W „Bodaj Budce” można się zakochać jeszcze zanim przeczyta się choćby pierwszą stronę. Przyciąga rozgwieżdżone niebo na okładce, intrygujący tytuł, swojsko-obce nazwisko autorki: Natałki Babiny, urodzonej w białoruskiej wsi Zakazanka. Babina pisze po białorusku, co jest istotne, bo chociaż 2/3 populacji Białorusi włada tym językiem, to mniej niż 1/4 deklaruje, że posługuje się nim w domu. Dlatego to nie wątek obyczajowy, nie zagadki kryminalne i nie elementy fantastyczne są w tej książce najważniejsze, ale właśnie język, kształtujący tożsamość.
„Bodaj Budka” to wspaniała lektura, ale z pewnymi zastrzeżeniami. Książka nie do końca jest tym, co sugeruje opis na okładce, a co za tym idzie może nie spełnić oczekiwań czytelnika. Gdy sielska powieść obyczajowa przechodzi w kryminał, kryminał w horror, a horror w powieść fantastyczną z wątkami postapokaliptycznymi, wywołuje to tak silny dysonans, że nieprzygotowany na to odbiorca może poczuć rozczarowanie, a nawet irytację. Niesłusznie, bo powieść Babiny urzeka mimo zmian formy i niesie piękne przesłanie, otwarte na liczne interpretacje. W dodatku jest napisana sugestywnym, niemal poetyckim językiem z licznymi wtrętami z lokalnego dialektu: kawę nalewa się tu z kawnika, na wietrze chylą się chwojki, a z domu wychodzi się na dwór. Tłumaczka, Anna Korzeniowska-Bihun, pięknie oddaje ten lokalny koloryt, przejawiający się w języku.

W „Bodaj Budce” podoba mi się niemal wszystko: pełen uroku język, słowiański realizm magiczny, motyw walki ze złem i strachem, liczne metafory i alegorie, ciepłe opisy przyrody, fragmenty powieści pisanych przez Ałkę, a nawet zaskakujące połączenie sielskiej wsi z wątkami postapokaliptycznymi. Mam zastrzeżenia jedynie do kilku rozwiązań rodem z science-fiction, które jak dla mnie drastycznie nie pasowały do całości i nieco psuły przyjemność płynącą z lektury. Ale poza tym „Bodaj Budka” to zapadająca w pamięć, swojsko-obca i bardzo aktualna opowieść o walce ze złem w obronie swojego życia, kultury, wartości i tożsamości.

Agnieszka Kruk