A „Blondynka” zaiste jest wspaniała i monumentalna. Tak naprawdę trudno powiedzieć jakieś złe słowo o powieści Oates. Jedyne, do czego można się przyczepić, to grubość, gdyż zeszło mi na lekturze prawie trzy tygodnie. Niemniej nie żałuję żadnego dnia spędzonego z tą powieścią. Autorka wręcz dzień po dniu i rok po roku prowadzi nas przez życie Normy Jean Baker – aż do smutnego końca. Obserwujemy więc dorastanie bez ojca, a potem i bez matki, poszukiwanie bezgranicznej miłości, a także całkowite oddanie się karierze aktorskiej, która miewała swoje wzloty i upadki.

Oates brawa należą się jednak również z innego powodu. Nie tylko stworzyła ona niezwykle intymny świat Marilyn Monroe, ale i swym niebanalnym stylem oczarowała mnie już od pierwszej strony. „Blondynka” to prawdziwy triumf literatury. Ogrom pracy włożony przez autorkę wylewa się z każdego rozdziału. Autorka często bawi się formą, sposobem prowadzenia narracji i domniemaniami. A najbardziej fascynującym momentem książki jest ten, w którym czytelnik uświadamia sobie, jak nieszczęśliwą kobietą i niezwykle utalentowaną aktorką była Marilyn Monroe. W każdą rolę wchodziła całą sobą, przez co bardzo szybko się spalała. Aż zgasła.

Tak więc Oates buduje narrację pomiędzy kruchą Normą a genialną Marilyn. W ogóle autorka lubuje się w kontrastach. Studio zdecydowało się stworzyć z tej młodej dziewczyny symbol seksu, który nie ma własnego zdania, a cały jej talent polega na wyglądzie. Po pierwszych sukcesach kasowych producenci zobaczyli, że nie będzie to takie proste, ale tym razem z pomocą przyszły niezawodne barbiturany (przez co pojawiała mi się przed oczami nieodżałowana Tove Ditlevsen). Tak więc tytułowa blondynka prawie przez całą swoją karierę zawodową balansowała pomiędzy chcącą zachować trzeźwość umysłu Normą a pragnącą blasku reflektorów Marilyn.

Historia Normy to również opowieść o powolnym popadaniu w szaleństwo. Ciągłe przeskakiwanie pomiędzy dwiema różnymi osobowościami z całą pewnością nie pomogło zachować stabilności emocjonalnej. Zwłaszcza w rodzinie obciążonej chorobami psychicznymi. W sumie po lekturze trudno powiedzieć, czy Norma bardziej cierpiała z powodu braku ojca, czy przez dziedziczone problemy, ale jedno jest pewne – tak krucha osoba nie miała żadnych szans w świecie zdominowanym przez okrutnych i bezwzględnych mężczyzn.

„Blondynka” to naprawdę rewelacyjna powieść. Feministyczna, smutna, sentymentalna i czasem groteskowa. Marilyn Monroe już na zawsze pozostanie ikoną, ale mam nadzieję, że dzięki powieści Oates zostanie zapamiętana nie tylko jako obiekt seksualnej fascynacji. Norma Jean Baker była kimś więcej niż tylko chwilowym zjawiskiem.

Michał Wnuk