Ach, słowa niepojęte twardego wyroku!

Przez wicher się przedzieram, wśród wichru upadnę,

jak wicher huczy we mnie bezdenny niepokój.

Powieść, żeby uwiodła czytelników, musi zawierać odpowiednią dozę realności. Rzecz jasna dotyczy to również historii fantastycznych… a w zasadzie tych nawet bardziej. Jeśli bowiem pisarz będzie potrafił sprawić, że uwierzymy na czas lektury w świat przedstawiony, mimo że nie wierzymy w poszczególne jego elementy, ma nas - można powiedzieć - w kieszeni. Nie wszystkim się to udaje, dlatego niektóre powieści z tego gatunku, po którym plączą się fantastyczne stworzenia, a przypadki magiczne błąkają się parami, przechodzą bez echa bądź z niezbyt pozytywną opinią wystawioną im przez czytelników. „Heaven. Miasto elfów” to powieść, która oczywiście nie oczaruje wszystkich, bo i nie jest publikacją uniwersalną, ale z pewnością sympatii do niej nie ograniczać powinien wiek, mimo iż skierowana jest raczej do nastoletniego odbiorcy. Jest jednak w powieści Christopha Marziego nuta uwodzenia, która bardzo łatwo wpada w ucho, wyznaczając rytm dalszej lekturze. Autorowi udało się też sprawić, że na chwilę odrywamy się od świata, który znamy, i wędrujemy do magicznego Londynu, nad którym kiedyś zniknął kawałek nieba. I wierzymy w to.

David Pettyfer porusza się po Londynie w dość niekonwencjonalny sposób. Jeśli chodzi o przemieszczanie się, jest duchowym bratem niejakiego Vango z innego literackiego świata, który stworzył De Fombelle. David przeskakuje bowiem z jednego londyńskiego dachu na drugi, co pozwala mu uniknąć spowalniającego go tłumu, nieprzyjemnych typów czy natrętnych spojrzeń. Poza tym David lubi obserwować niebo, a londyńskie dachy są do tego wyśmienitym miejscem. Pewnej nocy, kiedy kolejny raz, odkąd podjął pracę jako posłaniec w antykwariacie, zmierza ku Phillimore Place 18, gdzie mieszka pan Merryweather, dla którego David ma przesyłkę, chłopak spotyka tajemniczą Heaven. Piękna dziewczyna jest wystraszona i wygląda, jakby była chora, więc David kierowany odruchem serca, oferuje jej pomoc. Kiedy jednak jego nowa znajoma informuje go, że dwóch obcych jej ludzi na jednym z dachów przed chwilą wycięło jej serce… Nasz bohater nie jest pewien, czy zamiast pomocy nie powinien zaproponować dziewczynie odprowadzenia do najbliższej placówki psychiatrycznej.

Jednak tak jak czytelnik zawierza pisarzowi, tak David wkrótce, wbrew zdrowemu rozsądkowi, postanawia uwierzyć Heaven. Ta wiara i przypadkowe spotkanie dwójki młodych ludzi na londyńskim dachu zapoczątkują niebezpieczną i na poły baśniową przygodę, w której nie zabraknie duchów, elfów (choć zupełnie innych niż te, do których przyzwyczaiła nas sztuka), żywych trupów i londyńskiej zagadki nieba, które kiedyś, lata temu, nagle straciło swój fragment. Oczywiście, że brakujący kawałek firmamentu łączy się z historią Heaven, jednak Marzi tego przed nami nie ukrywa. Do ostatniej chwili natomiast trzyma w niepewności swoich bohaterów, którzy nie mają takiego wglądu w sytuację, jak my. Będą więc kluczyli po mieście, ukrywając się przed tym, który już raz wyciął dziewczynie serce i przed jego przerażającym pomagierem, szukając jednocześnie wskazówek dotyczących życia Heaven Mirrlees, które pomogą im ustalić, dlaczego nastolatka żyje, choć w jej piersi nie słychać bicia serca, dlaczego została zaatakowana i na czyje zlecenie, jak również będą próbowali ustalić, dlaczego jedynie na zimnie panna Mirrlees może normalnie oddychać i nie traci przytomności. Dokąd zaprowadzą ich poszukiwania? Tam, dokąd zechce tego Christoph Marzi.

Dlatego w snach się błąkam, bezsenny i chory,

jak świeca gorejąca dogasam powoli

i nie wiem, czemu milczą srebrne gwiazdozbiory

nad moim ogniem, śpiewem i snem, który boli.

Niemiecki pisarz sprawnie posługuje się językiem literackim, który w jego wykonaniu jest jednocześnie prosty i lekki, ale i w jakiś sposób również elegancki, pełen wyrafinowania i tego elementu baśniowości, który wyczuwalny jest na każdym kroku podczas lektury. Autorowi świetnie udało połączyć ze sobą dwa elementy i wprawić czytelnika w kontrolowany dysonans. Kiedy bowiem wpadniemy w rytm dyktowany nam przez powieść, dajemy się ponieść ułudzie, że akcja powieści rozgrywa się w dawnym, XIX-wiecznym Londynie, po którym dwie dickensowskie sieroty podróżują w poszukiwaniu lepszego życia. Jednak co chwila wyrwani zostajemy z tego świata przez sygnał dzwoniącej komórki i buczenie komputera, za sprawą którego w odmętach internetu bohaterowie pragną odnaleźć prawdę. Powieść dzieje się współcześnie, co do tego nie ma wątpliwości, jednak jej klimat zdaje się wręcz krzyczeć o innych czasach. O sierotach rodem z powieści Dickensa nie wspomniałam zresztą bez przyczyny, bowiem książka „Heaven. Miasto elfów” naszpikowana jest nawiązaniami do twórczości autora „Wielkich nadziei”. Jest rozdział zatytułowany tak, jak jedna z jego książek, jest i podążający w ślad za naszymi bohaterami czarny charakter, który za każdym razem przedstawia się inaczej, lecz zawsze jest to nazwisko znane nam dzięki twórczości angielskiego pisarza. Antagonista przedstawia się zatem jako Drood, Scrooge, Quilp, Heep bądź Fagin.

Ktoś może skrzywić się na myśl, że w powieści pojawia się i ma niebagatelne znaczenie wątek miłosny, zwłaszcza że uczucie to, opisywane pomiędzy dwojgiem bardzo młodych jeszcze ludzi, niejednokrotnie bywa w książkach przerysowane i przesłodzone, a spomiędzy ton lukru nie wyłania się nic, co byłoby nam znane z rzeczywistości. Jednak Christoph Marzi nie dał się ponieść tandecie, nie pchał również Haeven i Davida na siłę ku sobie. Pozwolił temu uczuciu dojrzewać bardzo powoli, choć zasygnalizował je już przy ich pierwszym spotkaniu. Autor był również delikatny wobec tematu, do którego podszedł, i choć porusza się w powieści wśród fantastycznych labiryntów, wśród mlecznych dróg, rozproszonych gwiazd jaśniejących na zagadkowym niebie i komet, których lot jest równie piękny, co wzbudzający lęk, dotyka również tych strun w umyśle i sercu czytelnika, które odpowiadają za rzeczy i sprawy dobrze nam znane z naszego świata.

Chyba jednak najlepiej wypada charakterystyka głównego czarnego charakteru, zleceniodawcy pana Drooda, którego poznajemy pod sam koniec snutej przez Marziego historii. Choć powieść jest baśniowa i przez lwią część lektury może się wydawać, że opowiada o walce dobra ze złem, to w rzeczywistości „Heaven. Miasto elfów” nie ocenia żadnej z postaci, która pojawia się na jej kartach. No, może panem Qiulpem. Motywy zła, których jesteśmy ciekawi, od kiedy Heaven zostaje pozbawiona serca, nie mogą być poddane ocenie moralnej z dwóch powodów, o których nie będę jednak mówiła, ponieważ ściśle wiąże się to czymś ujawnionym w powieści bardzo późno. Rzecz jednak w tym, że posługując się baśniowością, fantazją i niemożliwym do uwierzenia, pisarz pokazuje czytelnikowi, że nie zawsze zło posiada złe korzenie, że czasami kryje się za nim wielki ból, rozpacz i tęsknota.

Powieść Christopha Marziego bardzo szybko będzie potrafiła zauroczyć czytelnika. Owszem, będą tacy, którzy temu urokowi się oprą, ale będzie to ich brakujący kawałek nieba. Nie jest to powieść wybitna, nie otwiera nam oczu na sprawy, na które dotąd pozostawaliśmy ślepi, ale jest piękną, magiczną baśnią, która przypomni nam, że życie jest jak lot komety - szalone, nieokiełznane, ale właśnie dlatego, że pełne tej magii, którą jest zwykła rzeczywistość.

Ach, muszę się wypalić do dnia i do końca,

jak światła wędrujące po gościńcach mlecznych,

zanim upadnę gwiazdą obłędem płonącą,

kometą snów bolesnych, a światu zbytecznych.*

* Kometa, Władysław Broniewski

Sylwia Sekret