Jesteśmy społecznością, która kocha książki

OD AUTORA
Tak się w moim życiu złożyło, że spędziłem w Niemczech
i wśród Niemców spory kawał życia - blisko
dwanaście lat. Tak się też przy tym złożyło, że był
to czas przeżyty tam w wieku różnym: przez. cztery
lata niedobrowolnie w dzieciństwie i blisko osiem lat
pracy w wieku już dojrzałym . Pobyty trzykrotne, łącznie
prawie czwarta część życia. . .
Poznałem w tym czasie wielu interesujących ludzi,
tych zwyczajnych, a także tych ze świata. polityki, kultury, nauki. Przede wszystkim współtwórców nowego
państwa niemieckiego, chociaż udział każdego z nich
z osobna w powstaniu tej państwowości bywał różny.
Byli bowiem wśród nich mężowie stanu znani z pierwszych
stron gazet, byli pisarze, o których uczyłem się
w szkole JUŻ jako o klasykach, no i byli też ludzie
zwyczajni, których życiorysy nie zostały utrwalone w
jakiejkolwiek kronice młodego państwa. Na. życzenie
najskromniejszych uwzględniłem anonimowość nazwisk
i pochodnych informacji. Byli wreszcie wśród nich -
chociaż nieliczni - również tacy, których spotkałem
ponownie, bo ongiś w Trzeciej Rzeszy i wiele lat poz~
niej już w Niemieckiej Republice Demokratycznej.
Spotkałem dlatego, że ich szukałem. Niektórych spośród nich, o których piszę, nic spotkałem w ogóle, bo już
nie żyli. Piszę jednak o nich w tej książce, bowiem organicznie przynależą do materii, o jakiej ta książka ma
mówić.
Ma bowiem ta skromna publikacja być przyczynkiem
do ilustracji niebagatelnej złożoności narodzin
i zdobywania prawa obywatelstwa przez tę nową,
pierwszą, ludową republikę niemiecką.
Zaś to, że do kontekstu tego problemu należą również
myśli wiążące się ze stosunkiem Niemców do Polaków
i na odwrót - wydało mi się być oczywiste.

Berlin, Warszawa 1959- 1984