Giorgio Rochat

Ambitna próba zsyntetyzowania bardzo szerokiego zagadnienia na 400 stronach. Armia włoska - wyszydzana, wykpiona, traktowana z przymrużeniem oka. Niby każdy wie, że Włochy były jednym z 3 filarów złowrogiej Osi ale tak naprawdę w pamięci historycznej zakodowano głównie czyn zbrojny III Rzeszy i dodatek do owego w postaci Japońsko - Amerykańskich zmagań na Pacyfiku. A przecież Włochy pchnęły na liczne fronty II Wojny miliony ludzi. Ci ludzie, żołnierze na tych frontach ginęli, odnosili rany i zaznawali całej tej wojennej męki. Dlaczego efekt ich wysiłku jest traktowany tak jak gdyby był on marną dekoracją całego tego koszmaru? Na to pytanie stara się odpowiedzieć autor książki "Włochy na wojnie". Jako, że jest on Włochem można by się spodziewać , że emocjonalny stosunek do zagadnienia może wypaczyć wnioski. Trzeba jednak przyznać, że w tym przypadku z niczym takim nie mamy do czynienia, przynajmniej nie w istotnym wymiarze. Autor dość dosadnie rozlicza się z ówczesnymi elitami politycznymi i wojskowymi kraju (i to nie tylko tymi faszystowskimi) a także z zapleczem gospodarczym i technologicznym ówczesnych Włoch (które ocenia bardzo zle). Zwraca uwagę na powszechną niechęć zwykłych żołnierzy, prostych, niezamożnych ludzi ( Włochy przedwojenne trudno zaliczyć w poczet bogatych, rozwiniętych państw) którym nakazano walczyć z innymi prostymi, biednymi ludzmi od Etiopii, przez Grecję aż po rosyjskie stepy. Książka sprawia wrażenie naprawdę szczerej,miejscami bolesnej, myślę, że w przeciętnym Włochu budzić ona musi wyrazny dyskomfort. Ta "alojalność" autora względem własnego narodu i kraju, jego dystans czyni tę pozycję naprawdę czystą rozprawką historyczną. Jest ona tym bardziej warta polecenia, że wiele z tego co jest w niej zawarte pokrywa się z opiniami innych historyków wojskowości/ wojskowych spoza Włoch, którzy badali w przeszłości przyczyny niskiej skuteczności armii włoskiej w omawianym okresie, z którymi miałem okazję się zapoznać. Na koniec zwrócę uwagę na widoczne niedoskonałości warsztatu autora, rozumiane tutaj jako chaotyczność niektórych jego wywodów i tendencję do czynienia rozległych dygresji utrudniających jednolity odbiór. Czasami mamy także dość gwałtowne przejścia od szczegółu do ogółu i odwrotnie. Pan Rochat ma niewątpliwie ogromną wiedzę oraz istotne umiejętności analityczne ale braki w umiejętności jasnego i jednorodnego wykładania treści. Niemniej książka ta jest pozycją interesującą tym bardziej, że na polskim rynku wydawniczym niewiele jest pozycji o wojnie Włoch faszystowskich.