Helen Phillips ukazuje nam świat, w którym porządek codzienności stanowi brzydota i ubóstwo, ale jednocześnie gdzieś pomiędzy tym, co na pierwszy rzut oka jest takie oczywiste, pojawiają się przebłyski piękna, nie do końca nazwanego, ale bardzo dobrze odczuwalnego. Mamy oto groteskowo nakreśloną sytuację, w której główna bohaterka podejmuje upragnioną pracę. Nie marzyła o tej konkretnie, ale o jakiejkolwiek. Długotrwałe bezrobocie i trudności finansowe sprawiły, że niczym tlenu potrzebowała jakiejś pracy – nieważne, co miałaby robić. I oto jest, bez większych trudności zdobyta – nikt nie pyta o kwalifikacje, nikt nie stawia warunków. Mały pokoik bez okna, biurko, krzesło i odrapane ściany. A pośrodku tego prostego pomieszczenia ona, baza danych i piętrzący się stos burych teczek. Zadanie jest proste i zawsze takie samo. Odnaleźć w bazie danych wybraną osobę i wprowadzić do systemu datę z teczki. Nie wiadomo, co to oznacza, i nie wiadomo, kogo to dotyczy, ale dla naszej bohaterki nie ma początkowo żadnego znaczenia cel zajęcia, jakiego się podjęła. Dopiero potem, kiedy minie pierwsza radość, emocje opadną, a ona sama się przyzwyczai i zdąży znudzić, jej umysł zacznie poszukiwać odpowiedzi na pytanie, na czym tak naprawdę polega ta praca.

Im dalej, tym będzie ciekawiej. Bajkowość i nieprzewidywalność tej historii jest tak wspaniała, że trudno odłożyć „Kancelarię” tak po prostu na bok i zająć się czymkolwiek innym. Chcemy wiedzieć, co będzie dalej, od razu, bez czekania, teraz. Zostałam zdominowana przez „Kancelarię” całkowicie. Z jednej strony rozbudza się tu w zupełnie nieoczekiwany sposób ciekawość, wyobraźnia buzuje, połączenia nerwowe w mózgu iskrzą, a z drugiej strony lekkość, z jaką książka ta została napisana, powoduje, że doznajemy poczucia sporej satysfakcji. Dawno już nie czułam tak wielkiej przyjemności z czytania.

Mamy tu mieszankę wszystkiego, co lubię. Kryminał, kiedy bohaterka wszczyna swoje własne śledztwo, science fiction, objawiające się grą cudownie absurdalnych zdarzeń, baśń, w której istnieją kelnerki potrafiące wróżyć z ręki, i mnóstwo satyry nadającej całości barw. Wszystko jest precyzyjnie opisane, każdy krok, który tu robimy, ma znaczenie – trudno użyć innego określenia na styl Helen Phillips niż „perfekcyjny”.

Cóż można do tego dodać? Polecam gorąco wszystkim, bez znaczenia w jakim wieku czy z jakim gustem literackim. Gdybym mogła cofnąć czas i jeszcze raz odkryć wspaniałość „Kancelarii”, byłabym niezwykle szczęśliwa. To ten rodzaj książki, po której zakończeniu pojawia się dotkliwy żal, że trzeba ją odłożyć na półkę i żyć dalej jakby nigdy nic.

Izabela Straszewska

*cytat z książki