Sześcioletnia Liv z dziecięcą szczerością opisuje dzieje swojej rodziny. Haarderowie mieszkają na odludnej wysepce, pośród drzew i pośród hałd śmieci, przez lata gromadzonych przez ojca dziewczynki. Liv ma życie jak z bajki – niestety jest to jedna z najmroczniejszych bajek braci Grimm. Od pierwszych stron widać wyraźnie, jak bardzo dysfunkcyjna jest to rodzina: ojciec, kompulsywnie gromadzący najróżniejsze przedmioty, chorobliwie otyła matka i mała dziewczynka, wychowywana w niemal zupełnym odizolowaniu od świata. A równocześnie jest to rodzina, w której matka znajduje czas na wspólne czytanie z Liv, ojciec uczy ją wszystkiego, co wie o przyrodzie, a pod choinką znajdują się całe stosy ręcznie robionych prezentów. Liv jest tu szczęśliwa, bez wątpienia jest kochana i zrobi wszystko, żeby nie rozdzielono jej z rodzicami. A Jens i Maria nie zawahają się przed niczym, żeby zatrzymać dziewczynkę przy sobie.

Oceniając po pierwszych opiniach czytelników, „Żywica” duńskiej pisarki Ane Riel jednych zachwyca, a innych wręcz odstręcza. Choć sama należę do pierwszej grupy, muszę przyznać, że rzeczywiście nie jest to książka dla szczególnie wrażliwych odbiorców: momentami bywa niepokojąca, a nawet makabryczna. Prezentuje bardzo oryginalne spojrzenie na problem postępującego szaleństwa z perspektywy niewinnego dziecka, bezwarunkowo oddanego rodzicom. Prawdopodobnie to właśnie nieograniczona lojalność Liv tak niepokoi czytelników – to, z jaką łatwością przyjmuje za normalne wydarzenia i zachowania, które dla nas byłyby nie do przyjęcia. Można dyskutować, na ile prawdopodobna jest opisana historia, ale nie da się zaprzeczyć, że choroby psychiczne przyjmują najróżniejsze oblicza, a do największej tragedii dochodzi, kiedy cierpią przez nie dzieci.

„Żywica” jest bardzo dobrze napisana. Autorka zręcznie krąży wokół najważniejszych wydarzeń, cofając się do przeszłości, aby ukazać ich szersze tło. Oddanie większości narracji w ręce sześcioletniej Liv (opis okładkowy błędnie podaje wiek dziewczynki) robi duże wrażenie, a równocześnie budzi niepokój. Ważną rolę w życiu rodziny stanowi otaczająca ich przyroda: świerki i sosny ze spływającą po pniach żywicą, kwitnące wrzosowiska oraz wichury wyrywające drzewa z korzeniami stają się cichym bohaterem powieści.

Nieco rozczarowało mnie tylko zakończenie książki – nie sam pomysł, ale tempo, w jakim wszystko się rozegrało po tak długo budowanym napięciu. Lekkie rozczarowanie osłodziły za to ostatnie akapity, równie mroczne i sugestywne jak pierwsze zdanie powieści. „Żywica” to jeden z bardziej oryginalnych kryminałów czy też thrillerów, jakie miałam przyjemność czytać. Polecam zwłaszcza czytelnikom o mocnych nerwach.

Agnieszka Kruk