Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Na Moskiewskim Uniwersytecie Państwowym oficerowie nauczali w tajemnicy propagandowych metod. Według Jakowlewa ich lista jest długa. Najprawdopodobniej technikami najczęściej wykorzystywanymi przez fabrykę trolli i zagranicznych kremlowskich agentów wpływu są zgniły śledź, wielkie kłamstwo oraz zasada „40:60”.
Zgniły śledź kojarzy się z przykrym zapachem, którym nasiąka ubranie ofiary. Metoda polega na rozpowszechnianiu nieprawdziwych i poruszających informacji, które mają się na możliwie szeroką skalę przedostać do debaty publicznej. Jeśli operacja ma się powieść, nazwisko ofiary w kontekście skandalu powtarza się tak długo, żeby zaczęła budzić ohydne skojarzenia, czyli śmierdzieć.
Również technika o nazwie wielkie kłamstwo przynosi oczekiwane rezultaty. Polega na tym, żeby wymyślić gigantyczną nieprawdę, która wydaje się zbyt nieprawdopodobna, aby ktokolwiek mógł coś takiego wyssać z palca. Kłamstwo jest tak ogromne, że wywołuje emocjonalne traumy wśród jego odbiorców i determinuje sposób, w jaki będą się oni w przyszłości odnosić do ofiary. Na przykład historia o powiązaniach Hillary Clinton z kręgami pedofilskimi wyglądała na wielkie kłamstwo.
Zasada „40:60” została wymyślona przez ministra propagandy Trzeciej Rzeszy Josepha Goebbelsa. Jest jednym z najważniejszych prawideł metod oddziaływania. Poprzez podanie informacji w 60 procentach „odpowiadającej interesom wroga”, czyli na przykład opartej na faktach, zdobywa się zaufanie odbiorców. Manipulację popełnia się poprzez dodanie do komunikatu 40 procent całkowitego kłamstwa.
Jakowlew zauważył, że wojskowa propaganda specjalna wywołuje konsternację w szeregach wroga, ponieważ ludzka świadomość zostaje zmanipulowana za pomocą nieprawdziwych informacji.

Trze­cia Rze­sza i Zwią­zek Ra­dziec­ki za­de­mon­stro­wa­ły świa­tu, jak szyb­ko po­li­tycz­ni przy­wód­cy po­tra­fią ujarz­mić świa­do­mość ludzi i zro­bić z nich lo­jal­ne sługi re­żi­mu. Żeby po­zo­stać przy wła­dzy i osią­gnąć swoje cele, dyk­ta­tor w prak­ty­ce mu­siał tylko prze­jąć wolne media i zro­bić z nich tubę pro­pa­gan­do­wą – stop­nio­wo lub siłą.

W hi­sto­rii jed­nym z naj­sku­tecz­niej­szych spo­so­bów upra­wia­nia pro­pa­gan­dy wo­jen­nej jest de­hu­ma­ni­za­cja wroga, uka­zy­wa­nie go jako po­two­ra. Skoro wróg zo­stał zde­mo­ni­zo­wa­ny, wojna prze­ciw­ko niemu jest uspra­wie­dli­wio­na, a żoł­nie­rze są zmo­ty­wo­wa­ni do walki w imię bez­sprzecz­nie słusz­nej spra­wy.

Dla Krem­la naj­waż­niej­sze jest po­czu­cie, że może pro­wa­dzić wojnę in­for­ma­cyj­ną. Tak jak wiej­ski za­bi­ja­ka Rosja chce po­ka­zać świa­tu, że może robić to, co tylko jej się spodo­ba, (...).

Media spo­łecz­no­ścio­we są dla ope­ra­cji wpły­wu nie­zwy­kle przy­ja­zną prze­strze­nią. Ba­da­nia po­ka­zu­ją, że lu­dzie nie trak­tu­ją szcze­gól­nie kry­tycz­nie wy­twa­rza­nych przez nie szyb­kich bodź­ców.

W rę­kach ro­syj­skich spe­cja­li­stów od tech­no­lo­gii po­li­tycz­nych Fa­ce­bo­ok oraz Twit­ter są jak broń ma­so­we­go ra­że­nia.

Fa­ce­bo­ok czer­pie ko­rzy­ści z eks­tre­mi­stów i trol­li, po­nie­waż sprze­da­je im re­kla­my i wi­docz­ność.

Z tego po­wo­du łatwo jest dojść do wnio­sku, że firmy z bran­ży me­diów spo­łecz­no­ścio­wych, łącz­nie z Go­ogle’em, umoż­li­wia­ją trol­ling oraz pro­pa­gan­dę i są go­to­we pa­trzeć przez palce, skąd po­cho­dzą pie­nią­dze za re­kla­my.

Oglą­da­łam ro­syj­ską te­le­wi­zję, która uka­zy­wa­ła Pu­ti­na jako nie­omyl­ne­go, wszyst­ko­wie­dzą­ce­go męża stanu, i zro­zu­mia­łam, że dzien­ni­kar­stwo w Rosji w za­sa­dzie ro­zu­mia­no w od­wrot­ny spo­sób niż w kra­jach za­chod­nich.

Również tech­ni­ka [naj­czę­ściej wy­ko­rzy­sty­wa­na przez fa­bry­kę trol­li i za­gra­nicz­nych krem­low­skich agen­tów wpły­wu]o na­zwie wiel­kie kłam­stwo przy­no­si ocze­ki­wa­ne re­zul­ta­ty. Po­le­ga na tym, żeby wy­my­ślić gi­gan­tycz­ną nie­praw­dę, która wy­da­je się zbyt nie­praw­do­po­dob­na, aby kto­kol­wiek mógł coś ta­kie­go wy­ssać z palca. Kłam­stwo jest tak ogrom­ne, że wy­wo­łu­je emo­cjo­nal­ne trau­my wśród jego od­bior­ców i de­ter­mi­nu­je spo­sób, w jaki będą się oni w przy­szło­ści od­no­sić do ofia­ry. Na przy­kład hi­sto­ria o po­wią­za­niach Hil­la­ry Clin­ton z krę­ga­mi pe­do­fil­ski­mi wy­glą­da­ła na wiel­kie kłam­stwo.

Za­sa­da „40:60” zo­sta­ła wy­my­ślo­na przez mi­ni­stra pro­pa­gan­dy Trze­ciej Rze­szy Jo­se­pha Go­eb­bel­sa. Jest jed­nym z naj­waż­niej­szych pra­wi­deł metod od­dzia­ły­wa­nia. Po­przez po­da­nie in­for­ma­cji w 60 pro­cen­tach „od­po­wia­da­ją­cej in­te­re­som wroga”, czyli na przy­kład opar­tej na fak­tach, zdo­by­wa się za­ufa­nie od­bior­ców. Ma­ni­pu­la­cję po­peł­nia się po­przez do­da­nie do ko­mu­ni­ka­tu 40 pro­cent cał­ko­wi­te­go kłam­stwa.

[Rosyjska] woj­sko­wa pro­pa­gan­da spe­cjal­na wy­wo­łu­je kon­ster­na­cję w sze­re­gach wroga, po­nie­waż ludz­ka świa­do­mość zo­sta­je zma­ni­pu­lo­wa­na za po­mo­cą nie­praw­dzi­wych in­for­ma­cji.

Putin to były agent KGB i FSB. Ma duże do­świad­cze­nie w mię­dzy­na­ro­do­wych ope­ra­cjach wpły­wu i szpie­go­wa­niu za gra­ni­cą, słu­żył długo we wschod­nich Niem­czech. Zna taj­ni­ki sa­bo­ta­żu, a w cza­sie swo­jej pre­zy­den­tu­ry wy­niósł uży­cie sta­rych metod KGB na nowy po­ziom – sto­su­je je w me­diach spo­łecz­no­ścio­wych.

Odkąd Putin spra­wu­je wła­dzę, jego ad­mi­ni­stra­cja re­gu­lar­nie wy­ko­rzy­stu­je za­rów­no ro­syj­skie środ­ki ma­so­we­go prze­ka­zu, jak i glo­bal­ne media spo­łecz­no­ścio­we jako na­rzę­dzia do nisz­cze­nia za­gra­nicz­nych celów, które uważa on za za­gro­że­nie dla wła­snych in­te­re­sów.

Dą­że­niem ro­syj­skich trol­li roz­sie­wa­ją­cych fake newsy jest zdo­by­cie wła­dzy nad de­ba­tą pu­blicz­ną i ludz­ką świa­do­mo­ścią glo­bal­nie, tak jak w kraju zro­bi­ły to kon­tro­lo­wa­ne przez ad­mi­ni­stra­cję pre­zy­den­ta ka­na­ły te­le­wi­zyj­ne.

Kreml za­trud­nia nie tylko trol­li z pe­ters­bur­skiej fa­bry­ki, lecz rów­nież płaci za­gra­nicz­nym agen­tom wpły­wu pra­cu­ją­cym pod wła­snym na­zwi­skiem za to, że za­peł­nia­ją media spo­łecz­no­ścio­we szla­mem.

(...)ro­syj­ski gi­gant [Rosnieft] to nie taka zwy­kła sta­cja ben­zy­no­wa. Rów­no­cze­śnie po­zy­sku­je ropę i nią han­dlu­je oraz dba o po­li­tycz­ne in­te­re­sy Krem­la.

Eks­per­ci zga­dza­ją się co do tego, że tania ropa naf­to­wa w Rosji się koń­czy. Z tego po­wo­du trze­ba ją wy­do­by­wać z zim­niej­szych, głęb­szych i trud­niej do­stęp­nych ob­sza­rów. Ro­snieft chce roz­sze­rzyć dzia­łal­ność na Nor­we­gię, gdzie per­spek­ty­wy na wy­do­by­cie su­row­ca są obie­cu­ją­ce.

Głód Ro­snie­ftu jest nie do za­spo­ko­je­nia. Ad­mi­ni­stra­cja (...) Pu­ti­na siłą prze­ję­ła Jukos, pry­wat­ną firmę Mi­cha­iła Cho­dor­kow­skie­go, jego sa­me­go ska­za­ła na wię­zie­nie na pod­sta­wie spre­pa­ro­wa­nych do­wo­dów, a przed­się­bior­stwo tanio sprze­da­ła Ro­snie­fto­wi pod­czas usta­wio­nej au­kcji (...).

Fak­tycz­ną wła­dzę w Ro­snief­cie spra­wu­ją lu­dzie Pu­ti­na. W mi­nio­nych la­tach firma funk­cjo­no­wa­ła jako dru­kar­nia pie­nię­dzy dla naj­bliż­sze­go kręgu pre­zy­den­ta, czyli si­łow­ni­ków – funk­cjo­na­riu­szy służb bez­pie­czeń­stwa.

W Rosji wielu agen­tów FSB, tak jak było to rów­nież w epoce Związ­ku Ra­dziec­kie­go i jej po­przed­ni­ka, KGB, jest de­le­go­wa­nych do pracy w du­żych fir­mach. Otrzy­mu­ją jed­no­cze­śnie pen­sję od służb bez­pie­czeń­stwa oraz od przed­się­bior­stwa.

Dzien­ni­ka­rze śled­czy, któ­rzy kry­tycz­nie od­no­szą się do po­czy­nań wła­dzy, są w Rosji bez­kar­nie za­bi­ja­ni. Prze­wa­ża­ją­ca część miesz­kań­ców kraju nie ma do­stę­pu do opar­tych na fak­tach wia­do­mo­ści w swoim ję­zy­ku, do­ty­czą­cych ko­rup­cji i nad­użyć wła­dzy.

Tech­ni­ka prze­no­sze­nia cię­ża­ru dys­ku­sji z ope­ra­cji po­li­tycz­nych Krem­la na zło po­wo­do­wa­ne przez NATO była znana już w cza­sach Związ­ku Ra­dziec­kie­go. Wła­dze ro­syj­skie uwa­ża­ją so­jusz za osa­cza­ją­ce­go Rosję agre­so­ra.

Pod­nie­sie­nie jako te­ma­tu de­ba­ty spraw NATO, a nie Rosji, to spo­sób Krem­la na od­wró­ce­nie uwagi od su­ro­wej oceny jego po­li­ty­ki. Z punk­tu wi­dze­nia psy­cho­lo­gii naj­ła­twiej i naj­sku­tecz­niej udaje się to po­przez pięt­no­wa­nie kry­ty­ków i ba­da­czy jako lob­by­stów i pa­choł­ków strasz­ne­go NATO.

Wol­ność słowa gwa­ran­tu­je każ­de­mu taką samą moż­li­wość wy­sy­ła­nia i od­bie­ra­nia in­for­ma­cji oraz opi­nii, bez z góry na­rzu­co­nych ogra­ni­czeń.

Ro­syj­skie wła­dze się­ga­ją po niego [termin: rusofobia] na przy­kład, gdy chcą na­pięt­no­wać tych, któ­rzy przed­sta­wia­ją uza­sad­nio­ną kry­ty­kę po­li­ty­ki za­gra­nicz­nej Krem­la, sy­tu­acji we­wnętrz­nej w kraju i cią­głe­go ła­ma­nia praw czło­wie­ka. Ten ter­min po­wta­rza­ny jest nie­prze­rwa­nie na całym świe­cie i nawet poza gra­ni­ca­mi Rosji sto­su­je się go, by kogoś na­pięt­no­wać.

Wielu Ser­bów cheł­pi się, że ich rząd ma „dobre sto­sun­ki” z Ro­sja­na­mi, oraz czuje dumę z po­wo­du wiel­kich ro­syj­skich in­we­sty­cji w kraju – cho­ciaż na­praw­dę dużo więk­szy ka­pi­tał niż Rosja lo­ku­je w Ser­bii Unia Eu­ro­pej­ska.

W Bel­gra­dzie, sto­li­cy po­dzie­lo­nej obec­nie na wiele państw byłej Ju­go­sła­wii, ślady wojny są nadal wi­docz­ne i przy­po­mi­na­ją o wiel­kim po­ten­cja­le znisz­cze­nia, który nie­sie ze sobą pro­pa­gan­da.

Jed­nym z pro­ble­mów Ser­bii jest to, że wielu spo­śród po­dej­rza­nych o zbrod­nie wo­jen­ne wciąż pia­stu­je wy­so­kie sta­no­wi­ska w serb­skiej po­li­cji, si­łach zbroj­nych lub wła­dzach pań­stwo­wych. W ten spo­sób le­gi­ty­mi­zu­ją bez­pra­wie, a do tego po­cią­ga­ją za sznu­recz­ki w nie­któ­rych me­diach.

(..) Kreml wpły­wa nawet na to, jak Ser­bia zbie­ra oskar­że­nia prze­ciw­ko zbrod­nia­rzom wo­jen­nym i pro­wa­dzi śledz­two. Po­sta­wie­nie ich przed sądem to jeden z naj­waż­niej­szych wa­run­ków przy­stą­pie­nia kraju do Unii Eu­ro­pej­skiej. Kreml nie chce, żeby wspól­no­ta po­więk­szy­ła się o Ser­bię, więc w jego in­te­re­sie jest, aby za­trzy­mać pro­ce­sy oskar­żo­nych o okru­cień­stwa.

In­te­gra­cja Bał­ka­nów z Unią Eu­ro­pej­ską i NATO ozna­cza­ła­by, że spra­wu­ją­cy wła­dzę oli­gar­cho­wie i zbrod­nia­rze wo­jen­ni utra­ci­li­by za­rów­no źró­dło do­cho­dów z ła­pó­wek, jak rów­nież wła­dzę nad wy­mia­rem spra­wie­dli­wo­ści.