Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ciężko się tę książkę dzisiaj czyta – ja przynajmniej mocno się namęczyłam, żeby utrzymać głowę w pionie i nie zagubić się w gąszczu postaci z epoki. A miało być tak pięknie: w końcu Prokopiusz opisał całą masę dworskich ploteczek i intryg z okresu panowania cesarza Justyniana. I rzeczywiście, tych skandalicznych wydarzeń nie brakuje, wręcz przeciwnie: cały utwór zdaje się paszkwilem na cesarską parę małżeńską. Moja wiedza o Bizancjum jest raczej podstawowa i póki co nie jestem w stanie ocenić, na ile wiarygodne są jego relacje. Chociaż o Justynianie zawsze czytałam w kontekście wielkiego reformatora i mądrego prawodawcy. Zresztą sam Prokopiusz w swoim wcześniejszym dziele "Historia wojen" opiewał Justyniana jako wzór męstwa, cnót i mądrości. Skąd więc tak radykalna wolta w poglądach, kiedy pochlebca staje się nieprzejednanym krytykiem i oskarżycielem? Czyżby poczuł się zwolniony z lojalności, albo miał powody, by już nie obawiać się ukrywania prawdy o czarnej stronie panowania tego cesarza? Czy może raczej Justynian i Teodora znaleźli się z bardziej osobistych przyczyn na cenzurowanym Prokopiusza? Sami znawcy historii tego okresu wysuwają z jednej strony jako argument "zawiedzione nadzieje pochlebcy i żądzę zemsty", a z drugiej – starczą sklerozę. Jakkolwiek by nie było, zawarty w przekazie jad ani nie ułatwia lektury, ani nie wpływa pozytywnie na przyjemność z niej. Fakt, że z pewnością w tych wszystkich zarzutach kryje się niejedno ziarno prawdy, a taka posunięta do granic krytyka panowania Justyniana też daje pewien ogląd na okres jego rządów. Jednak całość nadaje się raczej dla zagorzałych pasjonatów zagadnienia, niż dla amatora...