Evariste Lévi-Provençal

Rozbudowany esej francuskiego autora, pisany dla jego rodaków, naukowców i studentów, specjalizujących się w tym temacie. Wbrew opinii tłumacza, język Levi-Provencala nie zachwyca (nawiasem mówiąc przekład także - średniowieczny Niemiec na pewno nie miał na imię Jean). Do tego jeszcze pozycja ma już osiemdziesiąt lat i tylko znawca tematu zorientuje się, które z podanych w niej informacji są już nieaktualne. Celem autora było dowartościowanie tego, co nazywał cywlizacją czy kulturą hispano-arabską. Zarówno obiektywnie, jak i w stosunku do ówczesnego świata muzułmańskiego oraz chrześcijańskiego a także ich centrów. Ale przekonać może tylko miłośników tej tematyki. Setki arabskich nazwisk (znane wśród nich przeciętnemu czytelników to tylko Awerroes, Awicenna, Almanzor i Harun Al Raszid) i drugie tyle tytułów dzieł, gatunków literackich czy naukowych, bez komentarzy i przypisów powodują jedynie znużenie lekturą i konieczność przyjęcia na wiarę tez autora. Z kolei wyższość kulturalna i naukowa islamskiej Hiszpanii nad ówczesnym, średniowiecznym chrześcijaństwem zachodnim oraz korzystny wpływ jakie nań wywierała nie podlega dziś dyskusji. Tak to już bywa, że kulturalni i tolerancyjni przegrywają z silnymi i zawziętymi, co pokazują dzieje Rosji i jej podbojów. Zwyczajny czytelnik niewiele się z tej książki dowie, ale możo ona skłonić do poszukania współczesnej literatury popularnonaukowej.