Stephen Clarke bezpardonowo rozprawia się z mitem Napoleona.

Czy Napoleon na pewno przegrał pod Waterloo? Pytanie jest zasadne, biorąc pod uwagę, że nawet były premier Francji pisał o „jaśniejącej aurą zwycięstwa porażce Napoleona”. Owoce panowania cesarza do tej pory są dumą Francuzów, historycy nadal roztrząsają szczegóły jego życia, naukowcy biedzą się nad odkryciem przyczyny jego powodzenia i upadku – jeśli dopuszczamy możliwość upadku. Wszak Paryż do dziś zdobi jego łuk triumfalny, a w całej historii Francji darmo szukać drugiego imienia, które budziłoby taki szacunek i postrach zarazem.

Wierność Napoleonowi urosła w XIX wiecznej Europie do rangi swoistej religii, czego znakomite odbicie widzimy w literaturze. Zwolennikiem cesarza był stendhalowski Julian Sorel, a na polskim gruncie – „ostatni romantyk” Ignacy Rzecki. Heroiczny mit Napoleona – osamotnionego geniusza-samorodka, żyjącego jak prosty żołnierz „nowego Chrystusa”, trwa do dziś. Stephen Clarke przestudiował dokładnie „francuską wersję” Waterloo – wspomnienia weteranów, powieści, opinie historyków, a nawet wypowiedzi współczesnych polityków. We właściwy sobie, nieco ironiczny sposób pokazał jedno – wielka bitwa bynajmniej nie była końcem cesarza. To książka-klucz do zrozumienia Francji i Francuzów.


Jak w swej bezczelnej książce dowodzi Stephen Clarke, Francuzi poświęcili całe dwa stulecia skandalicznym zaprzeczaniu Waterloo – nawet w roku 2001 premier Francji twierdził, że „porażka Napoleona jaśnieje aurą zwycięstwa”.

– „Daily Mail”


Stephen Clarke (ur. 1959) – brytyjski dziennikarz i pisarz, na przekór odwiecznym anglo-francuskim animozjom mieszkający w Paryżu (sam autor tak tłumaczy ten stan rzeczy: „we Francji pracuje się aby żyć, a nie vice versa”). Znany przede wszystkim z serii Merde!, powieści w żartobliwy sposób opisujących życie Brytyjczyka Paula Westa we Francji (kolejne części ukazały się nakładem W.A.B. w Polsce w latach 2006, 2007, 2008, 2012), oraz książki Jak rozmawiać ze ślimakiem (W.A.B., 2008), Paryż na widelcu. Sekretne życie miasta (W.A.B., 2012) i 1000 lat wkurzania Francuzów (W.A.B