Oleg W. Naumow

Zaprezentowana biografia Nikołaja Jeżowa jest bardziej próbą uchwycenia przyczyn terroru, który nastał po zabójstwie Sergieja Kirowa, niż przestawieniem dziejów jednego z najbardziej znanych "katów" Związku Sowieckiego. Sam obraz życia "krwawego karła" jest tylko tłem dla autorów. Dużo więcej uwagi zostało poświęcone studium początków "machiny czystek", która dotknęła WKP(b),a której Jeżów był częścią. Autorzy próbują odpowiedzieć na pytanie, czy bez Stalina czystka byłaby możliwa, oraz czy wybór Jeżowa na "narzędzie zbrodni" był zaplanowany. W świetle opinii i faktów zaprezentowanych w publikacji nie jest łatwo odpowiedzieć zwłaszcza na drugie pytanie. Uważam, że autorzy niestety nie podołali zadaniu i "Żelazna pieść Stalina" staje się kolejnym, wtórnym przykładem, jak niezrozumiały nadal jest ten etap historii ZSRS. Brakuje mi przede wszystkim większego poświęcenia czasu portretowi psychologicznemu Jeżowa. Według badaczy wszystko można sprowadzić do zwykłej pracowitości i zaangażowania szefa NKWD. Należy pamiętać, że takich ambitnych ludzi wówczas nie brakowało, a wydaje się wątpliwe by wszyscy oni byliby zdolni do osiągnięcia podobnego celu (z punktu widzenia Stalina). Dlatego oceniam omawianą biografię raczej jako przeciętną niż wyczerpującą temat.