Antoni Karpiński

Ujdzie w tłoku. To pierwsza myśl, jaka mi przyszła po lekturze tej książki. Biorąc pod uwagę datę powstania (1983) i ważkość tematu dla walki z kontrrewolucją, to naprawdę niezła rekomendacja. Bo mimo ewidentnych chwytów propagandowych i ciągłej potrzeby udowadniania bohaterstwa czerwonych towarzyszy, książkę Antoniego Karpińskiego ciągle da się czytać. Ba, można nawet wyciągnąć z niej jakieś wnioski, nie tylko te, że Polak-Rosjanin dwa bratanki, czy to, że powodem klęski III Rzeszy podczas ,,Wielkiej wojny ojczyźnianej" (tak, tak, autor konsekwentnie używa tego określenia pochodzącego prosto z radzieckich podręczników) była słabość moralna faszystów. Mimo presji cenzury (lub poglądów) autor zwrócił jednak uwagę na kilka popełnionych przez obie strony błędów, dylematy strategiczne po obu stronach, na wysoki koszt zwycięstwa (chociaż informacje o radzieckich stratach nigdzie się nie pojawiają) oraz na znaczną przewagę liczebną wojsk radzieckich. Już samo to wystarczy, aby tej książki nie stawiać na jednej półce z perełkami takimi jak ,,Stalingrad", czy ,,Berlin" z tej serii. Z drugiej strony jednak, jest to jednak książka propagandowa. Autor co chwila raczy nas przykładami radzieckiego bohaterstwa i niemieckiej głupoty - nigdy odwrotnie. Ideowe przesłanie książki widać już po przejrzeniu zdjęć, na których Niemcy występują wyłącznie jako jeńcy, a ich sprzęt jako wraki. Oczywiście są to wraki Tygrysów, bo o takich czołgach jak Panzer III i IV nikt wtedy nie słyszał. Bo i po co zajmować się drobiazgami? W książeczce są także mapy. Szkoda tylko, że obie (!) przedstawiają samą kontrofensywę wojsk radzieckich. Podsumowując, napisano wiele lepszych książek na ten temat. Ale też wiele gorszych. Gdyby Bellona prowadziła listę książek które należy spalić (no może po zachowaniu egzemplarzu dla potomności, w końcu o propagandzie też się pisze) i napisać od nowa to z pewnością tę pozycję bym na takiej liście umieścił. Na miejscu niezbyt wysokim, ale jednak, bo jedna z najważniejszych i najciekawszych bitew II wojny światowej zasługuje na znacznie lepszą monografię. Nie wiem, czy Bellona taką listę prowadzi. Ale powinna.