Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Z dzisiejszego punktu widzenia samoobronne elementy eseju "Kapłan i błazen" są oczywiste, oto bowiem rzutując wizję Kołakowskiego na czasy minione otrzymywało się sentymentalny model: rewolucjonistów - całych rzesz pisarzy, publicystów, filozofów, którzy zostali oszukani przez aparat biurokratycznego państwa. Bo aparat okazał się niezdolny do przeprowadzenia rewolucji, o jakiej marzyli intelektualiści. Cóż z tego, że sprawa wcale tak nie wyglądała? I że najpierw przyjechały tu sowieckie czołgi i wyszkoleni w Moskwie agenci? Lepiej przecież stroić się w szatki oszukanego inteligenta. I modlić się dalej o wielką rewolucję, i dalej odrzucać tradycję, i marzyć o przebudowie świadomości narodu, którym się pogardzało, bo go się zdradziło.