Jesteśmy społecznością, która kocha książki

To, co nazwałam paradoksem dziejów, dotyczy przede wszystkim Żydów i Polaków. Przede wszystkim, ponieważ to oni najbardziej odczuli skutki s...

To, co nazwałam paradoksem dziejów, dotyczy przede wszystkim Żydów i Polaków. Przede wszystkim, ponieważ to oni najbardziej odczuli skutki supremacji politycznej wykreowanej za pomocą ideologii eugenicznej. Oczywiście, obok Polaków i Żydów, także nie do pojęcia jest stanowisko wielu innych narodów europejskich i narodów świata, pielęgnujących ideę, która miała najpierw nimi pogardzać, a później eliminować ich biologicznie. W pierwszej kolejności opresji doznali Żydzi niemieccy i Cyganie, potem Żydzi europejscy i równocześnie inne nacje podbite (to już podczas II wojny światowej),w tym Polacy i Słowianie w ogóle. Idea eugeniczna w krótkim czasie nabrała cech antyhumanitarnych i prowadziła do niepojętej psychozy niechęci, uprzedzeń, a nawet odrazy wobec innych narodów. W zasadzie od początku, głównie w modelu anglosaskim, lecz nie wyłącznie, w ruchu eugenicznym trudno było nie zauważyć akcentów antynarodowych […], antyrasowych i generalnie – antyhumanitarnych. Wprawdzie były to najpierw pojedyncze głosy, które nie musiały stać się „chórem”, jak to miało miejsce w późniejszym okresie, powodując lawinę nienawiści i agresji. [...] Gdyby nawet założyć, że w początkowym okresie propagandy eugenicznej podkreślano korzystne efekty wprowadzenia eugeniki dla całej populacji i niewiele było symptomów zapowiadających „rasowy obłęd”, to z pewnością od początku same założenia eugeniki i wypowiedzi niektórych aktywistów ruchu były jasne. Nierzadko podkreślano niższość rasową innych narodów, zaśmiecanie przez nie ras lepszych, co sugerowało pilną potrzebę podjęcia jakichś kroków. W różnych krajach z różnym nasileniem upowszechniano nieprawdziwe lub tylko nie dość dokładnie rozpoznane przez naukę teorie, które były wyrazem nienawiści i wielu fobii. Trudno przyjąć, że głoszone teorie nie były znane Żydom bądź Polakom, a jednak postawa ich i działania wyglądały tak, jakby wcale rasistowskiego stanowiska eugeników nie dostrzegano.

W czasach nowożytnych kwestię eugeniki podjął wspierany przez Karola Darwina jego kuzyn, brytyjski arystokrata sir Francis Galton, który mni...

W czasach nowożytnych kwestię eugeniki podjął wspierany przez Karola Darwina jego kuzyn, brytyjski arystokrata sir Francis Galton, który mniej więcej od roku 1865 rozpoczął badania nad opracowaniem nowej gałęzi wiedzy, opartej na założeniu dziedziczenia cech charakteru i uzdolnień. Następstwa tej koncepcji odbiły się szeroko i niechlubnie nie tylko w Europie, a przykładem może być nazistowska polityka „czystości rasy”. […] Ruch eugeniczny jako taki jest jednak znacznie szerszy terytorialnie (obejmował niemal wszystkie rozwinięte kraje świata),wielowątkowy i wielokierunkowy oraz znacznie wcześniejszy. Pojawił się już w XIX w.; sama eugenika, zwana nauką, rozwijana była w wielu krajach zachodnich (głównie w Wielkiej Brytanii, USA, Niemczech i we Francji),a nawet w krajach Dalekiego Wschodu. Ścisłe wiązanie (czy wręcz utożsamianie) eugeniki wyłącznie z ludobójstwem nazistowskim zawęża jej istotę, pomijając „higienę rozrodu”, sterylizację, „hodowlę ludzi” (na wzór hodowli zwierząt) oraz wiele innych jej postaci i przejawów, a także pozbawia badaczy możliwości dotarcia do korzeni eugeniki niemieckiej, zwanej Rassenhygiene. Oczywiście koleje higieny ras są niezwykle zawiłe, niejednoznaczne i może bardziej warte analiz niż rozważania fenomenu eugeniki jako takiej. Niemniej intrygujące wydaje się „zamieszanie” – począwszy od powstania eugeniki Galtonowskiej – w antropologii filozoficznej oraz w hierarchii bytów społecznych, związane z eugeniczną próbą ukształtowania natury ludzkiej według nowego wzorca oraz wymodelowania odmiennej mentalności ludzkiej. To eugenika kazała spojrzeć na społeczeństwo w kategoriach „lepszego” i „gorszego” osobnika, które to spojrzenie usprawiedliwiało podział gatunku ludzkiego na „lepsze” i „gorsze” rasy – narody; to eugenika utrwaliła tendencję do biologizacji społeczeństwa, zaczerpniętą niewątpliwie z darwinizmu, a nawet do traktowania społeczeństwa w taki sposób jak organizm biologiczny.