Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Just the ash.

Just the ash.

Książka pod tytułem Życie w słoiku. Ocalenie Ireny Sendler, autorstwa Jacka Mayera, to niezwykła opowieść o trójce uczennic z amerykańskiego miasteczka Kansas, które ocaliły tytułową ocalającą, szerząc i opowiadając zapomnianą
w Polsce historię ratowania dzieci pochodzenia żydowskiego z rąk niemieckich oprawców. Ciężko sobie to wyobrazić, ale jeszcze kilkanaście lat temu osoba Ireny Sendlerowej była postacią nieznaną a jej działania i późniejsze zasługi owiane były kurtyną zapomnienia. To właśnie dzięki grupce młodych dziewcząt, które krok po kroku, cząstka po cząstce, w ramach szkolnego projektu podjęły się odsłaniania ukrytych dziejów wojennych, ludzie dowiedzieli się
o dokonaniach bohaterki Holocaustu.

Cała książka składa się z trzech części. W pierwszej opisany zostaje przełom roku 1999-2000, w czasie którego uczennice niewielkiego liceum w Kansas angażują się w realizację projektu, przygotowywanego w ramach Dnia Historii Narodowej. Przypadek sprawia, że jedna z nich, Elizabeth Cambers, natrafia na krótki artykuł o kobiecie, która jak podaje ów tekst, uratowała z Getta Warszawskiego 2500 żydowskich dzieci. Zaintrygowana, wraz z koleżankami szuka potwierdzenia powyższych informacji, po czym decyduje, by historię o heroizmie polskiej obywatelki opowiedzieć w ramach kreowanego projektu. Tak rozpoczyna się droga ku odkrywaniu zatajonej prawdy. W tej części czytelnik dowiaduje się także kim są same licealistki: Megan Stewart, Elizabeth Cambers i Sabrina Coons – w jaki sposób przebiega ich życie i z jakimi problemami się zmagają.

Część druga obejmuje przedział od 1939 do 1944 roku, czyli czas wojny
i okupacji Polski z rąk nieprzyjaciela. To zbeletryzowana literatura faktu, dzięki której czytający poznaje działalność Ireny Sendler podczas II wojny światowej. Ukazane wydarzenia dotyczą głównie życia we wspomnianym wcześniej Gettcie Warszawskim oraz funkcjonowania siatki Sendlerowej – grupy ludzi, która zajmowała się organizacją i planowaniem trasy ucieczki dla dzieci. Autor z jednej strony zamieszcza opisy operacji „przerzucania” dzieci na stronę aryjską, z drugiej strony relacjonuje przeżycia i losy rodzin żydowskich, które zdecydowały się oddać swoje dzieci, aby uratować je od pewnej śmierci.

Ostatnia część książki to na pozór powrót do współczesności. Zamieszczony bowiem zostaje tu opis spotkania Ireny Sendler z amerykańskimi uczennicami. Po wielu miesiącach poszukiwań, Liz, Megan i Sabrina dowiadują się, że ich mentorka żyje. Następuje wymiana listów między obiema stronami, po czym dochodzi do momentu kulminacyjnego, do wyczekiwanego spotkania. W jego trakcie Irena ukazuje dziewczętom kolejny kawałek historii, opowiadając ze swojej perspektywy o wojnie i uratowanych przez nią dzieciach. To głęboko poruszające historie, które sama bohaterka podsumowuje w słowach „Żałuję wielu rzeczy... ale moje największe niepowodzenie to że nie zrobiłam nic więcej... że nie zdołałam uratować więcej tych dzieci, że nie odnalazłam ich po wojnie. Często miewam koszmarne sny, w których dzieci płaczą, kiedy je zabieram od rodziców. I wspominam te, których nie wzięłam. Jestem już bardzo stara. Widzę doskonale, co mi się nie powiodło. (...) Wiele wspomnień dręczy mnie i po tylu latach ciąży mi ogromnie na sercu. Teraz wam powiem coś, w co nie uwierzycie, ale to prawda. Widziałam kiedyś w Getcie, jak matka przerzuca swoje dziecko za mur. Wyobrażacie sobie?" (J. Meyer, 2013, s. 352-353). Ta część łączy ze sobą przeszłość i teraźniejszość, emocjonuje i wzrusza.

Pisząc recenzję tej książki nie sposób odnieść się do jej tytułu, który jest nad wyraz symboliczny i zamierzony. Życie w słoiku. Ocalenie Ireny Sendler – tytuł intrygujący, bo czymże właśnie jest to metaforyczne życie w słoiku? Do czego się odnosi? Jakie działania opiewa? Wszelkich wyjaśnień dostarcza pasjonatom literatury sama książka. Irena Sendler przenosząc dzieci z Getta musiała tworzyć im nową tożsamość, nadać polskie imię i nazwisko. Prawdziwe dane o ich pochodzeniu zapisywała jednak i umieszczała w słoiku, zakopywanym pod jabłonią w okolicy jej domu. Głęboko bowiem wierzyła, że ocalone przez nią dzieci po zakończeniu wojny, trafią do swoich prawdziwych krewnych. Drugi człon tytułu również nie jest przypadkowy. Literaturoznawca Michał Głowiński, stwierdził niegdyś, że trzy licealistki ze Stanów Zjednoczonych ocaliły ocalającą. Dlatego właśnie słowo ocalenie użyte w tym kontekście wydaje się najbardziej trafnym i podniosłym.

Powracając do treści zawartych w książce – jej główne bohaterki, trzy nastolatki z liceum, wraz z innymi uczniami realizują projekt i opowiadają zapomnianą historię odważnej, młodej kobiety, działającej w okupowanej Polsce, w pełnej konspiracji, przyjmującej pseudonim Jolanta. Ich środkiem przekazu jest napisana samodzielnie sztuka, wystawiona najpierw w ich rodzimym liceum, później w pobliskich miejscowościach, w końcu także w Polsce, wolnej od komunizmu i cenzury. Sztuka ta po dziś dzień porusza ludzi na całym świecie,
a rozgłos jaki osiągnęła doprowadził do powstania kolejnych publikacji na ten temat, na przykład dzieła pod tytułem Matka dzieci Holocaustu autorstwa pani Anny Mieszkowskiej na podstawie którego w 2009 r., powstał film Dzieci Ireny Sendlerowej.

Warto także skreślić kilka słów o autorze książki, nim w części końcowej recenzji zostaną ukazane osobiste przeżycia z lektury i wyciągnięte wnioski. Jack Mayer jest z zawodu lekarzem – pediatrą oraz pisarzem. Mieszka w stanie Varmout. Przez cały okres swojej kariery pisał opowiadania, wiersze i eseje
o latach w praktyce pediatrycznej i wędrówkach na Długim Szlaku w Vermont. Jednak to właśnie książka o Irenie Sendler jest jego pierwszym nie fikcyjnym dziełem. Ciekawym faktem jest to, że aż 60% dochodu z jej sprzedaży przekazane jest na rzecz Fundacji Life in a Jar, promującej bohaterską postawę Ireny Sendler.

Życie w słoiku. Ocalenie Ireny Sendler to dzieło niezwykle poruszające, niejednokrotnie wzruszające a także bardzo pouczające. Zawarte w tej książce są tak naprawdę dwie opowieści: pierwsza z nich dotyczy poczynań trzech młodych dziewcząt, które z niezwykłą determinacją i samozaparciem, dążą do opowiedzenia prawdziwej historii Sprawiedliwej wśród Narodów Świata i tym samym chronią jej dziedzictwo od zapomnienia, druga opowieść to właśnie owa prawda dotycząca ratowania dzieci zamkniętych w Gettcie, ukazana z całą mocą
i wreszcie wolna od weryfikacji.

Przypadek sprawił, że trafiłam na tą książkę. Będąc w miejscowej Bibliotece, wypożyczyłam ją wraz z kilkunastoma innymi pozycjami. Sięgnęłam po nią jednak jako jedną z pierwszych. I nie pożałowałam. W trakcie czytania towarzyszyły mi skrajne emocje i uczucia: od lekkiego znużenia w początkowych rozdziałach (nie domyślałam się wtedy jeszcze do czego tak naprawdę zmierzają działania nastolatek!), po dreszcze emocji i dopingowanie poczynań Ireny Sendler
w części drugiej, częstokroć przyspieszone bicie serca w momencie zawiązywania akcji – tak jak wtedy gdy żydowskie rodziny rozstawały się ze swoimi dziećmi, w końcu i łzy wzruszenia w części ostatniej, kiedy to amerykańskim dziewczętom dane było poznać polską bohaterkę czasu wojny i zagłady. Najbardziej jednak urzeka mnie przedstawiona w trzeciej części dzieła osoba pani Ireny, która sama stwierdza, że nie udało jej się zrobić wszystkiego co jeszcze mogła dla dzieci pochodzenia żydowskiego. O swoich dokonaniach mówi, że to nic znaczącego, że kierowała się tylko i wyłącznie potrzebą swojego serca: Nie uważam się za bohaterkę. Prawdziwi bohaterowie to matki i ojcowie, którzy oddawali mi swoje życie. Ja robiłam tylko to co, serce mi nakazywało. Bohater to ktoś czyniący rzeczy nadzwyczajne. Co ja robiłam to nie było nadzwyczajne. To była zwykła rzecz. Byłam tylko przyzwoita. (J. Meyer, 2013,
s. 377). Ta niezwykle skromna kobieta, moim zdaniem zasługuje na cześć
i dozgonną pamięć wszystkich pokoleń Polaków i obywateli świata.

Książka pod tytułem Życie w słoiku. Ocalenie Ireny Sendler, autorstwa Jacka Mayera, to niezwykła opowieść o trójce uczennic z amerykańskiego miasteczka Kansas, które ocaliły tytułową ocalającą, szerząc i opowiadając zapomnianą
w Polsce historię ratowania dzieci pochodzenia żydowskiego z rąk niemieckich oprawców. Ciężko sobie to wyobrazić, ale jeszcze kilkanaście lat temu...

"Uwięzione" Natashy Preston, to opowieść o czterech młodych kobietach, przetrzymywanych w piwnicy domu rodzinnego ich oprawcy. Historia jest poruszająca, opowiadana z perspektywy uwięzionej dziewczyny, jej chłopaka i samego dręczyciela. Nie brak tu opisu wewnętrznych przeżyć porwanej, jej myśli i czynów. Akcja prowadzona jest dynamicznie, wątki są spójne, a sama lektura watra uwagi!

"Uwięzione" Natashy Preston, to opowieść o czterech młodych kobietach, przetrzymywanych w piwnicy domu rodzinnego ich oprawcy. Historia jest poruszająca, opowiadana z perspektywy uwięzionej dziewczyny, jej chłopaka i samego dręczyciela. Nie brak tu opisu wewnętrznych przeżyć porwanej, jej myśli i czynów. Akcja prowadzona jest dynamicznie, wątki są spójne, a sama lektura...