Magda Działoszyńska-Kossow - amerykanistka, dziennikarka TVN i TVN24 biz, w przeszłości związana również z działem zagranicznym „Gazety Wyborczej” - zabiera nas po spacer po San Francisco, kreśląc jego fascynujący, złożony i niejednoznaczny obraz.W książce „San Francisco. Dziki brzeg wolności” nominowanej do nagrody Odkrycia Empiku, relacja historyczna miesza się z rozmowami z mieszkańcami. Tak powstał portret miasta, w którym cokolwiek dzieje się gdziekolwiek na świecie — tu wydarza się bardziej.

Z całą pewnością na uwagę zasługuje dobór tematów: Działoszyńska-Kossow opisuje losy pierwszych osadników, czasy gorączki złota, narodziny i upadek hipisowskiej rewolucji, epidemię HIV/AIDS, powstanie Doliny Krzemowej. Dogłębnie analizuje problemy społeczne: pogłębiające się nierówności w dochodach, narkomanię, kryzys psychiatrii, bezdomność. Za każdym razem stara się jak najlepiej poznać wszystkie strony konfliktu. Rozmawia z młodymi i ambitnymi techies tworzącymi potencjał intelektualny Sillicon Valley, ale i ze społecznikami z ruchu „Yes, In My Backyard”**, miejskimi aktywistami, artystami, bezdomnymi i narkomanami.

Spodobało mi się, że na samym początku reportażu, jeszcze zanim autorka opisała narodziny miasta, pojawiły się kwestie rekultywacji zieleni. Poszukiwanie równowagi pomiędzy człowiekiem a naturą widoczne są przez całą książkę — szczególnie widoczne jest to również w rozdziale poświęconym trzęsieniom ziemi.

Bardzo ważną rolę w książce Działoszyńskiej-Kossow odgrywa również kultura, przez której pryzmat czytelnicy mogą rzeczywiście wyobrazić sobie przemiany w San Francisco na przestrzeni dekad. Poczuć klimat Haight-Ashbury - dzielnicy u wylotu parku Golden Gate, gdzie powstawały największe przeboje Janis Joplin i Grateful Dead; przenieść się na spotkanie poetyckie bitników, gdzie Allen Ginsberg recytował zachęcany przez Jacka Keruaca: „Widziałem najlepsze umysły mego pokolenia zniszczone szaleństwem/ głodne histeryczne nagie...”***; uczestniczyć w festiwalu The Burning Man na pustyni.

Barwna, a jednocześnie erudycyjna narracja powoduje, że książka może być wciągająca także dla osób, które nigdy nie były w San Francisco i nie wybierają się do Stanów Zjednoczonych. Z drugiej strony z pewnością bardzo ciekawe byłoby spacerowanie uliczkami San Francisco z reportażem Działoszyńskiej-Kossow pod pachą i odnajdywanie miejsc, o których opowiada z dociekliwością i pasją.

___________

* Z ang. „Szare, chłodne miasto miłości” - tytuł wiersza George’a Sterlinga z 1920 r.

** „Tak, na moim podwórku” - inicjatywa społeczna w Kalifornii mająca na celu pomoc bezdomnym w zdobyciu miejsca zamieszkania w miejscach umożliwiających podjęcie pracy i korzystanie z usług publicznych. Szerzej także nazwa postawy, która polega na popieraniu pewnych inwestycji w swoim sąsiedztwie, które są niekorzystne dla nas samych, jednak wartościowe dla całej społeczności.

*** Fragment poematu „Skowyt” (ang. „Howl”) A. Ginsberga z 1956 r., który stał się przyczyną procesu o obsceniczność w 1957 r. z powodu wielu odniesień do narkotyków i praktyk seksualnych. Tłum. S. Barańczak.

Anna Michalska