-
ArtykułyCi bohaterowie nie powinni trafić na ekrany? O nie zawsze udanych wcieleniach postaci z książekAnna Sierant12
-
ArtykułyCzytamy w weekend. 24 maja 2024LubimyCzytać410
-
Artykuły„Zabójcza koniunkcja”, czyli Krzysztof Beśka i Stanisław Berg razem po raz siódmyRemigiusz Koziński1
-
ArtykułyCzy to może być zabawna historia?Dominika0
Cytaty z tagiem "transcendentalizm" [5]
[ + Dodaj cytat]Punkt wyjścia krytycznej filozofii Kanta (choć nie bez znaczenia jest tu fakt, iż tkwi ona mocno w jego przedkrytycznym myśleniu) stanowi próba pogodzenia empiryzmu z racjonalizmem, z jednej strony, oraz dogmatyzmu ze sceptycyzmem - z drugiej. Empiryzm godzi Kant z racjonalizmem, wyznaczając ścisłe granice zmysłowości. (...) Zmysłowość w ujęciu Kanta ukazuje, z jednej strony, skutki idealizmu transcendentalnego, z drugiej - co niezwykle istotne, - gwaratnuje przedmiotową ważność naszego poznania. idealizm transcendentalny - co podkreśla bardzo mocno Nicolai Hartmann - nie oznacza w ujęciu Kanta zniesienie realności. Oznacza jedynie, że rzeczy, które spostrzegamy, ujmujemy już w subiektywne warunki zmysłowości naocznej.
Kant: "Transcendentalnym nazywam wszelkie poznanie, które zajmuje się w ogóle nie tyle przedmiotami, ile naszym sposobem poznawania przedmiotów, o ile sposób ten ma być a priori możliwy". Nie chodzi więc tutaj o przedmioty postrzeżenia, lecz o samo postrzeżenie. We wszelkim postrzeżeniu zmysłowym są już zawarte przestrzeń i czas jako aprioryczne formy naoczności. "Idealizm transcendentalny" oznacza u Kanta to, że rzeczy, które postrzegamy, uwarunkowane są przez zasady będące naszymi formami naoczności. Nie należy tego rozumieć w ten sposób, jakoby mielibyśmy tutaj do czynienia ze zniesieniem realności.
Transcendentalizm oznacza nie tyle przekroczenie obszaru klasycznej teorii poznania (bo jego przekroczyć nie sposób), ile przede wszystkim próbę przekroczenia problematyki, która wiąże się ze sporem między dogmatyzmem a sceptycyzmem. Przekroczenie owo dokonuje się w tym sensie, że Kant nie próbuje godzić tych dwóch skrajnych stanowisk, lecz stara się znaleźć nowe rozwiązanie, przekraczające dotychczasowe. Z przekroczeniem z kolei wiąże się zwrot ku apriorycznym warunkom tego poznania (warunkującym poznanie).
Cassirer: "Zadanie krytyki poznania polega właśnie na tym, aby od jedności ogólnego pojęcia przedmiotu cofnąć się do różnorodności koniecznych i wystarczającyh warunków, które owo pojęcie konstytuują. W tym sensie to, co poznanie nazywa swoim >przedmiotem< rozpływa się w tkaninę relacji, które trzymają się razem za sprawą najwyższych reguł i zasad. (...) Krytyka poznania nie prowadzi dalej niż do zrozumienia, j a k poznanie jako całość z koniecznych, warunkujących momentów
Od Nicolai Hartmanna: Transcendentalne jest właśnie pryncypium, jeżeli jest ono warunkiem możliwości czegoś rzeczywistego. Metoda transcendentalna zaś jest wówczas takim postępowaniem, zgodnie z którym wychodząc od rzeczywistości przedmiotu, wnioskuje się o warunkach jego możliwości.