Marcin Grabowski

Wypożyczając książki pochłaniającej je Mamie trafiłam na wydaną w Bibliotece Azji i Pacyfiku pozycję o tytule "Azjatyckie życie gospodarcze na początku XXI wieku". To zbiór artykułów różnych autorów na temat: - azjatyckiego rynku gazu ziemnego - rosnącej roli Azji w świecie - aktywności Unii Europejskiej w operacjach pokojowych w Azji - rozwoju gospodarki chińskiej i jej ekspansji w Afryce - na temat gospodarki Korei, Indonezji, Turkmenistanu Wśród artykułów pojawiły się też te , które dotyczą Indii, porównują ze sobą gospodarki Chin i Indii, a tej wiedzy szukam. Od wydania minęło zaledwie 5 lat, a i tak miałam chwilami poczucie nieaktualności, choćby z tej racji, że Indiom w tym czasie przybyło 300 milionów mieszkańców i dane wg których np 30% Indusów ma komórki przeczyły temu, co widziałam wędrując po Indiach. Nie tylko w miastach. Niemniej przeczytałam z ciekawością. Jeden z rozdziałów opatrzono rymowanym mottem z Mahatmy, które mi się podobało: "The earth provides enough for every man’s need, but not for every man’s greed". Błędy? Być może literówki, ale dotyczące ważnej nazwy BJP - Ludową Partię Indyjską - aktualnie u władzy - rozszyfrowano jako Bhatata Janata Party, jakby nie zauważając, że Bharat to indyjska nazwa na Indie, stąd Bharatiya - indyjska. W porównaniu Indii z Chinami zabrakło mi informacji, że reformy w Indiach (1991) zaczęły się później niż w Chinach (1978). Ciekawe, nawet jeśli zdarzało mi się nie zgadzać. Próbka tego, co można znaleźć w tej książce: Łukasz Burski w "SWADESHI - KONCEPCJA ROZWOJU GOSPODARCZEGO WSPÓŁCZESNYCH INDII" pisze: - o pojęciu swadeshi (z sanskrytu : samodzielność) łączonym z ekonomią i etyką. Wąsko można ten termin rozumieć jako nacjonalizm gospodarczy, wg którego poprawę gospodarki narodowej można osiągnąć poprzez ograniczenie obcych wpływów gospodarczych. Idea swadeshi pochodzi z XIX wieku. Jej wyznawcami w Indiach byli filozof Aurobindo i polityk Tilak. Zasługa Aurobindo jest powiązanie tej idei z etyką wykorzystane potem przez Gandhiego. Symbole ruchu stało się noszenie khadi - własnoręcznie utkanego stroju indyjskiego. Pierwsze wielkie protesty ruchu miały miejsce w 1905 i 1910 roku w Bengalu. Konsekwencją były represje ze strony kolonizatorów brytyjskich. W latach 20-ch ideę swadeshi wzbogaconą ideą swaraj (wolności jednostki) rozwinął Gandhi. Na jego ruch swadeshi złożyły się: 1. Sarvodaya - duchowa równowaga i indywidualna dyscyplina zgodnie z która spożywasz tylko to, co wyprodukowano lokalnie. 2. Satyagraha i Ahimsa - opór odrzucający przemoc, co stanowi źródło moralnej przewagi (w sytuacji Indii do 1947 roku nad brytyjskimi kolonizatorami). Odmowa współpracy i nieposłuszeństwo obywatelskie w sferze gospodarki. 3. Sarparasti - społeczeństwo powierza jednostkom bogactwo, co staje się dla nich nie źródłem przywilejów, ale obowiązków opieki wobec społeczeństwa. 4. Panchayat Raj - wg Gandhiego podstawą gospodarki powinno być rolnictwo, lokalni wytwórcy, tradycyjne wspólnoty wiejskie ("Prawdziwych Indii nie można odnaleźć w ich niewielu miastach, lecz w ich siedmiu tysiącach wiosek rozsianych na całym subkontynencie. Jeśli wioski zaczną podupadać, to Indie również"). Nehru wbrew ideom Gandhiego widział szybką realizację swadeshi w wyzwolonych od kolonizacji Indiach w uprzemysłowieniu. Uważał, ze ono szybciej wydobędzie z biedy większą ilość mieszkańców i da im poczucie jedności , którego nie dawała Gandhiego idea dowartościowująca to, co lokalne. Idea Swadeshi za czasów rządów Nehru i jego córki Indiry Gandhi wiązała gospodarkę z sektorem państwowym i izolacją od obcych wpływów gospodarczych. W 1991 roku za sprawą wnuka Nehru a syna Indiry Rajiva Gandhiego nastąpiła zmiana w kierunku liberalizacji rynku, wzrostu udziału w gospodarce kapitału prywatnego, także zagranicznego. Obecnie będąca u władzy partia BJP nastawiona na realizację idei hindutwy (wielkohinduskiego szowinizmu) interpretuje ideę swadeshi nacjonalistycznie. Negatywnie ocenia ekspansję międzynarodowych korporacji w Indiach. Promuje tez gospodarkę indyjską. Tworzy się listy produktów swadeshi, które staje się certyfikatem jakości. Do Gandhiego koncepcji swadeshi nawiązuje tylko amerykański ruch ekologiczny. Paweł Górny w "INDIE I CHINY - ODMIENNE MODELE ROZWOJU współczesnego systemu ekonomicznego" pisze: - o dwóch najszybciej rozwijających się gospodarkach Azji i świata Indiach i Chinach. Dane o ludności są już nieaktualne, ale prognoza przekroczenia w 2025 roku ludności Chin przez Indie pozostaje aktualna. Zmniejsza się nawet do roku 2022. - W Indiach nadal żyje się trudniej. Długość życia wynosi 66 lat (w Chinach 75 lat). Wg aktualnych danych - 68,5 w Indiach, 75,5 w Chinach. - Mimo szybszego spadku śmiertelności niemowląt w Indiach w porównaniu z Chinami nakłady na zdrowie na 1 mieszkańca wyższe w Chinach. - Umiejętność czytania i pisania - 94% w Chinach, 63 % w Indiach. - Z internetu korzysta 36% w Chinach, 8% w Indiach ( dane z 2011 roku). Aktualne dane z 2017 roku mówią o 53,2 % w Chinach i 34,4% w Indiach. Polska 73,3%. - W Europie udział usług w tworzeniu PKB - 73%, w USA 77%, w Chinach w 2000 r 39%, w 2010 43%, w Indiach w 2000 - 51%, w 2010- 53% - Produkcja jako wytwarzanej dóbr z 2010 - 28% PKB w Indiach, 47% w Chinach - Oba państwa w latach 70-chi 80-ch cechowała mało wydajna gospodarka socjalistyczna Indie wdrażały ją totalitarnie, we wszystkich dziedzinach życia. Indie tylko w gospodarce. Obie gospodarki centralnie kierowane, oparte na rozwoju przemysłu, ale przeprowadzane w krajach biednych, bez kapitału. W W Latach 80-ch 90-ch i tu i tu wprowadzono reformy , wprowadzono wolny rynek i dano większe możliwości dla rozwoju kapitału prywatnego. W Indiach postawiono na rozwój sektora usług, który charakteryzuje gospodarki wysoko rozwinięte, w Chinach zainwestowano w produkcje. Indie popełniły błąd , skutkiem czego rozwój przebiega szybciej. Ponadto w Indiach większość nie korzysta z dobrodziejstw przyśpieszonego rozwoju (enklawy bogactwa i ubogie masy) w Indiach w rozwoju pominięto kontekst lokalny, w Chinach - nie. Stąd rozwój Indii - z punktu widzenia autora - wydaje się być kontrowersyjny. Tomasz Młynarski pisze o GEOPOLITYCE SUROWCOWEJ INDII: - Do 2030 roku 2/3 zapotrzebowania na energię świata przypadnie Chinom i Indiom. Indie i Chiny to najszybciej rozwijające się gospodarki świata stąd wzrost zapotrzebowania na energię, co pociąga za sobą konkurowanie na tym rynku - Bezpieczeństwo energetyczne Indii zależy od rozwoju infrastruktury. Wiele gospodarstw ma ograniczony dostęp do energii i do podstawowych dóbr. Indie chcą zabezpieczyć dostęp do energii dostawami z Iranu, Arabii Saudyjskiej, budową międzynarodowych gazociągów i szukaniem alternatywnych źródeł energii. - Pomimo wzrostu energetyki jądrowej podstawowym źródłem energii w Indiach jest węgiel. Indie czeka modernizacja produkcji ze względu na potrzeby ochrony klimatu. Rozwój energetyki jądrowej wymaga inwestycji kapitału prywatnego. Dotychczas energetyka jądrowa rozwija się w Indiach tylko w sektorze publicznym. - Polityka energetyczna antagonizuje Chiny I Indie. Wpływy Chin w Pakistanie i naciski amerykańskie na Indie separujące je od Iranu utrudniają Indiom zabezpieczenie w energię. - O ile Indie są wzmacniane przez Stany w ramach grupy G-20, o tyle z Chinami USA tworzy grupę G-2. - Stany Zjednoczone szukając w Indiach przeciwwagi dla rosnącej siły Chin wspierają indyjskie cywilne programy jądrowe. Nie zauważają rozwoju programu atomowego w Indiach, jednocześnie blokując współprace Indii z Iranem. - Podpisanie indyjsko-amerykańskiej umowy o cywilnej współpracy jądrowej przeprowadzono mimo że Indie (i tylko jeszcze Pakistan, Izrael i Sudan) nie podpisały traktatu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej. Ta umowa zaakceptowała Indie jako mocarstwo jądrowe, które może energią jądrową uzupełniać deficyt energii. Zagraża to idei traktatu. Po 30 latach izolacji Indii w handlu cywilną technologią jądrową, dopuszczono je do niego bez zabezpieczenia świata przed kontynuacją przez Indie prób jądrowych.