Aktualny, czy nie, pamiętnik markiza de Custine należy do obowiązkowej literatury przedmiotu dla tych, którzy cokolwiek chcą z Rosji zrozumieć. Nie dlatego, żeby kraj ten był jakoś specjalnie skomplikowany, ale dlatego, że jest po prostu ważny. Ważny – zbyteczne dodawać – poprzez rolę, jaką pełni we współczesnym świecie. Custine pokazał Rosję, której już nie ma na szczęście i której co rozumniejsi Rosjanie chcą się wyrzec.