Książka traktuje o żywo dziś dyskutowanej sprawie pamięci i zapomnienia w literackich rekonstrukcjach przeszłości ostatniego półwiecza. Autor, sięgając do powieści, dzienników i esejów, analizuje rozmaite wersje literackiego powrotu do przeszłości, takie jak nostalgia, wspomnienie, autobiografia, mitologizacja czy autokreacja. Rozważa zagadnienia psychologii indywidualnej i zbiorowej, filozofii, historiozofii oraz poetyki, a tok jego wywodu z narracji historycznoliterackiej ze swobodą przechodzi w narrację eseistyczną.