„Zostań ze mną” to debiutancka powieść nigeryjskiej pisarki Ayòbámi Adébáyò. Opowiada o zmaganiach młodej kobiety, która najbardziej na świecie pragnie zostać matką – ze względu na swojego męża, teściową, rodzinę i znajomych, ale przede wszystkim ze względu na siebie samą. Presja otoczenia prowadzi bohaterkę na skraj szaleństwa, a upragnione macierzyństwo okazuje się najtrudniejszym i najbardziej bolesnym doświadczeniem, jakie mogła sobie wyobrazić.

Opisana przez Adébáyò kultura jest tak odmienna od naszej, że momentami w oczach nieoswojonego z nią czytelnika przypomina fantastyczne światy stworzone przez Ursulę Le Guin. Poligamia jest tu na porządku dziennym, wobec czego dziecko może mieć cztery matki, do starszego brata należy się zwracać, używając oficjalnego tytułu, i klękać, witając ważniejszego od siebie członka rodziny, a złodzieje uprzedzają o planowanej wizycie w niezwykle uprzejmych listach. Lektura „Zostań ze mną” daje nam możliwość poznania obcych zwyczajów i tradycji, lokalnych potraw i zwrotów, bajek i powiedzeń – krótko mówiąc: ukazuje czytelnikom zupełnie odmienną wizję świata. Do tego akcja toczy się na tle najważniejszych wydarzeń lat 80., takich jak protesty studentów, zamachy stanu, dyktatura wojskowa i anulowane wybory.

Adébáyò ma nieoceniony dar opisywania najsilniejszych emocji w niewielu słowach. Pokazuje zmagania z bezpłodnością, z kryzysem związku, presją rodziny, żałobą i depresją w sposób prosty, ale niepozbawiony głębi. Dzięki temu emocje i stany psychiczne bohaterów nie są rozmyte, a ich opis ma siłę precyzyjnego uderzenia. Miejscami język autorki staje się niemal poetycki – szczególnie silne wrażenie wywierają wypowiedzi matki Akina, które najlepiej odzwierciedlają tradycyjny sposób myślenia i postrzegania świata przez lud Joruba.

Poznajemy tę rozgrywającą się na przestrzeni lat historię zarówno z punktu widzenia Yejide, jak i Akina. Z końcem każdego rozdziału trudno się doczekać tego, co wydarzy się w kolejnym, wraz z rozwojem akcji pojawiają się nowe pytania, a cała opowieść nabiera głębi. Czy Yejide uda się zostać moomi? Czy jej związek z Akinem ma jakąś przyszłość po wszystkim, przez co przeszli? Ile można wybaczyć i ile cierpienia znieść, zanim odnajdzie się szczęście? „Zostań ze mną” w piękny sposób opowiada o niezmiernym smutku i cierpieniu, ale też o niezwykłej sile i determinacji. W skrajnie patriarchalnym nigeryjskim społeczeństwie kobiety zyskują głos i przemawiają w sposób, który już od pierwszej strony chwyta za serce.

Agnieszka Kruk