„Wtem denat” Marty Kisiel to kolejna odsłona perypetii pracowników wydawnictwa JaMas, których poznaliśmy w powieści „Nagle trup”. Gdy skrajnie niekomunikatywny ojciec dyrektor zwołuje zebranie, aby między kolejnymi ciasteczkami wyjaśnić swoim pracownikom, w jak trudnej znaleźli się sytuacji, pojawia się niekonwencjonalny pomysł na ratunek: warsztaty dla twórców kryminałów. I tak w opuszczonym ośrodku wojskowym gromadzi się grupa ludzi zafascynowanych zbrodnią – oczywiście taką literacką. Ale czy tylko? Listopadowa aura, brak zasięgu, wiadomość z pogróżkami, zaginięcie i potajemne śledztwo składają się na kryminalną warstwę powieści. Natomiast bohaterowie, ich relacje i rozmowy, mordowanie lazanii i zabezpieczanie odcisków owsianką – to już czysta komedia. W sumie daje to typową dla Marty Kisiel komediowo-kryminalno-obyczajową mieszankę, zapewniającą kilka godzin wciągającej lektury.

Poza samą zbrodnią „Wtem denat” poświęca dużo miejsca praktykom wydawniczym, tym dobrym i tym złym, promocji i zmaganiom ze współczesnym rynkiem, gdzie ostatnio o autorów jest łatwiej niż o czytelników. Daje to autorce okazję do krytyki zarówno twórców kryminałów, jak i wydawnictw typu vanity press. Dużo tu wzajemnych oskarżeń i podejrzeń, zadawnionych żali, a pod koniec nawet czegoś na kształt zbiorowej psychoanalizy. Kto wie, może Marta Kisiel tworzy właśnie na naszych oczach nowy podgatunek: komedię kryminalno-wydawniczą?

Zmiana miejsca akcji i dodanie nowych bohaterów dobrze służą powieści, pozytywnie wpływając na dynamikę grupy i zmuszając do współpracy osoby, które nie najlepiej się dogadują, co staje się oczywiście źródłem licznych potyczek słownych i złośliwości. Sama zagadka została sprytnie zagmatwana, trochę w stylu Agathy Christie, oczywiście we współczesnej odsłonie. Rozwiązanie wymagałoby drobnego dopracowania w kwestii motywu i doprecyzowania przebiegu końcowych wydarzeń, bo pozostaje nieco niedomknięte, ale mimo to jest wiarygodne i satysfakcjonujące.

Oby pracownikom JaMas w przyszłości przytrafiła się jeszcze jakaś zbrodnia – a ostatnia strona sugeruje, że jest na to nadzieja.

Agnieszka Kruk