Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kładzie się z ciężkim sercem, ale sen nie przychodzi. Jak to jest, że właśnie wtedy, gdy wokół panuje cisza i ciemność, z odległych zakamarków umysłu wychodzą smutne wspomnienia, troski i lęki?

Czasem o zmierzchu, kiedy jestem w domu sama, nawiedza mnie uczucie, że poza mną ktoś jeszcze tu jest. Unoszę głowę znad książki, rozglądam się i nasłuchuję. Wokół panuje niczym niezmącona cisza, ale wrażenie nie mija. Wyglądam zza drzwi na długi korytarz, chodzę po pokojach. Nikogo nie ma. Spoglądam na śpiącego na legowisku psa i uspokajam się, bo przecież on na pewno wyczułby obcego. Niekiedy jednak to nie pomaga. Świadomość bycia obserwowaną jest tak intensywna, że staje się nie do wytrzymania. Wychodzę na ganek, przemierzam ogród i siadam na trawie tyłem do ulicy oparta o sztachety płotu, podciągam nogi pod brodę i mimo wieczornego chłodu czekam, wpatrując się w okna mego domu, aż ten ktoś pozwoli mi wrócić.

Jeśli ktoś nie wierzy w nic, to kiedy spotka go nieszczęście albo chociaż tylko ciężkie zmartwienie, to do kogo się zwróci? Drugi człowiek, nawet jakby bardzo chciał, nie zawsze może pomóc. A Pan Bóg może wszystko. Dlatego myślę, że niewierzący są nieszczęśliwi, bo oni nie mają żadnej nadziei.

Nie wie, że kiedyś ktoś nazwie Wielkanoc 1943 roku krwawą. No tak, wciąż toczy się wojna, a na froncie jest wielu chłopców z Altreben. Jednak nie z tego powodu przylgnie to straszne słowo do najważniejszego chrześcijańskiego święta. Dokładnie wtedy, kiedy duszę Marty przepełnia poczucie szczęścia, niespełna czterysta kilometrów na wschód, w getcie warszawskim chrześcijańscy niemieccy żołnierze z miotaczami ognia palą dom po domu, a żydowskie kobiety z dziećmi w ramionach skaczą z okien i roztrzaskują się na bruku. Jeszcze dalej na wschód, ale przecież nie aż tak daleko, bo na Wołyniu, inni chrześcijanie, tyle że prawosławni, ogarnięci nienawiścią zarzynają swoich sąsiadów – Polaków, też chrześcijan.
Co pomyślałaby Marta, gdyby wiedziała o tym wszystkim? Pewnie przez chwilę by się zadumała, a potem zajęłaby się swoimi sprawami, jak każdy człowiek, któremu wydaje się, że to, co dalekie, choćby było najstraszniejsze, jego nie dotyczy.