Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Napisana pod koniec ubiegłego stulecia książka Millera jest pod wieloma względami fascynująca. Pokazuje choćby, na jak abstrakcyjne manowce może wyprowadzić naukowców stosowanie się do koncepcji narzucanych przez "moralistów". Jest znakomitą demonstracją tego, że wiele zagadnień z nauk ewolucyjnych i społecznych - wymagających zwykle nielichej gimnastyki - da się w prosty i oczywisty sposób wyjaśnić na gruncie powszechnie lekceważonej i traktowanej jako kuriozum teorii doboru płciowego. Czyli na gruncie seksu - któremu wciąż w wielu krajach, np. w Polsce, narzuca się odium czegoś wstydliwego i niestosownego. "Umysł w zalotach" demonstruje też identyczne zagrożenie ze strony tzw. poprawności politycznej (PC). Autor musi bowiem zaprezentować fakty świadczące o tym, że wbrew usilnie lansowanemu poglądowi mężczyźni i kobiety jednak się od siebie różnią. Miller staje w tym na stanowisku naukowej rzetelności, a od PC się odżegnuje, ale jakoś niemrawo. I w wielu miejscach widać, że mimo wszystko poddaje się jej terrorowi. Deklaruje się np. jako zwolennik feministycznej koncepcji, jakoby polowania uprawiane przez mężczyzn nie mogły być ważnym źródłem żywności dla człowieka pierwotnego, a aprowizację załatwiały w tamtych czasach matki i babki, zajmujące się zbieractwem. Ta słabo udokumentowana hipoteza została stworzona na podstawie obserwacji jednej(!) społeczności z dość dużej liczby prymitywnych ludów, jakie dotrwały do czasów nowożytnych. Równocześnie zgadza się z także nie do końca dowiedzioną koncepcją, że to człowiek pierwotny odpowiada za wytępienie mamutów i innych przedstawicieli megafauny (tylko jakim cudem, skoro męskie polowania na takie zwierzęta były jakoby w 95% niekuteczne?). Miller twierdzi też, że mężczyźni szukają u kobiet sprawności fizycznej (i reklamuje przy okazji mało znany poza USA feministyczny odpowiednik konkursów piękności, w którym poza zwykłą urodą kandydatki popisują się też siłą fizyczną i ogólną "przebojowością"). Nie dostrzega przy tym, że większość wskaźników sprawności/dostosowania, na jakie u kobiet zwracają uwagę mężczyźni, nie ma nic wspólnego z siłą, a bardziej z kondycją fizyczną, a kobiety uprawiające siłowe dyscypliny sportu i siłowy trening "mężczyźnieją". Pomijając te poślizgi, "Umysł w zalotach" jest znakomity w otwieraniu oczu na seksualność człowieka i pruderyjnie lekceważony wpływ doboru płciowego na kształtowanie naszego gatunku. Ciepłe słowa należą się też wydawcy, który zatrudnił dobrego tłumacza i znakomitego konsultanta naukowego. Dzięki temu do druku prześlizgnęły się tylko nieliczne usterki "polonistyczne" w rodzaju pisowni "Archaeopteryksa" zamiast "archeopteryksa", maślanego sformułowania "nadal pozostaje" tudzież błędnego klasyfikowania cech płciowych. Książka jest zdecydowanie warta polecenia. Czytelnik powinien jednak zachować odrobinę sceptycyzmu, pamiętając, że powstała w kraju, w którym lekceważenie PC grozi naukowcowi powszechnym potępieniem w środowisku zawodowym i mass-mediach.