Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ze względu na ukrytą wśród liberałów, a jawnie popularną wśród konserwatystów krytykę Protagorejskiej subiektywistycznej demokracji, w której ujawniają się "indywidualne światy" uczestników agory, nie jest przypadkiem, że w Polsce pierwszym krytykiem symetryzmu – za pomocą tekstu "Asymetria" – był tradycjonalista Ryszard Legutko, a nie przedstawiciel obozu lewicowo-liberalnego. Jednak po 2015 roku prym w krytyce symetrystycznego wolnomyślicielstwa wiodą właśnie liberałowie, pragnąc za pomocą różnych uproszczeń erystycznych przyłapać symetrystę na "wspieraniu PiSu" lub "realizacji agendy prawicy i Kościoła".

Innym tropem pozwalającym domniemywać, że średniowiecze paradoksalnie nie polaryzowało ludzi, wbrem temu, na co mogłoby wskazywać trwające do dzisiaj surowe nauczanie Kościoła katolickiego (albo możesz przyjmować Komunię, albo jesteś – za karę za swe niewłaściwe poglądy, nadmierną dumę z siebie, ominięcie jakiekjś modlitwy bądź niesakramentalne aktywności i fantazje seksualne – "w stanie potępienia"; tertium non datur). Mam na myśli fakt, że w przeciwieństwie do dzisiejszych czasów, gdy w każdym kościele stoi konfesjonał, w średniowieczu nie istniała praktyka "masowej" spowiedzi indywidualnej, pokuta jakiegoś grzesznika miała charakter wielkiego wydarzenia w danej miejscowości, a Komunię osoby spoza elit przyjmowały tylko od święta. Zatem, mimo wybitnie religijnego charakteru średniowiecza, jednostka nie odczuwała cały czas pręgierza w postaci ciągłego zastanawiania się nad tym, czy jest w stanie potępienia, czy też może przyjąć Komunię; nie miała świadomości, że już teraz ma szansę wyjść ze stanu potępienia, jeżeli tylko podejdzie do konfesjonału i przyzna się do grzesznych czynów. Fakt, że możliwość uzyskania rozgrzeszenia i dostępu do Komunii istniała tylko od "wielkiego dzwonu", mógł powodować, że jednostka trwała ze swoimi "grzesznymi" poglądami filozoficznymi, politycznymi czy obyczajowymi, zamiast co tydzień mocować się z widmem konfesjonału oferującego oczyszczenie.