I tyle właściwie chciałem Państwu w tej recenzji przekazać: że „Nadchodzi chłopiec” to rzecz, która potrafi dotknąć. Nie tylko ze względu na dziecięcą krzywdę znajdująca się w centrum tej historii – to nie zawsze działa, szczególnie gdy jest nadużywane, jak to miało miejsce choćby w „Duchach Jeremiego” Rienta. Powieść Han Kang jest znacznie subtelniejsza: zdarzają się w niej sceny absolutnie straszne, ba, zdarzają się w niej sceny tortur i bezpośredniej przemocy skierowanej wobec niewinnych, ale stanowią one tylko część (niekoniecznie nawet największą) emocjonalnych obciążeń, jakich pisarka przysparza czytelnikowi. Bardziej oryginalny i dla mnie osobiście bardziej poruszający okazał się opis cierpienia zbiorowego, cierpienia historycznego i społecznego. I, co szczególnie ciekawe, zdaje się on idealną pożywką dla obiorcy polskiego.

Łatwo naśmiewać się z naszej rodzimej martyrologii, która, niestety, tak często prowadzi do kompensacji i śnienia o husarzach podbijających cały znany świat (w kreowaniu podobnych wizji przodowali kilkanaście lat temu pisarze zrzeszeni pod sztandarem Fabryki Słów, tacy jak Dariusz Spychalski czy Andrzej Pilipiuk). Ciężko od tej polaryzacji uciec, przez co zapomina się, że historii nie tworzą losy nazwisk z podręczników, lecz prawdziwych ludzi od najgłębszych dołów do najwyższych szczytów społecznej drabiny. Han Kang skupia się raczej na tych pierwszych, ale udaje jej się wywołać wrażenie, że dotknięci byli rzeczywiście wszyscy – nie tylko ci, którzy umarli, lecz i ci, którzy po nich pozostali. Pod jej piórem pojęcie „straconego pokolenia” nabiera rzadko spotykanej w literaturze namacalności, staje się prawdą samą w sobie, obrazem niepodlegającym dyskusji. A jeśli posłużyć się definicją Susan Sontag, według której dzieło sztuki jest próbą udowodnienia bezsporności przedstawionych wydarzeń, to ”Nadchodzi chłopiec” w istocie stanowi dzieło sztuki - ciężko kłócić się z tym, jak autorka pokazała skutki masakry w Gwangju. Nie pod względem historycznym czy reporterskim, oczywiście, lecz artystycznym, bo to ten jest w fikcji najważniejszy. Chciałbym, żeby straszne, ale ważne wydarzenia z dziejów naszego kraju znajdowały tak piękną reprezentację literacką - co zapewne przysłużyłoby się nie tylko książkom, ale i wiedzy patriotycznej.

„Nadchodzi chłopiec” to książka rzeczywiście poruszająca - od nieskończenie licznych dziełek, które, jak to klasyk określił, mają wzruszać a nie wzruszają, odróżnia ją tylko jedna, aczkolwiek nieodzowna rzecz - autentyczność. Jakimi dokładnie sposobami Han Kang udało się ją uzyskać? Cóż, gdybyśmy byli w stanie to powiedzieć, znaleźlibyśmy klucz do świetnej literatury. Póki co musimy zadowolić się tą głęboko liryczną, a przecież tak prostą opowieścią - opowieścią o fizycznej śmierci jednostek, która niesie filozoficzną śmierć społeczeństw.

Bartosz Szczyżański