I sobie z nim nie radzi – tego jednak można było się spodziewać, bo najwybitniejszym pisarzom zdarzało się co najwyżej zajrzeć pod podszewkę rzeczywistości, wyjaśnić jedną czy dwie sprawy z całego ich mrowia; trzeba więc spojrzeć na sprawę z perspektywy zdecydowanie skromniejszej i bardziej praktycznej: w jakim stylu autor przegrywa?

Ten reprezentowany przez Wojciechowskiego, niestety, nie jest szczególnie imponujący. „Strych świata” zaczyna się od trzęsienia ziemia, zgodnie z zaleceniami klasyka, ale tąpnięcie generuje wielki chaos zamiast napięcia; z bałaganu pierwszych scen powieści wyrastają co prawda główni bohaterowie, lecz szybko okazuje się, że pisarz niezbyt wie, co chce z nimi zrobić. Blondi zawieszona między dwoma wątkami: bankowymi ćwiczeniami, które zmieniają światową gospodarkę i działalnością polskiej misji w fikcyjnym bliskowschodnim państwie, jej matka związana z reprezentantami kolejnych dziwacznych ideologii, wyciągnięty z kapelusza reżyser ważnego polskiego filmu...absurd goni absurd, a w fabule, choć „Strych świata” jest krótki, pogubić można się bardzo szybko. Po zakończeniu lektury, jak zwykle, zastanawiałem się o czym była. I choć zwykle cieszę się, gdy nie potrafię odpowiedzieć na to pytanie od razu, bo najczęściej oznacza to, że spotkałem się z książką nietuzinkową, ciekawą i wartą przemyślenia, tym razem towarzyszyła mi tylko irytacja – całkowicie rozminąłem się z autorem, pozostałem z pustką w głowie i przykrym uczuciem zmarnowanego czasu.

No dobrze, trochę się droczę: jedna jedyna rzecz gdzieś na dalekim horyzoncie mi majaczy. Zabawa Glorendy oraz Blondi z rozwikływaniem problemów inwestycyjnych przedstawiona w bardzo krzywym zwierciadle i obudowana bardzo grubą warstwą hermetycznych, przepełnionych technobełkotem opisów jest jedną z konstrukcyjnych podpór „Strychu świata”. I dobrze, bo zdaje się, że współcześni autorzy beletrystyki wolą poświęcać więcej uwagi pieniądzowi i analizie konsumpcjonizmu niż samej ekonomii – a to przecież jej płynne zasady rządzą światem, to jej przelewające się prądy decydują o kształcie jutra. Szkoda jednak, że Wojciechowski ogranicza się do dosyć prostej konstatacji: niemożliwą do zgłębienia nie tylko dla szarego obywatela, ale i dla większości – wszystkich? - zajmujących się tematem specjalistów dziedzinę czy ideę pokazuje jako...niemożliwą do zgłębienia. Oswajanie, od którego zacząłem, sprowadza więc do prostego nazwania – a to i tak bodaj jedyny walor jego powieści.

Przyznaję szczerze, że nie jestem wielkim fanem literatury humorystycznej; trafiają do mnie tylko komedie tak czarne, iż większość obyczajowych tragedii płoni się pensjonarskim rumieńcem. Do tej pory wydawało mi się jednak, że absurd trawię błyskawicznie. „Strych świata” jednak, który te dwie kategorie w jakimś stopniu łączy, leży mi na żołądku bardzo ciężko. Zdecydowanie to danie odradzam.

Bartosz Szczyżański