim zdaniem niemożliwe. Myślę, że ludzie, którzy kochają obu muszą być całkowicie głusi, albo, jeśli słyszą, są kapelmistrzami.
Gewiß die Liebhaber Wagners sind ebenfalls musikalische Menschen. Aber die musikalischen Menschen könnte man in zwei feindliche Gruppen teilen: in Mozart-Liebhaber und Wagner-Anhänger. Merken Sie, daß ich nicht einmal Wagner-Liebhaber mehr sagen kann? Ich sage: "Anhänger". Menschen mit Ohren für Posaunen und Kesselpauken - und Menschen mit für Cello, Geige und Flöte. Eher werden sich zwei Taubstumme verständigen als zwei musikalische Menschen, von denen einer Mozart liebt und der andere Wagner. Beides zusammen kann man meiner Meinung nicht. Ich glaube, es sind im Grunde taube Menschen, die beides lieben; oder wenn sie hören, sind's Kapellmeister. [Triumph der Schönheit], s.260.
[Triumph der Schönheit], s.260.
Ludzie mojej ojczyzny mają dobrą pamięć, ponieważ pamiętają sercem. Ale ja niemal zapomniałbym o nich, ponieważ żyłem i wziąć jeszcze żyję w krajach Europy Zachodniej, w których serce jest niczym, głowa znaczy niewiele a pięści są wszystkim. (tłum. zanzara)
Die Menschen meiner Heimat haben ein gutes Gedächtnis, denn sie erinnern sich mit dem Herzen. Ich aber hätte sie beinahe vergessen, weil ich in den Ländern Westeuropas gelebt habe und noch lebe, in denen das Herz nichts ist, der Kopf ein wenig und die Faust alles. (Heute früh kam ein Brief... ), s.200.
- Czyli umarł młodo? i pewnie nagle?
- Młodo i powoli i na na najbardziej niebezpieczną i powszechną z wszystkich chorób: umarł z powodu kobiety, która była jego własną (żoną)...
- Er ist also jung gestorben? Und wohl plötzlich?
- Jung und langsam und an der gefährlichsten und gewöhnlichsten aller Krankheiten: Er starb nämlich an einer Frau, und zwar an seiner eigenen...[Triumph der Schönheit] s.253.
W lepszych kręgach ślub po zaręczynach następuje jak grzmot po błyskawicy.
In den besseren Kreisen folgt gewöhnlich die Heirat der Verlobung wie dem Blitz der Donner.[Triumph der Schönheit], s.257.
Natura, jakkolwiek niesprawiedliwa w swej złośliwości, by zaślepiać mężczyzn, gdy ci się zakochają, wyrównuje tę niesprawiedliwość, pozwalając, by blask kobiet, który tych mężczyzn tak oślepił, dość szybko zgasł, zmuszając tym samym damy na stare lata do korzystania z usług fryzjerów, masażystów, chirurgów, aby nadać swym podupadłym piersiom, brzuchom, policzkom i udom jakąś choć po części akceptowalną formę. Jako rodzaj wyremontowanych gipsowych figur schodzą te kiedyś piękne kobiety do grobu. Ale mężczyźni, którzy byli na tyle mądrzy, by nie umierać z powodu kobiet, będą przez naturę wynagrodzeni: obsypani srebrem i nie mniejszą godność ułomności udają się na łono Boga. s.256-7.
Tylko sam Bóg może to wiedzieć, On, który stworzył Ewę. Ginekolog wie bardzo rzadko, co dolega kobiecie.
[Triumph der Schönheit], s.263.
Jest mało kobiet, z którymi można ustalić coś na pewno. Nie, żeby nie dotrzymywały słowa czy świadomie chciały oszukać: nie! Ich konstytucja nie znosi pewnej umowy. Nawet jeśli są zdecydowane dotrzymać układu, ich ciało broni się, wbrew im samym. Po prostu zachorują.
Es gibt wenig Frauen, mit denen man etwas Festes abmachen kann. Nicht, daß sie nicht Wort hielten oder mit Absicht täuschen wollten: nein! Ihre Konstitution verträgt keine Feste Abmachung. Wenn sie entschlossen sind, ein Übereinkommen einzuhalten, wehrt sich, ohne daß sie es selbst wollen, ihr Kürper. Sie werden einfach krank.
[Triumph der Schönheit], s.263.
Tyfus jest mniej zaraźliwy niż histeria, to pan musi wiedzieć. Szaleniec nie dlatego jest niebezpieczny, że może fizycznie zagrozić swemu normalnemu otoczeniu, lecz z tego powodu, że stopniowo niszczy rozsądek swego normalnego otoczenia. Szaleństwo jest na tym świecie silniejsze niż zdrowy ludzki rozsądek, złość ma większą władzę, niż dobroć.
Typhus ist weniger ansteckend als Hysterie, das
müssen Sie wissen. Ein Irrsinniger ist nicht deshalb gefährlich, weil er seine normale Umgebung körperlich bedrohen könnte, sondern weil er die Vernunft seiner normalen Umgebung allmählich vernichtet. Der Irsinn in dieser Welt ist stärker, als der gesunde Menschenverstand, die Bosheit ist möchtiger, als die Güte.
[Triumph der Schönheit], s. 277-8.
Jednym z największych błędów nowych - czy też jak oni lubią się sami nazywać - nowoczesnych mężów stanu, jest przekonanie, że lud ("naród") interesuje się polityką światową tak samo namiętnie, jak oni. (tłum. zanzara)
[Die Büste des Kaisers], s.301.
Ludzie do niczego nie są w stanie przyzwyczaić się tak szybko, jak do cudów, których doświadczyli raz, dwa, lub trzy razy.
[Die Legende vom heiligen Trinker], s. 329.
Roth potrafił przetłumaczyć na słowa nastroje i doświadczenia, które zwykle potrafi wyrazić tylko muzyka. Stał się kimś w rodzaju Schuberta dla prozy.
[A.Heller: Nachwort], s.395.
Im bardziej jakaś głowa krzywo jest osadzona, tym pewniej jej właściciel jest przekonany, że wszystkie inne głowy są krzywe, i że swoją własną nosi wysoko i prosto.
[Je schiefer ein Kopf sitzt, desto fester ist sein Träger überzeugt, daß alle anderen Köpfe schief sind und er seinen eigenen hoch und gerade trägt.] Kranke Menschheit, s.65.
Każda kobieta czeka w końcu przecież tylko na swego torreadora. Wszystko inne - polityka i bomby - to zawracanie głowy i tematy zastępcze.
Jedes Weib wartet schließlich doch nur auf ihren Stierkämpfer. Alles andere - Politik und Bomben - ist Verlegenheit und Ersatz. [Das Kartell] s.83.
W małych miastach nocą nie ma przypadkowych ludzi na ulicy. Tylko kochankowie lub ulicznice lub nocni stróże lub wariaci lub poeci. Przypadkowi i obojętni są z pewnością w domu.
In kleinen Städten sind nachts keine zufälligen Menschen auf der Straße. Nur Liebhaber oder Straßenmädchen oder Nachtwächter oder Wahnsinnige oder Dichter. Die Zufälligen und Gleichgültigen sind sicher zu Hause. s.87.
W małych miastach nocą nie ma przypadkowych ludzi na ulicy. Tylko kochankowie lub ulicznice lub nocni stróże lub wariaci lub poeci. Przypadkowi i obojętni są z pewnością w domu.
In kleinen Städten sind nachts keine zufälligen Menschen auf der Straße. Nur Liebhaber oder Straßenmädchen oder Nachtwächter oder Wahnsinnige oder Dichter. Die Zufälligen und Gleichgültigen sind sicher zu Hause. [April], s.87.
Mężczyźni kochają w kobiecie doskonałość, której dostrzeganie potrafią sobie wmówić.
Männer lieben in einer Frau die Vollkommenheit, die sie zu sehen sich einbilden. [April], s.94.
On sam był brzydki tak, że kobiety go kochały. Kobiety podejrzewają, że doskonałość i wielkość kryje się pod męską brzydotą.
Er selbst war häßlich, so daß ihn die Frauen liebhatten. Frauen vermuten Vollkomenheit oder Größe hinter männlicher Häßlichkeit. [April], s.95.
Muzyka zawiera wszystkie dźwięki ludzkiego świata, pochwycone w regularne połączenia i zwielokrotnione aż w to, co ponadludzkie.
Die Musik enthält alle Geräusche der menschlichen Welt, gefangen in gesetzmäßige Binfdung und gesteigert ins Übermenschliche.[Der blinde Spiegel] s.135.
Od dawna wiedziałem, że litowanie się nad sobą jest równie złe, jak litowanie się nad innymi. (tłum. zanzara)
Seit jeher wußte ich, daß ein Mitleid mit mir selbst ebenso verwerflich ist wie Mitleid mit andern. [Jugend] s.210.
Nienawidziłem diabła, ale w Boga wierzyłem tylko wstydliwie i, mimo że dokładnie wiedziałem, iż on nie istnieje, modliłem się mimo wszystko do niego.
Ich haßte den Teufel. Aber an Gott glaubte ich nur schüchtern, und während ich genau wußte, daß er nicht existiere, betete ich dennoch zu ihm. [Jugend] s.212.