Mary Berg to zaledwie piętnastoletnia dziewczyna, której przyszło przeżywać kilka lat swojej młodości w tragicznych okolicznościach. W 1939 roku zaczyna spisywać pamiętnik i nie wie wtedy jeszcze, że już niebawem wypełni jego karty opisami ludzkich cierpień. Nie tylko tych związanych z głodem, chorobami i ogólną codziennością egzystencji w getcie żydowskim, co też ze związanymi z własnymi wyrzutami sumienia. Wyrzutami z powodu lepszego położenia, w którym znalazła się razem ze swoją rodziną. Brzmi absurdalnie? Być może, ale tak właśnie było. Mary miała to szczęście, że jej matka była w stanie poświadczyć o swoim amerykańskim pochodzeniu, dzięki czemu życie w tym piekle na ziemi było dla nich nieco łatwiejsze niż dla ogółu jego mieszkańców. Choć Mary była w pełni świadoma zalet swojego położenia, to nie do końca radziła sobie z widokiem ludzi, którzy cierpieli głód i zapadali na tyfus – zawsze gdy tylko mogła, starała się im pomagać.

Ponadto przedstawiła swój czteroletni pobyt w getcie bardzo obrazowo i szczegółowo. Nie tylko jako miejsce wypełnione głodem, biedą i cierpieniem, ale także jako miejsce, w którym ludzie mimo wszystko starali się żyć względnie normalnie, tj. pobierali naukę, uczestniczyli w życiu kulturalnym, religijnym, cieszyli się miłością – za wszelką cenę próbowali czerpać radość z każdych aspektów ich trudnego życia. To właśnie dzięki temu wielu z nich przetrwało.

Relacja Mary może nie wnosi do relacji tego typu jakichś nowości, o których nie przeczytalibyśmy w podobnych jej tytułach, ale na pewno jest innym spojrzeniem na tę okrutną rzeczywistość. Na uznanie zasługuje też fakt, że Mary sprawiedliwie ocenia postawę różnych nacji – wskazuje na to, że wśród Polaków było wielu takich, którzy donosili na Żydów, byli w pewnym sensie ich oprawcami, ale też nie zapomina o tych, którzy pomagali im, ryzykując własnym życiem.

Bez wątpienia warto zrobić miejsce w swojej biblioteczce dla „Pamiętnika Mary Berg…” i spojrzeć na tę czarną kartę historii oczyma młodziutkiej dziewczyny, zmuszonej dorastać w szybkim tempie. Dziewczyny, która mierzyła się z tym, że jej los był lepszy, która na swój sposób przez to cierpiała i która była jedną z wrażliwszych ofiar nazistowskiego jarzma.

Ewa Szczepańska