Model numer dwa jest trochę bardziej optymistyczny – przynajmniej według mnie. Praca to ćwiczenie, zdobywanie cennych umiejętności, ciągły rozwój, praktykowanie w imię wyższego dobra. Oferujemy profesjonalne i unikalne umiejętności w zamian za pieniądze, co pozwala nam gromadzić oszczędności i racjonalnie podchodzić do czasu pracy. Co jednak w sytuacji, gdy problem leży głębiej? Gdy praca nie jest istotna, a liczy się wyłącznie nasze szczęście (obojętnie jak definiowane)?

„Londyn” Davida Szalaya opowiada historię Paula Raineya – sprzedawcy w branży reklamowej, alkoholika, prawdopodobnie cierpiącego na wypalenie zawodowe. Jego kariera nie potoczyła się tak, jakby sobie tego życzył, przez co szuka wyjścia z marazmu, w który popadł. Pojawienie się starego znajomego może być właściwym impulsem do zmiany, ale trudno jest się zmienić z dnia na dzień. Zwłaszcza po latach zaniedbań. W efekcie Paul staje przed trudnym wyborem, który może wywrócić jego życie do góry nogami.

Szalay jeńców nie bierze. Bardzo długo głowiłem się, o czym jest „Londyn” i dopiero ostatni rozdział wszystko mi wyklarował. Autor zwraca uwagę na rolę pieniądza we współczesnym świecie i ślepej pogoni za dobrami konsumpcyjnymi. Człowiek jest w stanie wyrzec się naprawdę wiele, aby tylko osiągnąć sukces zawodowy i materialny. Chcemy wielkich mieszkań, jeszcze większych telewizorów, potężnych kolubryn i wyjść do drogich restauracji. Kto jednak za to zapłaci? Sprzedajemy więc duszę diabłu, aby tylko zarabiać, zarabiać, zarabiać.

W efekcie wszystko inne schodzi na drugi plan. Żona wybaczy nam późne powroty, brak czasu dla dzieci, flirtowanie z innymi kobietami, a także pracoholizm. Dzieci przestaną się do nas odzywać, jak zaczniemy wypadać gorzej w zestawieniu z rodzicami rówieśników. Teściowie zapytają współczującym tonem, czy wszystko z nami dobrze, jeżeli zrezygnujemy z pieniędzy na rzecz marzeń i własnego szczęścia.

Tylko czy na pewno właśnie o to w tym wszystkim chodzi? O mgliste i niezdefiniowane szczęście? A może o poszukiwanie własnego „ja”? Próbę określenia, kim jestem? Miotanie się na różne strony niekoniecznie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem. Ale może koniecznym? Jako pewien proces? Nie wiem i Szalay też nie wie. Ale przynajmniej skłania nas do myślenia o tym, co mamy i czego byśmy chcieli.

„Londyn” to trudna powieść, gdyż wymaga od czytelników cierpliwości. Nie tylko do fabuły, ale i do postaci. Paul to nie jest bohater, którego polubiłem. Jednakże jako krzywe zwierciadło działa znakomicie. Momentami trudno uwierzyć, że to książka debiutanta. Ale to Pauza, więc o jakość byłem spokojny. Teraz z niecierpliwością czekam na kolejne pozycje Szalaya, bo już wiem, że warto (a „Turbulencje” mnie ominęły).

Michał Wnuk