Cudowna, wręcz magiczna powieść Kraszewskiego, która przenosi nas w czasy dawnej Słowiańszczyzny. Nawiązuje do staropolskich podań i legend, a jej akcja rozgrywa się przed powstaniem państwa polskiego na ziemiach plemienia Polan.
Władzę sprawuje okrutny kneź, Chwostek, oraz jego żona – Niemka Brunhilda. Oboje marzą o wprowadzeniu władzy absolutnej, podobnej do tej, jaką mają władcy w Niemczech. Nie odpowiada to miejscowym kmieciom nawykłym do poszanowania swobód przez rządzących. Kneź pewny swojej siły działa coraz bezwzględniej. Kiedy wybucha bunt, wzywa na pomoc niemieckich popleczników…
Obok politycznego drugim wątkiem powieści jest miłosny: Doman, młody kmieć i wojownik, zakochuje się w pięknej Dziwie – córce szanowanego kmiecia Wisza. Ta jednak przeznaczona została do służby bogom, więc odmawia Domanowi, który mimo to postanawia uczynić wszystko, by ją zdobyć.
Lektura obowiązkowa dla każdego Polaka, i to nie w szkole, tylko dla własnej wiedzy i przyjemności. Prawdziwa „perła literatury polskiej”. Fantastyczne postaci, cudowne opisy, znakomicie splecione mity i legendy.