Peter D. Antill

"Kreta 1941" to opis jedynej w swoim rodzaju operacji desantowej niemieckich wojsk spadochronowych w II wojnie światowej. Jedynej bo straty w operacji "Merkur" były tak duże, że nikt później nie odważył się przeprowadzić podobnych działań (Niemcy z 22 tys. żołnierzy stracili 6,5 tys., a z 500 samolotów transportowych Ju52 aż 200). Po Krecie spadochroniarze występowali coraz częściej w roli elitarnej piechoty (np. walki we Włoszech). Przed operacją "Merkur" spadochroniarze śmiałymi desantami w Belgii, czy na Przesmyku Korynckim pokazali swoją skuteczność, ale Kreta była operacją inną, o dużej skali. Zbagatelizowanie garnizonu wroga których siły zostały ocenione na nieco ponad 10 tys. żołnierzy (a było ich ponad 32 tys. Australijczyków, Anglików i Nowozelandczyków wspartych przez 10 tys. Greków - całością sił dowodził gen. Freyberg) i gotowość żołnierzy na Krecie na przyjęcie ataku niemieckiego, spowodowały ogromne straty w pierwszym dniu inwazji (20.V.1941 r.) i o mały włos przesądziły o klęsce lądujących. Symbolem stały się walki o Maleme, Chanię, Rethimnon, Iraklion i ostatecznie ewakuacja blisko 12 tys. żołnierzy z plaż Sfakii. Autor pokazuje kolejne dni batalii o Kretę spadochroniarzy i wspierających ich po zajęciu lotniska w Maleme (okazało się to kluczowe w całej batalii) 5 Dywizji Górskiej gen. Ringla. Przez książkę przewijają się nazwiska kolejnych dowódców pułków, batalionów i kompanii należących do 7 Dywizji Lotniczej, którzy zasłynęli już wcześniej, lub mieli zasłynąć później (Witzig, Koch, von der Heydte, Ramcke, Meindl, Brauer). Mamy opisane wiele potyczek drobnych oddziałów, kontrnatarć prowadzonych siłami batalionu, przez co książkę czyta się bardzo ciężko. Dla lubiących śledzenie ruchów poszczególnych oddziałów do poziomu kompanii książka będzie zjadliwa, dla przeciętnego czytelnika nie. Pomocne w tym czytaniu są bardzo dobre mapki, jak to w Osprey`u (poza tymi 3D, nie lubię ich, są mało czytelne). Mamy też biogramy dowódców i genezę tej operacji. Czego brakuje? Może trochę więcej o niemieckich spadochroniarzach, uzbrojeniu, ich historii, bo w końcu ta bitwa to ich "grób". Opis tych 10-dniowych walk też mogłyby być bardziej urozmaicony, obrazowy, chwilami dynamiczny, wzbogacony może jakimiś wspomnieniami, a nie suchy i na dłuższą metę męczący czytelnika, który gubi się w kolejnych nazwach i numerach jednostek. Obniżam ocenę za męczącą narrację.