Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Podtytuł tej książki mówi wszystko, epizod, tylko wspominany w klasycznych pracach na temat zagłady, ginie w cieniu milionów ofiar obozów zagłady. Wydarzenie jednak istotne z kilku powodów – były to jedne z ostatnich większych skupisk Żydów na ziemiach polskich, to tu giną ostatni Żydzi z Warszawy, ewakuowani przez Niemców jeszcze tuż przed i po powstaniu kwietniowym w Warszawie. Wreszcie jest to największa jednorazowa akcja ludobójcza, nawet w Babim Jarze nie było tylu ofiar. Wydarzenie warte prześledzenia, z uwagi na fakt, że to koniec pewnego procesu, zwykle szczegółowo śledzimy korzenie danego procesu i jego przebieg. Koniec jest jednak istotny dlatego, że pokazuje co było efektem, także dla społeczeństwa i jakie piętno odciska. Rzeczywiście brak studiowania następstw zostawia nas nieco zawieszonymi w próżni, Badamy przedwojenny antysemityzm, jego efekt w trakcie, a Erntfest pokazuje nam jakie rodziło to owoce. I nie jest to ciekawa lektura, analizy działań AK i zwłaszcza NSZ są mało przyjemne i burzą heroiczny obraz. Na mnie wrażenie robiło jednak co innego, relacje które mówiły o szykowanych przez Żydów kolejnych powstaniach, pomimo tego wszystkiego co ich spotkało. Drugim elementem jest śmierć polskich jeńców wojennych żydowskiego pochodzenia z września ’39, ginęli w polskich mundurach. Żaden obraz nie pokazuje tego, jak bardzo nas to dotyczy. Z ważnych informacji, nie jest to kompleksowa monografia tego wydarzenia, co zbiór art. różnych badaczy, poświęconych różnym aspektom tych dni. Niemniej, bardzo dobrze pokrywają całość istotnych zagadnień (poszczególne obozy, przebieg, recepcje w podziemiu a także następstwa). Polecam.