Trzynaście powodów
- Kategoria:
- literatura młodzieżowa
- Tytuł oryginału:
- Thirteen Reasons Why
- Wydawnictwo:
- Rebis
- Data wydania:
- 2015-10-20
- Data 1. wyd. pol.:
- 2015-10-20
- Liczba stron:
- 272
- Czas czytania
- 4 godz. 32 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788378188124
- Tłumacz:
- Aleksandra Górska
- Tagi:
- Aleksandra Górska samobójstwo audio testament młodzież błędy
Bestseller „New York Timesa” przetłumaczony na 31 języków
„Istnieje trzynaście powodów śmierci twojej przyjaciółki. Ty jesteś jednym z nich”.
Clay Jensen wraca do domu ze szkoły i na przed drzwiami znajduje dziwną paczkę. W środku jest kilka taśm magnetofonowych nagranych przez Hannah, koleżankę z klasy, która dwa tygodnie wcześniej popełniła samobójstwo. Dziewczyna wyjaśnia, że istnieje trzynaście powodów, dla których zdecydowała się odebrać sobie życie. Clay jest jednym z nich i jeśli wysłucha nagrania, dowie się dlaczego. Chłopak przez całą noc kluczy po mieście, a za przewodnika służy mu głos Hannah. Staje się świadkiem jej bólu i osamotnienia, a przy okazji poznaje prawdę o sobie i otaczających go ludziach, której nigdy nie chciał stawić czoła. Z przeraźliwa jasnością dociera do niego, że nie da się cofnąć przeszłości, podobnie jak nie da się powstrzymać przyszłości…
Trzynaście powodów to rewelacyjny debiut Jaya Ashera, który snuje swoją opowieść z taką szczerością i prostotą, że tragedia za nią ukryta, wydaje się wstrząsająco prawdziwa.
Finalista Borders‘ 2007 Original Voices Program.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oficjalne recenzje
Efekt śnieżnej kuli
Hannah Baker nie żyje i nic tego nie zmieni. Nie pomogą błagania osób, które kolejno wysłuchują taśm, niesłyszalne szlochanie rodziców, którzy natychmiast wyjechali po tym incydencie, wyrzuty sumienia również nic nie wskórają. Nie pomogą także wypowiadane po cichu prośby i nadzieje czytelnika na to, że autor jednak inaczej wymyślił sobie tę powieść, że chcąc nas czegoś nauczyć, zrobił nam bardzo niemiły żart. Ale Hannah Baker nie żyje i nic tego nie zmieni. Mimo to jednak, sama Hannah może jeszcze wiele zmienić w życiu bohaterów powieści „Trzynaście powodów”. A wszystko za sprawą taśm, które tuż przed śmiercią nagrała i wysłała do osób, które musiały je otrzymać.
Clay Jensen chodzi do liceum. Jest zwykłym chłopakiem, który tak jak wszyscy jego rówieśnicy musi się uczyć, przestrzegać szkolnych i domowych zasad; tak jak inni postępuje czasem niewłaściwie i tak jak oni zdarza mu się słuchać plotek i – niekiedy wbrew sobie – wierzyć w nie. Śmierć koleżanki z klasy wstrząsnęła Clay’em, jednak dopiero to, co stało się później, co znalazł pewnego dnia, niedługo po jej śmierci, poruszyło go do tego stopnia, że niemal nie był w stanie normalnie funkcjonować, a czytelnik ani razu nie dziwi się jego odruchom fizycznym i psychicznym (sam niejednokrotnie będzie miał ochotę zwymiotować). Clay znajduje pod drzwiami swego domu paczkę. Pudełko po butach zaadresowane właśnie do niego. Bez adresu zwrotnego. No cóż… czy można go winić, że poczuł wtedy ekscytację, spodziewając się czegoś miłego? Może od jakiejś cichej wielbicielki…? Tymczasem Clay znajduje w pudełku siedem taśm magnetofonowych, które na zawsze zmienią jego życie.
Kiedy ze starego, znalezionego w garażu odtwarzacza po raz pierwszy wydobywa się głos nieżyjącej Hannah, chłopak jest wstrząśnięty. Kiedy jednak dowiaduje się, że taśma przedstawia trzynaście powodów samobójstwa dziewczyny, a każda osoba, do której trafi pudełko po butach, jest jednym z tych powodów… szok zamienia się w złość. Przecież Clay nic nie zrobił koleżance! Jak ona może go obwiniać o swoją śmierć? Którą sama wybrała? Którą zaplanowała?! Takie i podobne (a nawet gorsze) myśli towarzyszyły zapewne każdej z trzynastu osób, która dostała do przesłuchania te taśmy z instrukcją, żeby później przekazały je kolejnej osobie, która zaraz po nich zostaje wymieniona w nagraniu. Jednak w miarę jak Clay zapoznaje się z każdą z historii i poznaje każdą z kolejnych osób (które zna, jednak teraz musi spojrzeć na nie zupełnie na nowo),zaczyna rozumieć coś, co Hannah nazwała efektem śnieżnej kuli. Zmarła dziewczyna, której głos niemalże z zaświatów przemawia do Clay’a, zdaje sobie sprawę z tego, że każdy z incydentów, o których opowiada, sam w sobie nigdy nie doprowadziłby do tragedii, jednak tocząc się po ścieżce zachwianego życia Hannah, zbierał kolejne incydenty, kolejne plotki i wydarzenia, niemiłe gesty i złośliwe uśmieszki, które doprowadziły ją na skraj przepaści, z której wyjście – jak jej się wydawało – było tylko jedno.
Jay Asher w swoim debiucie stawia czytelnika w niezwykle niekomfortowym położeniu. Każe nam się zastanawiać, jak poszczególne słowa, gesty, coś na pozór nic nieznaczącego, w połączeniu z zachowaniem innej osoby, może wpłynąć na czyjeś samopoczucie, a nawet życie. Autor nie bawi się w usprawiedliwianie czy marginalizowanie problemu, tylko mówi – ustami Hannah – wprost: wszystko co robisz, mówisz, a nawet myślisz, będzie miało konsekwencje. Jesteś więc odpowiedzialny za wszystko, o czym zdecydujesz i musisz liczyć się z tym, że kiedyś ktoś może postawić cię w sytuacji, w której będziesz musiał ponieść odpowiedzialność za każdą podjętą decyzję, gest, słowo. Asher zmienia nasze spojrzenie na otaczającą nas rzeczywistość, a to chyba największa pochwała, jaką może otrzymać artysta. Przez kilka pierwszych dni po zamknięciu książki niełatwo będzie rozmawiać z kimś, nie zastanawiając się co rusz, jak te słowa mogą wpłynąć na coś, czego nie jesteśmy w stanie przewidzieć. I to będzie jak najbardziej zdrowy objaw, szkoda tylko, że u większości z nas zniknie prędzej czy później.
„Trzynaście powodów” rozgrywa się w środowisku licealistów, nastolatków, których problemy często wydawać się mogą błahe. Ktoś powiedział o kimś coś niemiłego, dotarła do nas plotka o nas samych szkodząca naszej reputacji… Jednak w tej powieści, wbrew przedziałowi wiekowemu bohaterów, wszystkie problemy, a zwłaszcza konkluzje, są jak najbardziej dorosłe i dojrzałe. Jay Asher w sposób niezwykle wiarygodny opisuje tę śnieżną kulę, jaka przetoczyła się przez życie Hannah, i która ostatecznie zabrała to życie ze sobą. Jesteśmy odpowiedzialni za każde słowo, które padnie z naszych ust i należy o tym pamiętać. Czy jednak od teraz mamy za każdym razem, przed wykonaniem jakiegokolwiek gestu, przed powiedzeniem jakiegokolwiek zdania zastanawiać się, jak, w połączeniu z zachowaniem kogoś innego, może wpłynąć to na życie naszego rozmówcy? A dlaczego nie? Jesteśmy istotami myślącymi i niekiedy możemy przewidzieć ciąg przyczynowo skutkowy, którego jesteśmy czasem początkiem. Bywa i tak, że nie jesteśmy w stanie choćby wyobrazić sobie jego konsekwencji – wtedy tym bardziej zastanówmy się dwa razy nad tym co i jak mówimy.
Autor opowieści o Hannah Baker i jej trzynastu powodach otwiera nam oczy, uwrażliwia nas i uruchamia wszystkie wrażliwe punkty na ciele i duszy, które mamy, a które czasami pozostają uśpione. Pierwszoosobowa narracja Clay’a, który wraz z mapą miejsc, po których przetaczała się śnieżna kula dziewczyny, przemierza ostatnią jej drogę, czyni tę powieść jeszcze bardziej wzruszającą i jeszcze bardziej dołującą. Pisarz opowiada tę historię prosto z serca i taki też jest styl, w jakim ją snuje – prosty, zwyczajny, nie silący się na elokwencję i zbyteczną tutaj erudycję. Siła tej opowieści tkwi także w tym, że opowieść Hannah nie jest ckliwą pieśnią przyszłej samobójczyni, która pragnie zwrócić na siebie uwagę. Hannah, choć obwinia kilkanaście osób o podjęcie decyzji, która zakończyła jej życie, w głębi serca wie, że znaczna część winy także leży w niej. I im bardziej ona zdaje sobie sprawę z tego, że może za cicho prosiła o pomoc, tym mocniej czytelnik odczuwa winę pozostałych. I choć koledzy i koleżanki ze szkoły doprowadzili bohaterkę do punktu, w którym nie widziała ona dla siebie nadziei ani miejsca w świecie, największy gniew wzbudza w nas trzynasty powód. Ale o nim, a także o innych, będziecie musieli przekonać się sami.
Pierwszy raz przeczytałam tę powieść sześć lat temu. Zupełnie przypadkiem natknęłam się na nią w księgarni i zachęcona okładką, tytułem i opisem, musiałam ją mieć. Teraz, zasiadając do ponownej lektury po kilku latach, myślałam, że historia Hannah wstrząśnie mną mniej. Stało się jednak odwrotnie. Między pierwszym a drugim przeczytaniem „Trzynastu powodów” zdążyłam skończyć studia, zdobyć i stracić kilka razy pracę, poznać wielu ludzi i – być może – wielu zranić. Po tym czasie powieść Jay’a Ashera jest dla mnie jeszcze bardziej prawdziwa, dosadna i tragiczna. W żadnym momencie naiwna, choć tego można by się obawiać. Być może wielu czytelników nie zrozumie Hannah, może nawet będą ją obwiniać o zniszczenie życia kilku osobom poprzez wyjawienie prawdy. O obarczenie ich poczuciem winy do końca życia – po co? Ja natomiast zapytam tak: czy lepiej jest żyć bez poczucia winy i świadomości, że popełniło się błąd, czy z poczuciem winy, i wiedzą, która pozwoli nam uniknąć przynajmniej ćwierci podobnych błędów?
Ogromnie się cieszę, że książka „Trzynaście powodów” została wznowiona przez wydawnictwo Rebis, bo mam wrażenie, że – choć przetłumaczona na 31 języków – w Polsce przeszła raczej bez echa za pierwszym razem. I choć okładka wcześniejszego wydania – z żółtym kablem od walkmana, z niebieską kolorystyką, placem zabaw w tle, kapturem na głowie chłopaka – była dużo lepsza w moim mniemaniu, to nie o nią przecież chodzi. Zresztą szata graficzna to rzecz gustu. Poprzednia była bardzo szczegółowa, choć niedosłowna, aktualna jest dosadna, choć byle jaka, bez emocji – jednak niektórym może będzie podobała się bardziej. Najważniejsze jednak, że „Trzynaście powodów” dostało kolejną szansę, aby trafić w ręce polskich czytelników. Gdyby to zależało ode mnie, uczyniłabym z powieści Jay’a Ashera lekturę obowiązkową w liceum. Koniecznie. Ta książka otwiera bowiem oczy na tyle problemów i drobiazgów, na które jesteśmy nieczuli, że – mam nadzieję – naprawdę może coś zmienić w rozumowaniu ludzi. Nie tylko młodych.
Mam też dla przyszłych czytelników drobną poradę. Nie czytajcie tej książki na raty. Ból i uczucie jakichś niewytłumaczalnych, psychicznych mdłości, jakie wywołuje jej lektura, sprawiają, że najlepiej przeczytać ją jednym tchem, od początku do końca. Zresztą, jeśli się od niej oderwiecie, to na pewno nie myślami. Bo o Hannah Baker nie da się zapomnieć. Nie da się zapomnieć o śnieżnej kuli, o trzynastu powodach i taśmach, z których wybrzmiewają. Nie da się zapomnieć o życiu przekreślonym przez plotki, obelgi, żarty, kłamstwa, głupie zagrywki i – być może przede wszystkim – obojętność i nieczułość. Nie da się zapomnieć o tym, że niczego nie da się cofnąć, a i na naprawienie błędów bywa czasami za późno. Codziennie możemy być świadkami sygnałów, że obok cierpi człowiek i nie powinniśmy ich lekceważyć tylko dlatego, że tak jest nam wygodniej. Chciałabym, aby Hannah Baker obok postaci tragicznej stała się także kultową. Chciałabym, aby każdy ją poznał, zapamiętał i dzięki temu powstrzymał się – może nawet nie do końca świadomie – od tego, by coś, co pozostawił po drodze, nie zostało zebrane przez czyjąś śnieżną kulę. Bo te naprawdę nigdy nie przynoszą nic dobrego.
Sylwia Sekret
Oceny
Książka na półkach
- 12 040
- 5 612
- 2 701
- 570
- 228
- 225
- 153
- 151
- 69
- 69
OPINIE i DYSKUSJE
bardzo lubię. książka ogólnie ciężka i porusza ciężkie tematy, które trzeba zrozumieć. Pozycja zdecydowanie dla nieco dojrzalszych czytelników ze względu na opisane sytuacje. Daje dużo do myślenia.
bardzo lubię. książka ogólnie ciężka i porusza ciężkie tematy, które trzeba zrozumieć. Pozycja zdecydowanie dla nieco dojrzalszych czytelników ze względu na opisane sytuacje. Daje dużo do myślenia.
Pokaż mimo to„Słyszę, jak ktoś traci nadzieję stawia na sobie krzyżyk. Ktoś, kogo znam. Kogo lubię. Słyszę. ale jestem już spóźniony.”
Oglądałam „13 reasons why” lata temu w prawdopodobnie najgorszym okresie mojego życia. Wówczas przekaz był dla mnie niezwykle poruszający i pamiętam, że został ze mną na bardzo długo.
Od tamtego czasu minęły lata, a ja wyszłam na prostą i ze świeżą (zdrową) głową chciałam ponownie zobaczyć ten obraz, ale tym razem nie na ekranie, a wykreowany w mojej własnej głowie. Skuszona niską ceną książki na Vinted (nie polecam sprawdzać tam książek, aplikacja sieje spustoszenie w portfelu) zdecydowałam się na zakup i porównanie odczuć we własnej głowie.
„Trzynaście powodów” to książka opowiadająca o rozpaczy i niemym wołaniu o pomoc, które nigdy ma nie zostać usłyszane. Clay Jensen pewnego dnia przed drzwiami wejściowymi zastaje mały karton po butach; paczka kurierska oznaczona jego imieniem. Zaciekawiony zawartością nie waha się z otwarciem, a jego oczom ukazują się… kasety, które kryją mroczną zawartość.
Hannah Baker to niespełniona miłość Claya. Dziewczyna na chwilę przed wydarzeniami z książki odbiera sobie życie, ale zostawia po sobie jeden dobitny ślad. Nagrywa bowiem na kasetach listę trzynastu powodów, które popchnęły ją do tragicznego czynu.
Chłopak zaczyna odsłuchiwać nagrania i w ciągu jednej nocy, za pomocą dołączonej mapy, przemierza miejsca, której już trwale będą związane z wydarzeniami, które zniszczyły psychikę Hannah. Czytelnik bierze z nim udział w całej podróży, raz po raz dowiadując się o kolejnych osobach, które zostają wymienione i przyczyniły się do tragedii. Książka idealnie obrazuje efekt kuli śnieżnej, jak nawet najmniejszy czyn może doprowadzić do niewyobrażalnych konsekwencji.
Pióro autora jest lekkie i mimo tego, że znałam fabułę to czytałam z niemałym zaangażowaniem i niekiedy gulą w gardle. Zupełnie inaczej docierały do mnie emocje bohaterki, kiedy były one opisane na stronach, aniżeli przedstawione na ekranie.
W porównaniu do serialu, książka skupia się tylko na relacji Claya z dziewczyną oraz jej przeżyciach. Nie poznajemy w niej historii postaci pobocznych, które w serialu, też przez jego mnogość sezonów, są wyraźnie ukazane. Nie mniej jednak książka jest naprawdę dobrze odwzorowana, no może poza faktem przedstawienia Hannah w ekranizacji jako dosyć irytującej postaci. W książce bardziej niż frustracje jej postać pozwala odczuć czytelnikowi współczucie.
Zakończenia nie do końca się spodziewałam, ale na swój sposób było ono dla mnie poruszające.
Jeśli lubicie książki o trudnej tematyce czy wchodzić do głowy bohatera to ta książka będzie dobrą pozycją. Jeśli jednak mierzycie się z własnymi demonami to sięgnijcie po nią poźniej. Pamiętam jaką pustkę miałam wówczas w głowie i po prostu nie warto. Dbajcie o siebie, a w momentach kryzysu pamiętajcie, że nie jesteście sami.
„Słyszę, jak ktoś traci nadzieję stawia na sobie krzyżyk. Ktoś, kogo znam. Kogo lubię. Słyszę. ale jestem już spóźniony.”
więcej Pokaż mimo toOglądałam „13 reasons why” lata temu w prawdopodobnie najgorszym okresie mojego życia. Wówczas przekaz był dla mnie niezwykle poruszający i pamiętam, że został ze mną na bardzo długo.
Od tamtego czasu minęły lata, a ja wyszłam na prostą i ze świeżą...
Gdyby nie brak czasu, pewnie pochłonęłabym ją w jeden wieczór. Długo stała na półce i ją omijałam co było ogromnym błędem. Jestem pod ogromnym wrażeniem.
Gdyby nie brak czasu, pewnie pochłonęłabym ją w jeden wieczór. Długo stała na półce i ją omijałam co było ogromnym błędem. Jestem pod ogromnym wrażeniem.
Pokaż mimo toBardzo dobrze napisana książka o ciężkiej tematyce
Bardzo dobrze napisana książka o ciężkiej tematyce
Pokaż mimo toPrzeczytałam z ciekawości bo chciałam zobaczyć czy bardzo różni się od serialu. Okazuje się że serial jest bardzo dobrze odwzorowany. Nie spowodowało to jednak żebym nudziła się podczas czytania. Uważam że jest to bardzo ważna książka, zarówno dla młodzieży jak i dla rodziców. W dzisiejszych czasach tak pędzimy za pracą czy sukcesem że często zapominamy co jest w życiu naprawdę ważne. Rodzice coraz rzadziej rozmawiają ze swoimi dziećmi. Niestety w wielu przypadkach zdają sobie z tego sprawę kiedy jest już za późno. Bardzo dobra książka, dająca wiele do myślenia. Jednocześnie nie jest to łatwa i lekka pozycja dlatego uczulam że trzeba przygotować się na nią psychicznie.
Przeczytałam z ciekawości bo chciałam zobaczyć czy bardzo różni się od serialu. Okazuje się że serial jest bardzo dobrze odwzorowany. Nie spowodowało to jednak żebym nudziła się podczas czytania. Uważam że jest to bardzo ważna książka, zarówno dla młodzieży jak i dla rodziców. W dzisiejszych czasach tak pędzimy za pracą czy sukcesem że często zapominamy co jest w życiu...
więcej Pokaż mimo toCałkiem przyjemnie się czytało. Zdecydowanie lepsza od serialu.
Całkiem przyjemnie się czytało. Zdecydowanie lepsza od serialu.
Pokaż mimo toTo poruszająca i niezwykle kontrowersyjna powieść, która przykuwa uwagę czytelnika od pierwszych stron. Książka opowiada historię nastolatki o imieniu Hannah Baker, która popełnia samobójstwo i pozostawia po sobie serię taśm magnetofonowych, na których nagrane są trzynaście powodów, dla których zdecydowała się na tę drastyczną decyzję.
Narracja powieści prowadzona jest przez głównego bohatera, Claya Jensena, który otrzymuje te taśmy i odtwarza je, przemierzając w ten sposób historię Hannah i zastanawiając się, czy mogło być cokolwiek, co mógłby zrobić, aby powstrzymać ją przed popełnieniem samobójstwa.
Jedną z głównych zalet tej książki jest sposób, w jaki porusza tematykę związana z depresją, nękaniem i samobójstwem wśród młodzieży. Asher stworzył historię, która skłania czytelnika do refleksji nad konsekwencjami swoich działań i wpływem, jaki mają one na innych ludzi.
Jednakże, książka ta spotkała się z wieloma kontrowersjami, zwłaszcza ze względu na swoją otwartą i czasami drastyczną tematykę. Krytycy twierdzą, że może ona wywołać nieprzewidziane skutki, szczególnie u młodszych czytelników, mogąc przyczynić się do romantyzowania lub glorifikowania samobójstwa.
Mimo tych kontrowersji, "13 Powodów" jest ważną i poruszającą książką, która zmusza czytelnika do zastanowienia się nad własnymi działaniami i ich konsekwencjami. Jest to historia, która może prowokować dyskusje na temat zdrowia psychicznego, przemocy szkolnej i wpływu, jaki ma empatia i wsparcie na innych. Jednakże, zaleca się przystępowanie do lektury z odpowiednią dozą dojrzałości i rozmowy na ten temat z osobą dorosłą, szczególnie dla młodszych czytelników.
To poruszająca i niezwykle kontrowersyjna powieść, która przykuwa uwagę czytelnika od pierwszych stron. Książka opowiada historię nastolatki o imieniu Hannah Baker, która popełnia samobójstwo i pozostawia po sobie serię taśm magnetofonowych, na których nagrane są trzynaście powodów, dla których zdecydowała się na tę drastyczną decyzję.
więcej Pokaż mimo toNarracja powieści prowadzona jest...
Ciekawa i przemyślana. Trzyma w napięciu. Do tego autorowi udało się mnie w jednym momencie zaskoczyć. Nie zgodzę się z niektórymi komentarzami, że powody podane przez H. są naciągane. Nigdy nie wiesz, co dzieje się w umyśle przyszłego samobójcy. Z naszego punktu widzenia może to być duperela, a dla osoby (najdelikatniej mówiąc) nie radzącej sobie z własnym życiem okaże się iskrą, która uruchomi zapalnik.
Co prawda zauważyłam parę niedoróbek, ale nie miało to większego znaczenia dla odbioru historii. Uważam, że naprawdę warto przeczytać.
Ciekawa i przemyślana. Trzyma w napięciu. Do tego autorowi udało się mnie w jednym momencie zaskoczyć. Nie zgodzę się z niektórymi komentarzami, że powody podane przez H. są naciągane. Nigdy nie wiesz, co dzieje się w umyśle przyszłego samobójcy. Z naszego punktu widzenia może to być duperela, a dla osoby (najdelikatniej mówiąc) nie radzącej sobie z własnym życiem okaże się...
więcej Pokaż mimo toJest to książka, której nie dałam rady nawet dokończyć, choć zostało niewiele. Mnóstwo błahych powodów, a każdy kolejny gorszy od poprzedniego.
Jest to książka, której nie dałam rady nawet dokończyć, choć zostało niewiele. Mnóstwo błahych powodów, a każdy kolejny gorszy od poprzedniego.
Pokaż mimo tozmusza do refleksji i pokazuje, ze slowa moga zrobickrzywde, a nawet zabic. ale ksiazka jest bardzo chaotyczna i przedstawione powody sa (wrazenie czytelnika) wymieniane na sile - nie sa mocne tylko takie codzienne. ***ale mimo wszystko warto tu wrocic do pierwszego zdania***
zmusza do refleksji i pokazuje, ze slowa moga zrobickrzywde, a nawet zabic. ale ksiazka jest bardzo chaotyczna i przedstawione powody sa (wrazenie czytelnika) wymieniane na sile - nie sa mocne tylko takie codzienne. ***ale mimo wszystko warto tu wrocic do pierwszego zdania***
Pokaż mimo to