Materiały z konferencji naukowej odbytej 5-6 października 2009 r. w Gdańsku.
Dlaczego pierwsze strzały II wojny światowej padły właśnie w Gdańsku? Dla niektórych był on wtedy zarzewiem konfliktu, którego winno się za wszelką cenę uniknąć, dla innych oznaczał kres ustępstw wobec Hitlera. Stał się wówczas jednym z najbardziej znanych europejskich miast i retoryczne pytanie, czy umierać za Gdańsk, było na wiosnę i w lecie 1939 r. stawiane w zachodnich mediach bardzo często.
Tu rozpoczęła się II wojna światowa, ale również nieprzypadkowo w tym mieście narodził się ruch społeczny Solidarność, który przyczynił się do upadku reżimu komunistycznego. Ponad 70 lat po wybuchu wojny i ponad 20 lat po powstaniu pierwszego niekomunistycznego rządu w tej części Europy pytamy o znaczenie przemian roku 1989 dla demontażu porządku powojennego w Polsce i innych państwach pozostających wcześniej w orbicie wpływów Związku Radzieckiego.