Tematem "Opowiadań" Tadeusza Borowskiego jest okupacja hitlerowska w Polsce ("Pożegnanie z Marią", Matura na Targowej"). Wstrząsające są zwłaszcza opowiadania o życiu codziennym w Oświęcimiu, którego autor był więźniem. Bohaterem tych opowiadań nie uczynił on ani zbrodniarza, ani swiętego obozowego, lecz człowieka, który chce przetrwać, który poznał obóz i umie się dostosować do rządzących nim praw ("U nas w Auschwitzu", "Dzień na Harmenzach", "Proszę państwa do gazu").