2076 rok. Europa, odbudowana po wojnie, zostaje podzielona na dwa obszary. Nowoczesny, oparty na najnowszych zdobyczach technologii Zachód to świat uporządkowany, pełen harmonii i wolny od konfliktów i nierówności. Jego mieszkańcy są pozbawieni możliwości bycia złymi ludźmi. Wynalazek zwany Dobrozmysłem blokuje wszelkie złe emocje, instynkty, a nawet myśli niezgodne z ideą nowoczesnego społeczeństwa, zastępując tym samym unormowania prawne, religię i moralność jego członków. Nie wszyscy jednak chcą zostać zmuszeni do czynienia dobra. Ci, którzy nie zgodzili się na to, schronili się za otoczonym murem Wschodem, będącym w oczach mieszkańców Zachodu siedliskiem bezprawia, chaosu i fanatyzmu religijnego. Zadanie nawrócenia Wschodniaków zostaje powierzone grupie wybranych, specjalnie szkolonych ludzi – openminderów. Jednym z nich jest Nikodem, który za sterem bojowych maszyn eksploruje Kraków.

Dystopia Magdaleny Świerczek-Gryboś jest pełna nawiązań i odniesień do wielu zdobyczy kultury. Znajdziemy tu wątki i elementy znane już z wielu powieści i filmów, których autorzy przedstawiali własne wizje przyszłego świata. Książka będzie zatem gratką dla fanów antyutopii i dystopii, którzy raz po raz będą odnajdywać w niej elementy zaczerpnięte z twórczości swoich ulubionych autorów.

Ogrom nawiązań sprawia jednak, że książkę charakteryzuje o wiele za długa ekspozycja. Brak akcji i niemal całkowity brak dialogów w jej pierwszej części momentami wywołuje znużenie i chęć odłożenia książki na półkę. Autorka serwuje nam wiele opisów i filozoficznych wywodów – tyleż długich, co niepotrzebnych. Wraz z kolejnymi rozdziałami ten sposób prowadzenia powieści nieco się zmienia, potem jednak autorka nieco przesadza w drugą stronę. Nagromadzenie wątków i nawiązań wprowadza do książki duży chaos i czyni ją niespójną. Świerczek-Gryboś wprowadza coraz to nowe elementy, nie poświęcając im należytej uwagi. Kolejne informacje o świecie przedstawionym nie niosą za sobą interesujących dla fabuły treści, a jedynie przytłaczają.

W odbiorze książki nie pomagają także stworzone przez autorkę postaci. Nikodem, tytułowy bohater, jest niemalże pozbawiony charakteru i własnego zdania, brakuje mu ikry i inicjatywy. Pozostali openminderzy zostali potraktowani raczej marginalnie, niewiele o nich wiadomo, nie rozwijają się także w trakcie postępu fabuły. Słabo zarysowani, a przez to mało wiarygodni, nie są zbyt dobrymi towarzyszami w podróży przez stworzony przez autorkę świat.

Powieść Magdaleny Świerczek-Gryboś to miks gatunków i kulturowych nawiązań. Czytelnicy obyci z tekstami kultury oraz miłośnicy postapokalipsy, cyberpunka czy science fiction, o ile przymkną (i to mocno) oko na niedociągnięcia, chaos i niespójność, znajdą w niej pewnie coś dla siebie.

Wart jednak odnotowania jest fakt, że „Koty” to zaledwie początek większej całości, co daje nadzieję, że następne powieści z cyklu będą coraz lepsze i bardziej dopracowane.

Andronika Sawicka