Przysięga Gertrudy. Opowieść o miłości i dobroci w czasie wojny i Zagłady
- Kategoria:
- historia
- Wydawnictwo:
- Wydawnictwo Naukowe PWN
- Data wydania:
- 2015-07-14
- Data 1. wyd. pol.:
- 2015-07-14
- Liczba stron:
- 304
- Czas czytania
- 5 godz. 4 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788377054062
Gertruda, katolicka niania, która ocaliła i wychowała żydowskiego chłopca, żyła naprawdę!
Michał Stołowicki, dziś Michael Stolowitzky, jedyny syn bogatej żydowskiej rodziny, miał 5 lat, kiedy umierająca matka powierzyła go opiece Gertrudy Babilińskiej, jego kochanej niani, Polki. Gertruda przysięgła, że wychowa chłopca jak własnego syna – w Palestynie. Mimo koszmaru wojny dotrzymała obietnicy. Na drodze tych dwojga szczęśliwie stanęli dobrzy ludzie, wśród nich oficer SS, który stracił żonę – Żydówkę, lekarz z getta, pomocny w ciężkich chwilach i katolicki ksiądz, ukrywający chłopca wśród uczniów przyklasztornej szkoły.
To opowieść o sile miłości, niezwykłej odwadze i zaskakujących odmianach losu. Napisana tak pasjonująco, że trudno się od niej oderwać.
Mój przyjaciel Mike Stolowitzky – dziecko Holokaustu z Polski. Przeżyliśmy, uratowani przez Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ta odwaga i taka sprawiedliwość zwyczajnych ludzi, kiedy szatan rządził w Europie, była zjawiskiem niezwyczajnym.
Etos osobisty Mike’a Stolowickiego, który jest symbolem naszej tragedii i naszego renesansu, na szczęście trafił w ręce niesamowitego izraelskiego pisarza – Rama Orena. Polecam ze szczerego serca.
(Szewach Weiss)
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oficjalne recenzje
Wojenna przysięga
Jakkolwiek wiele książek traktujących o II wojnie światowej już powstało, jakkolwiek wiele bym ich przeczytała, wciąż trafiam na kolejne odkrywające nieznane mi dotąd oblicza czasu apokalipsy. Wyłaniają się one z wydawniczego niebytu niczym feniks z popiołów wspomnień i niosą ze sobą takie obrazy tego konfliktu, jakimi widziały je oczy bohaterów. Dla nas, dzieci pokoju i szerzącego się kosmopolityzmu, to tylko kolejne świadectwa wzburzonej historii. Szokują, przerażają, zadziwiają, może coś czasem komuś uświadomią, ale przeważnie dostarczają, tak, nie boję się tego napisać, po prostu rozrywki... Im to chyba jednak nie przeszkadza. Dla ocalałych, jak mniemam, najbardziej liczy się fakt, że one są, bo w ich prywatnym wymiarze, jest to swoisty manifest zwycięstwa; potwierdzenie ich triumfu nad zapędami agresora, stawienia czoła wszechobecnej niesprawiedliwości i wykrzyczenie światu prawdy.
Kim była owa Gertruda, że pisze się o niej w książkach? No więc, była nikim. A ściślej pisząc - nikim nadzwyczajnym. Była zwykłą, szarą kobietą. Nauczycielką, z którą los obchodził się po macoszemu i której życie nie szczędziło do czasu, aż została opiekunką do dziecka w domu Stołowickich, warszawskiego biznesmena żydowskiego pochodzenia i jego żony Lidii. Odrzuciwszy, nie bez trudu, wszelkie uprzedzenia wykwitłe z antysemickiej atmosfery panującej w Polsce w przededniu wojny, zaprzyjaźniła się ze swoimi chlebodawcami a ich syna, a swego podopiecznego, małego Michałka, pokochała prawdziwą, głęboką miłością, która wkrótce miała zostać poddana okrutnej próbie.
„Przysięga Gertrudy" to fabularyzowana biografia Gertrudy Babilińskiej, Polki, katoliczki, Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, wybawicielki Michała z szalejącej machiny zagłady, ale przede wszystkim jego kochającej i oddanej opiekunki; mamusi, jak ją nazywał. Do życia na kartach swej powieści wskrzesił ją ze strzępów wspomnień pisarz Ram Oren, przyjaciel Michaela Stolowitzkiego, a uczynił to tak przekonująco i sprawnie, że czyta się "Przysięgę" jak dobrą powieść, pełną niespodziewanych zwrotów akcji. Autor dołożył wszelkich starań, by z relacji nielicznych świadków i skąpej dokumentacji ocalałej z wojennej pożogi (bo przecież pięcioletni Miki niewiele mógł z tego pamiętać) odtworzyć obraz opływającego w luksusy życia w przedwojennej rezydencji Stołowickich w Alejach Ujazdowskich czy oddać w tak dbających o detal relacjach specyfikę interesów biznesowych Jakuba, pracodawcy Gertrudy. Ucieczka Gertrudy wraz z Lidią i Michałem do Wilna, gdzie szukali azylu; znajomość Gertrudy z żydowskim lekarzem Bermanem; rozłąka Stołowickich spowodowana podróżą Jakuba w interesach niemająca się nigdy zakończyć z powodu wybuchu wojny czy choroba Lidii na uchodźstwie zakończona tragicznym finałem, którego owocem była złożona pracodawczyni tytułowa przysięga - wszystkie te wydarzenia prowadzone są przez Orena narracją pozbawioną niepotrzebnego patosu i sentymentalizmu; językiem prostym, który jako jedyny jest w stanie oddać to, jakim człowiekiem była, jak żyła i czego dokonała niania Gertruda.
Książka Orena wyróżnia się z dotychczas przeze mnie poznanych relacji ocalałych kilkoma nieznanymi mi dotąd aspektami dotyczącymi zarówno sytuacji Żydów w czasie Holocaustu, jak i okresu następującego po wyzwoleniu czy dużo późniejszych latach. Mam tu na myśli cały wileński epizod opowieści Orena, mam na myśli wątek "Przysięgi", w którym Gertruda za wszelką cenę usiłuje odbyć morderczą podróż pociągiem w celu przedostania się do Rosji i skutki tejże eskapady. Nie byłam świadoma również powojennych losów członków nacji semickiej - znakomicie przybliżyła mi to historia pobytu Gertrudy i Michała w obozie dla ocalałych czy karkołomny rejs "Eksodusu" do Palestyny, który musiał mierzyć się z angielskimi niszczycielami chcącymi plany powrotu Żydów do ojczyzny za wszelką cenę udaremnić. Nie uważam się bynajmniej za ignorantkę w temacie II wojny światowej, jednak novum wniesione w moją świadomość dzięki lekturze powieści Orena obrazuje znakomicie tezę postawioną przeze mnie na początku mojej opinii - nie było jednej wojny, każdy toczył własną. Zarówno ze światem, jak i samym sobą. Gertruda wygrała obie.
Równolegle do historii Gertrudy autor snuje również opowieści o losach innych ludzi, sprawnie przeplatając je ze sobą, czym ożywia fabułę. Poznajemy również Karla Rinka, Niemca, jego żonę Mirę i córeczkę Helgę. Obserwujemy poprzez ich życie mechanizm zdobywania władzy przez partię narodowosocjalistyczną w Niemczech, śledzimy etapy zaciskania się pętli hitlerowskiej ideologii na szyjach nieświadomych rzeczywistych intencji swego przywódcy zwolennikach, jesteśmy świadkami destrukcji ich żyć, którą nieomalże sami sobie zgotowali. Tragizm Rinka polegał na jego rozdarciu pomiędzy partią a miłością do rodziny, którą tworzył z Żydówką. Nietrudno się domyślić, że taki konflikt interesów musiał mieć swoje katastrofalne zwieńczenie... Jakie? Tego nie wyjawię. Mogę tylko powiedzieć, że dzięki zapętleniu się życiorysów Gertrudy i esesmana Rinka powieść Orena zyskała głębię, wzbogaciła się o swoisty dwugłos, jaki tworzą relacje bohaterów, którzy pozornie znajdują się po przeciwnych liniach metaforycznego frontu.
Znakomitym uzupełnieniem historii Gertrudy dopieszczonej piórem Orena są zamieszczone na końcu książki archiwalne fotografie, przedstawiające niemal wszystkich głównych bohaterów "Przysięgi". Na pierwszy rzut oka, przed rozpoczęciem lektury, zdjęcia te niczym nie różnią się od innych starych obrazów z zamierzchłych czasów. Jednak po zgłębieniu losów postaci, które z nich na nas spoglądają, zaczynają do nas przemawiać. Dla mnie przynajmniej było wyjątkowym doświadczeniem spojrzeć w oczy Karla Rinka, wiedząc, jak potoczyły się jego losy; zobaczyć jeszcze uśmiechniętą Mirę Rinka w czasach beztroski i wczesnego macierzyństwa czy patrzyć jak u boku Gertrudy dorasta Miki. Podpisy pod zdjęciami miały niestety ambiwalentne znaczenie dla lektury - z jednej strony, dokładnie opatrzone datami, czyniły lekturę jaśniejszą i znakomicie ją ilustrowały; z drugiej natomiast rozładowywały napięcie, uprzedzały fabułę i odpowiadały na pytania o dalsze losy bohaterów.
Opowieść o losach Michała i Gertrudy zapada w pamięć. Nie ma tam jakichś spektakularnych scen, nie ma epatowania okrucieństwem, brak chwytających za serce wzruszeń. Jest za to dużo prozy życia; jest prawdziwa miłość i niezrażona niezłomność głównej bohaterki. Gertruda przysięgła Lidii Stołowickiej na łożu śmierci ocalić jej synka przed zagładą i bezpiecznie zawieźć do Palestyny. I dotrzymała obietnicy. Zrobiła nawet więcej, bo przecież kochać go nie musiała...
Marzena Molenda
Oceny
Książka na półkach
- 240
- 207
- 46
- 11
- 6
- 6
- 6
- 4
- 4
- 3
Cytaty
Bądź pierwszy
Dodaj cytat z książki Przysięga Gertrudy. Opowieść o miłości i dobroci w czasie wojny i Zagłady
Dodaj cytat
OPINIE i DYSKUSJE
Przepiękna opowieść o sile miłości i poświęceniu. Trudno dostępna książka ale warta każdych pieniędzy żeby mieć ją na swojej półce.
Przepiękna opowieść o sile miłości i poświęceniu. Trudno dostępna książka ale warta każdych pieniędzy żeby mieć ją na swojej półce.
Pokaż mimo toNiezwykła oparta na faktach opowieść o dzielnej nauczycielce, która zatrudniła się jako niania żydowskiego chłopca. Gdy podczas wojennej ucieczki umiera jego matka, niania przyrzeka jej, że zaopiekuje się Michałem i po wojnie zawiezie go do Palestyny. Staje się dla niego prawdziwą matką i , pokonawszy wiele przeszkód, spełnia obietnicę daną umierającej. To nie fikcja literacka, lecz prawdziwa historia udokumentowana fotografiami bohaterów.
Niezwykła oparta na faktach opowieść o dzielnej nauczycielce, która zatrudniła się jako niania żydowskiego chłopca. Gdy podczas wojennej ucieczki umiera jego matka, niania przyrzeka jej, że zaopiekuje się Michałem i po wojnie zawiezie go do Palestyny. Staje się dla niego prawdziwą matką i , pokonawszy wiele przeszkód, spełnia obietnicę daną umierającej. To nie fikcja...
więcej Pokaż mimo toPiękna książka o sile miłości i poświęceniu w czasach tak okrutnych i nieludzkich. Polecam!
Piękna książka o sile miłości i poświęceniu w czasach tak okrutnych i nieludzkich. Polecam!
Pokaż mimo toHistoria rodziny na tle wojny i okresu powojennego, obraz dziwnych przypadków i zrządzeń losu, opowieść o poświęceniu i oddaniu człowiekowi bez względu na wszystko.
Przyznaję, ta ocena jest mocno na wyrost, ale nie mogę podzielić jej na elementy, dlatego musiała być wysoka. W tej powieści najważniejsza jest historia! I to ona trzyma nas w szachu, bo dzięki niej odwracamy kolejne kartki, żeby się dowiedzieć, czy im się uda. A wszystko zaczyna się w 1936 roku, kiedy na świat przychodzi Michał Stołowicki, a do jego domu trafia poszukująca pracy, zdesperowana Gertruda. Kiedy nasi bohaterowie się poznają, jeszcze nikt nie spodziewa się tego, co my dzisiaj już wiemy, że się wydarzyło. Dość powiedzieć, że Stołowiccy byli Żydami, i to bogatymi. Bardzo bogatymi. A Gertruda natomiast gorliwą katoliczką – przynajmniej na początku jej drogi.
Resztę znamy – 1939 i jego skutki po 1945, tułaczki, głód, obozy. Stołowiccy podzielili los milionów ludzi, ponieważ mimo ogromnych pieniędzy, jakimi dysponowali, ich pochodzenie zamykało im drogę absolutnie wszędzie. A razem z nimi Gertruda. Z niani stała się zastępczą matką Michała, a ostatecznie zastąpiła mu matkę na całe życie.
Wiemy, że ludzkich historii, takich jak ta, było w tym czasie naprawdę dużo, ponieważ po wybuchu wojny niezwykłe doświadczenia stały się zwykłym życiem. Tutaj to świetnie widać w codziennych decyzjach i wyborach bohaterów. W tej powieści czujemy to, jak bardzo bohaterowie nie zdają sobie sprawy z powagi sytuacji, aż nagle robi się za późno. Widzimy – z naszego punktu widzenia – heroiczne postawy walki o przetrwanie swoje i najbliższych. Tutaj jednak chwyta nas za serce również to, że Gertruda mogła swoje życie przeżyć dużo spokojniej, nie angażować się w los Stołowickich, ale raz podjęta decyzja w tym kierunku pociągała za sobą kolejne, coraz bardziej ryzykowne. A do tego złożona przysięga determinowała jej działania do jej ostatniego dnia, mimo że po zakończeniu wojny wcale nie było łatwiej. Ale myślę sobie, że siłą tej książki jest też nagroda, jaką Gertruda otrzymała za swoje poświęcenie. Tytuł Sprawiedliwej wśród Narodów Świata. Ale chyba przede wszystkim rodzinę, której nie było jej dane założyć samodzielnie.
Przy okazji to jedna z niewielu książek, w której opowiedziane są wydarzenia lat .40 krótko po wojnie i momentu poszukiwania dla siebie miejsca w nowym świecie. Niby odrodzonym, ale wcale nie uleczonym z antysemityzmu, dyskryminacji i podziałów.
Niestety ta książka jest źle napisana. Słusznie czytelnicy zwracają uwagę na styl szkolnego wypracowania i brak literackości, którą nota bene autor deklaruje we wstępie. I gdyby historia nie broniła się sama, to pewnie odłożyłabym ją po kilku stronach. Cała narracja jest bardzo nierówna. Miejscami sztuczna, ponieważ autor próbuje maskować patos prostotą, a bez warsztatu jest to trudne. Mimo to ja ją polecam! Wśród różnych propozycji książkowych krążących wokół tego tematu, ta jest naprawdę warta uwagi i rzeczywiście zasługuje, żeby poświęcić jej czas.
Historia rodziny na tle wojny i okresu powojennego, obraz dziwnych przypadków i zrządzeń losu, opowieść o poświęceniu i oddaniu człowiekowi bez względu na wszystko.
więcej Pokaż mimo toPrzyznaję, ta ocena jest mocno na wyrost, ale nie mogę podzielić jej na elementy, dlatego musiała być wysoka. W tej powieści najważniejsza jest historia! I to ona trzyma nas w szachu, bo dzięki niej odwracamy...
Literatura faktu mistrzowsko napisana a doskonale przeczytana(audiobook).
Podobał mi się konkret bez zbędnych słów a zarazem subtelność i piękność. Świeżość i inność przy kolejnej dawce Historii przez duże H. Gorąco polecam.
Literatura faktu mistrzowsko napisana a doskonale przeczytana(audiobook).
Pokaż mimo toPodobał mi się konkret bez zbędnych słów a zarazem subtelność i piękność. Świeżość i inność przy kolejnej dawce Historii przez duże H. Gorąco polecam.
U mnie to kolejna pozycja traktująca o historii II Wojny Światowej. Patrząc przez szerokie spektrum przeczytanej przeze mnie literatury tego typu, jest to pozycja zdecydowanie niedoceniana. Kupiłam ją przypadkowo w outlecie w Krakowie za 9 zł. To 9 zł dało mi wiele przemyśleń, nieznanych wcześniej faktów i stanów bliskich łez.
Ram Oren - nieznany w Polsce autor przedstawia tragiczną historię z happy endem, nie tylko historię Gertrudy ale również Karla Rinka - unikalnej postaci - SS-mana, męża i ojca Żydówki.
Ogólnie czytało mi się ją szybko i z zaciekawieniem. Jedynie rozdział o podróży statkiem spowolnił czytanie.
Uważam, że warto sięgnąć po tą pozycję i przyczynić się do jej zasłużonego rozgłosu.
U mnie to kolejna pozycja traktująca o historii II Wojny Światowej. Patrząc przez szerokie spektrum przeczytanej przeze mnie literatury tego typu, jest to pozycja zdecydowanie niedoceniana. Kupiłam ją przypadkowo w outlecie w Krakowie za 9 zł. To 9 zł dało mi wiele przemyśleń, nieznanych wcześniej faktów i stanów bliskich łez.
więcej Pokaż mimo toRam Oren - nieznany w Polsce autor...
Poruszająca i na dodatek prawdziwa historia o miłości matki, która nie była matką i syna, który nie był prawdziwym synem. Dzieli ich wszystko: pochodzenie: ona Polka, on żyd; ona jest skromna, on pochodzi z bogatej rodziny.
Ona jest jego opiekunką, on wychuchanym jedynakiem.
Pewnego dnia wszystko się zmienia, a ich losy splatają sie już na całe życie.
Staną sie nierozłączni.
Poruszająca i na dodatek prawdziwa historia o miłości matki, która nie była matką i syna, który nie był prawdziwym synem. Dzieli ich wszystko: pochodzenie: ona Polka, on żyd; ona jest skromna, on pochodzi z bogatej rodziny.
więcej Pokaż mimo toOna jest jego opiekunką, on wychuchanym jedynakiem.
Pewnego dnia wszystko się zmienia, a ich losy splatają sie już na całe życie.
Staną sie nierozłączni.
Książka REWELACJA! Jestem zachwycona historią niesamowicie odpowiedzialnej, mądrej i wspaniałej Gertrudy. Kobieta która poświęciła całe swoje życie żydowskiemu chłopcu Michałowi. Dotrzymała obietnicy danej prawdziwej mamie Michała, że będzie z nim na zawsze. Jego druga mama. Historia oparta na faktach. Czytana jednym tchem. Oby takich ludzi było jak więcej na świecie.
Książka zostaje ze mną na półce.
Polecam każdemu!
Książka REWELACJA! Jestem zachwycona historią niesamowicie odpowiedzialnej, mądrej i wspaniałej Gertrudy. Kobieta która poświęciła całe swoje życie żydowskiemu chłopcu Michałowi. Dotrzymała obietnicy danej prawdziwej mamie Michała, że będzie z nim na zawsze. Jego druga mama. Historia oparta na faktach. Czytana jednym tchem. Oby takich ludzi było jak więcej na...
więcej Pokaż mimo toPodtytuł polskiego wydania - inny niż Przysięgi Gertrudy w wersji angielskiej, która była podstawą polskiego tłumaczenia - brzmi: Opowieść o miłości i dobroci w czasie wojny i Zagłady.
Książka niezwykła z kilku względów. Opowiada o miłości Polki do żydowskiego dziecka, którego przed wojną była niańką, i któremu po śmierci rodziców stała się matką. Gertruda przeżyła wraz z Michałem straszne czasy, najpierw w Wilnie, potem, już po wyzwoleniu, usiłując dostać się z nim do Palestyny. Wierna przysiędze złożonej na łożu śmierci biologicznej matce chłopca, nie opuściła go aż do swej śmierci, tak jak przyrzekła - w Izraelu, który musiał ją przyjąć, mimo że była katoliczką. Bo tego chciał Michał.
Michał i Gertruda przeżyli okupację, bo ona była silna, nie poddawała się, a nawet pomagała ludziom z wileńskiego getta. Mieli szczęście, także dlatego, że trafili na dobrych ludzi, polskiego księdza i ... niemieckiego esesmana. Karlowi Rinkowi własnej ukochanej żony, Żydówki, nie udało się ocalić, córkę w ostatnim momencie wysłał z Berlina do Palestyny. Wcześniej do nazistów przyłączył się z przekonania, wierzył w Hitlera. Kiedy wyrwał z rąk swoich podwładnych esesmanów Michała i Gertrudę, potem, w Kownie, gdy pomagał innym Żydom, nie był jakimś wallenrodem w SS. Działał w odruchu miłości i dobroci.
Książka Orena Rama jest niezwykła przede wszystkim dlatego, że nie ma w niej ani jednej wymyślonej sceny, ani jednej fikcyjnej postaci. Gertruda Bablińska ma swoje drzewko w Yad Vashem. Karl Rink nie zdążył co prawda odwiedzić córkę w Izraelu, ale dano wiarę świadectwu Gertrudy i innych, że był przyzwoitym czlowiekiem. Michał Stołowicki, obecnie w Izraelu znany jako Michael Stolowitzky, jest przyjacielem autora. Można się zżymać, że popularnemu izraelskiemu pisarzowi nie całkiem udało się trafić z formą w tej opowieści o dobrych ludziach, że jej atmosfera i język są przesłodzone, niczym w bajkach opowiadanych dzieciom na dobranoc. Tak sobie myślę jednak, że jej prawdziwym autorem w dużym stopniu jest sam Michał, tak pewnie chciałby, abyśmy historię jego dzieciństwa w czasach zagłady zapamiętali. Dlatego, jeśli o mnie chodzi, ładunku emocjonalnego tej prawdziwej historii owa "niedoskonałość" formy przekazu nie jest w stanie osłabić.
Ponadto, moja znajomość co najmniej dwóch jeszcze obszarów, składających się na panoramę tamtych okrutnych czasów, była dotychczas powierzchowna. Niewiele bowiem wiedziałam o wileńskim getcie, o zdławionym tam w zarodku powstaniu. Z kolei o tym, że Brytyjczycy nie dopuszczali do ziemi Izraela transportów z uchodźcami, tymi którym udalo się przeżyć Holokaust, co nieco wiedziałam. Ale zupełnie co innego zobaczyć to od środka, od strony pasażerów brudnego, zatłoczonego statku, na który siłą wdzierają się brytyjscy komandosi, na którym ludzie najpierw umierają z głodu, potem giną od kul, i który zawracany jest z portu w Hajfie. To także były doświadczenia Michała i Gertrudy.
Podtytuł polskiego wydania - inny niż Przysięgi Gertrudy w wersji angielskiej, która była podstawą polskiego tłumaczenia - brzmi: Opowieść o miłości i dobroci w czasie wojny i Zagłady.
więcej Pokaż mimo toKsiążka niezwykła z kilku względów. Opowiada o miłości Polki do żydowskiego dziecka, którego przed wojną była niańką, i któremu po śmierci rodziców stała się matką. Gertruda przeżyła wraz z...
Kolejna bardzo dobrze opowiedziana historia z czasów wojny . Historia pokazująca jak wiele w naszym życiu zależy od innych ludzi , zwłaszcza w czasach i sytuacjach ekstremalnych . A to jak ci inni ludzie się zachowają wobec nas zależy od ich życiowych historii . Bo czyż esesman Karl Rink pomógł by Gertrudzie w gardłowej sytuacji , gdyby jego koledzy nie zamordowali mu żony Żydówki ? Czy sama Gertruda szukała by szczęścia w Warszawie trafiając do domu rodziny Stołowickich , gdyby jej narzeczony nie uciekł od ślubu z nią ? Oczywiście pewnie nie czas teraz nad tym się zastanawiać . Ale ja się zastanawiam zawsze nad tym jak wiele w naszym życiu zależy od przypadku i od innych ludzi . Gertruda kochała Michała prawdziwą miłością , jak by to był jej własny syn . A miłość zawsze jest ponad wszystko , ponad podziałami rasowymi , religijnymi i wszystkimi innymi . Książkę polecam , bo czyta się szybko i dobrze . A historie z tamtych lat zawsze wywołują we mnie refleksje tego rodzaju , iż zaczynam doceniać bardziej niż zwykle to , że nie musiałam żyć w tamtych strasznych czasach .
Kolejna bardzo dobrze opowiedziana historia z czasów wojny . Historia pokazująca jak wiele w naszym życiu zależy od innych ludzi , zwłaszcza w czasach i sytuacjach ekstremalnych . A to jak ci inni ludzie się zachowają wobec nas zależy od ich życiowych historii . Bo czyż esesman Karl Rink pomógł by Gertrudzie w gardłowej sytuacji , gdyby jego koledzy nie zamordowali mu żony...
więcej Pokaż mimo to