Piękni dwudziestoletni

"Życie, które mi dano, jest tylko opowieścią; ale jak ja ją opowiem, to już moja sprawa". Autobiografia czy autokreacja?.... Na pewno warta przeczytania.

"Życie, które mi dano, jest tylko opowieścią; ale jak ja ją opowiem, to już moja sprawa". Autobiografia czy autokreacja?.... Na pewno warta przeczytania.

Pokaż mimo to

Marek Hłasko w tej powieści przede wszystkim ukazuje jak "commies" funkcjonują. Dzięki "commies" ta książka nabrała takich zwrotów akcji. Gdy Hłasko już się uwalnia od "homo sovieticus", robi wszystko aby wrócić gdy tylko taka rzeczywistość nadaje się pod pióro, inaczej nie jest w stanie funkcjonować. Ta literatura potrafi wywołać momentami śmiech, po to by zaraz poczuć grozę.

Życzę wszystkim czytelnikom abyśmy nie doczekali powrotu "commies", lecz oni czyhają cały czas a społeczeństwo coraz głupsze.

Marek Hłasko w tej powieści przede wszystkim ukazuje jak "commies" funkcjonują. Dzięki "commies" ta książka nabrała takich zwrotów akcji. Gdy Hłasko już się uwalnia od "homo sovieticus", robi wszystko aby wrócić gdy tylko taka rzeczywistość nadaje się pod pióro, inaczej nie jest w stanie funkcjonować. Ta literatura potrafi wywołać momentami śmiech, po to by zaraz poczuć...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Być jak Marek Hłasko....

„Kiedy dzisiaj spotykam ludzi pięknych, dwudziestoletnich i rozmawiam z nimi, przeraża mnie jedno: wszyscy oni wiedzą, że w Polsce jest źle, wszyscy nie mają złudzeń, że Polska jest krajem okupowanym; natomiast nikogo z nich to specjalnie nie interesuje”.


Czarno biała okładka, zaparkowany skuter, on i ona spacerują zakochanym krokiem w stronę jeziora...Nostalgiczna okładka zabiera nas w pogranicze literackiej prozy, autokreacji, wspomnień, pamiętnikarstwa, anegdot w peerelowską rzeczywistość i emigrację.
Książka została wydana na emigracji w 1966 roku w Paryżu przez Instytut Literacki (CXXVIII tom Biblioteki „Kultury”).
Po roku 1958 w komunistycznej Polsce Marek Hłasko otrzymał status wroga, przestano publikować twórczość młodego pisarza, któy w wieku 22 lat stał się ikoną buntu, nonkonformizmu, głosu młodych ludzi i proletariatu. Na polskie wydanie przyjdzie nam poczekać 22 lata, Wydawnictwo Alfa w 1988 roku.

Autokreacja i legendotwórczość Hłaski doskonale odzwierciedla epokę PRL-u poprzez stalinowską, gomułkowską, okresem debiutu literackiego i neofity, który zbiegł się z odwilżą 1956 roku, wyjazd do Paryżu i życie na emigracji. Peerel skrojony ponurością, degrengoladą, groteską, jazzem, straconym pokoleniem filmu i literatury, pisarze, kobiety, rozmowami do rana w kłębach dymu, wódki. Panoramiczny portret powojennej Warszawy w historyczno - faktograficzno - etnograficznym wymiarze, dzielnice z odrapanymi kamienicami, znane knajpki z podziałem na zabawę i wyszynk, gdzie od rana można się już zamelinować i do wieczora przetrwać, co zjeść, u kogo przenocować, problemy mieszkaniowe, z modnymi rozkloszowanymi sukienkami, butami na słoninie, prochowce, żargon, obyczajowość, nieustanny deszcz i beznadzieja, by za chwilę poczuć ubecki terror, więzienia, poprzetrącone kręgosłupy moralne, agentura, zniszczone kariery, propaganda. "Piękny dwudziestoletni" wyjeżdżając do Paryżą był wybrańcem losu, który mógł poczuć zew wolności i powiew "zachodu" i inny świat. Literaturę, którą tworzył Hłasko utożsamiał z Marymontem, głębokim zakorzenieniem i prawdą, konfliktami międzypokoleniowymi, obserwacja i interpretacja stanowiło siłę i kwinesencję otaczającego go świata i ludzi proletariatu. Gdy Polska zamknęła przed nim swoje granice, to pisarz poczuł się, jakby zabrano mu cząstkę siebie, zamknięto drzwi domu, pozbawiono tożsamości i rodziny.
Na emigracji (Francja, Włochy, RFN, Izrael, Stany Zjednoczone) powstało wiele utworów, które wyrażały tęsknotę i ból egzystencjalny , powolnego staczania się i śmierć, na którą został skazany za życia.

Być jak Marek Hłasko....

„Kiedy dzisiaj spotykam ludzi pięknych, dwudziestoletnich i rozmawiam z nimi, przeraża mnie jedno: wszyscy oni wiedzą, że w Polsce jest źle, wszyscy nie mają złudzeń, że Polska jest krajem okupowanym; natomiast nikogo z nich to specjalnie nie interesuje”.


Czarno biała okładka, zaparkowany skuter, on i ona spacerują zakochanym krokiem w stronę...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Legenda. James Dean polskiej literatury zabiera nas w smutną podróż. Podróż po życiu w sytuacji nie do życia. Podróż po rzeczywistości PRL-u, w którym wszystko co w Polsce polskie zabili „commies”. Dla polaków - skończony. Na emigracji - nie chciany. Nie poddaje się. W rozpaczliwej ironii losu człowieka pięknego, dwudziestoletniego robi rzecz najbardziej szaloną. Kurczowo trzyma się prawdy.

Zapraszam na instagrama: kontakt_literacki

Serdecznie pozdrawiam. 📖

Legenda. James Dean polskiej literatury zabiera nas w smutną podróż. Podróż po życiu w sytuacji nie do życia. Podróż po rzeczywistości PRL-u, w którym wszystko co w Polsce polskie zabili „commies”. Dla polaków - skończony. Na emigracji - nie chciany. Nie poddaje się. W rozpaczliwej ironii losu człowieka pięknego, dwudziestoletniego robi rzecz najbardziej szaloną. Kurczowo...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Doskonała i warta polecenia jest interpretacja Borysa Szyca w wydaniu audio.

Doskonała i warta polecenia jest interpretacja Borysa Szyca w wydaniu audio.

Pokaż mimo to

Chaos zdarzeniowy nieco męczy, ale rozumiem formułę. "Odległość" pokoleniowa jest mocno wyczuwalna, jednak czyta się to dobrze. Zdecydowanie na plus cięty humor, bezkompromisowość i ciekawe przemyślenia - niestety, nadal aktualne.

Chaos zdarzeniowy nieco męczy, ale rozumiem formułę. "Odległość" pokoleniowa jest mocno wyczuwalna, jednak czyta się to dobrze. Zdecydowanie na plus cięty humor, bezkompromisowość i ciekawe przemyślenia - niestety, nadal aktualne.

Pokaż mimo to

Niestety rozczarowanie. Liczyłem, że znajdę drugiego tak bliskiego mojemu sercu autora, jak Charles Bukowski, jednak ta książka nie przypadła mi do gustu.
Chaos. To przychodzi mi na myśl po przeczytaniu tego dzieła. Pewnych rzeczy nie mogłem zrozumieć i ogarnąć w tej czasoprzestrzeni. Po prostu nie trafiło to do mnie. Ale nie skreślam i na pewno dam szansę innym książkom tego legendarnego autora.

Niestety rozczarowanie. Liczyłem, że znajdę drugiego tak bliskiego mojemu sercu autora, jak Charles Bukowski, jednak ta książka nie przypadła mi do gustu.
Chaos. To przychodzi mi na myśl po przeczytaniu tego dzieła. Pewnych rzeczy nie mogłem zrozumieć i ogarnąć w tej czasoprzestrzeni. Po prostu nie trafiło to do mnie. Ale nie skreślam i na pewno dam szansę innym książkom...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Pierwsza dotarła do mnie legenda o autorze.
Cała ta aura wyprzedzająca twórczość – nietuzinkowa osobowość, kontrowersyjne zachowania, nałogi, niebagatelna sława urody, no i to, czym zawsze legenda musi się zakończyć, by mogła nią być – śmierć w niewyjaśnionych okolicznościach. Jawił mi się we wspomnieniach wielu znających go osób. Nie wiem dlaczego, utkwiła mi w pamięci akurat maszyna do pisania, którą przed wyjazdem z Polski zostawił u Agnieszki Osieckiej. Jednak to właśnie z takich okruchów powstawał w mojej świadomości jego obraz. Natykałam się też na jego nazwisko w krytycznych opracowaniach literackich. Często był porównywany do Jamesa Deana. Młodzi gniewni. Może podobni, ale na pewno różni w źródle tego gniewu. Autor stawał się dla mnie powoli wielkim nieobecnym fizycznie, ale obecnym mentalnie, a nawet duchowo. Dla wielu, w czasach PRL-u, nadal obecnym literacko, a z czasem kulturowo, bo publikowanym w naszym kraju w drugim obiegu. Wydań bez cenzury czytelnicy doczekali się dopiero w latach 90. ubiegłego wieku. Była więc legenda i była dostępność do jego twórczości. Nic tylko czytać! Niestety mam tę niedobrą tendencję do odkładania klasyki na niesprecyzowane później. A przecież, by zrozumieć nowe, trzeba mieć pojęcie o przeszłym. I właśnie takie wznowienia są dla mnie pogodzeniem zachłanności na nowości, a jednocześnie poznaniem klasyki. Chwała więc wydawcy za przypomnienie twórczość Marka Hłaski w nowym cyklu, który zapowiedział kolejnymi tytułami na odwrocie książki.
To pierwsze spotkanie z twórczością autora było dla mnie kubłem zimnej wody z lodem wylanej na głowę pełną pochłoniętych obrazów o PRL-u ukazywanym albo przez pryzmat humoru, albo poprzez szczęśliwe lata dzieciństwa. Po drugiej stronie szczęśliwości stały książki grozy, czyli popularnonaukowe, opisujące rzeczywistość od strony historycznej i faktograficznej na bardzo poważnie. Ta pozycja wypełnia przestrzeń między nimi. Nie pozwala zgubić pewnej istotnej rzeczy w zalewie skrajności – tragedię młodego człowieka ze złamanym życiorysem. Człowieka, który nie oddał wprawdzie życia za ojczyznę, więc nie znajdzie zasłużonego miejsca dla bohaterów, ale też nie był dzieckiem i nie było mu do śmiechu żyć w kraju, którego nie postrzegał przez pryzmat absurdu.
Przestrzeń „pięknych dwudziestoletnich”.
Młodzieży żyjącej w centrum absurdalnej rzeczywistości, która nie wzbudzała śmiechu, ale doprowadzała do rozpaczy, do depresji i w końcu do wyjazdu. Wcale niekończącego mękę duszy. To był początek tragedii życia bez kraju, w którym autor mógł pisać, ale go nie wydawano i tragedii życia na emigracji, na której go wydawano, ale nie potrafił pisać. Uważał, że realia kraju były marnowanym i niewykorzystywanym tematem przez polskich pisarzy i to one były mu niezbędną weną do tworzenia. Ten autoportret autora wkraczającego w dorosłe życie nie ma nic z rzeczywistości, z której można się pośmiać. Wyłapać absurdy i pokiwać ze zrozumieniem głową. To tragedia młodego człowieka opisującego niszczącą go rzeczywistość prosto z epicentrum apokalipsy, w której musiał codziennie odnajdywać się literacko i egzystencjalnie. W obu dziedzinach bez powodzenia. Nie zastosował żadnych środków literackich, by tę rzeczywistość skarykaturować. Ona sama w sobie taka była. Wystarczyło, że dokładnie ją odzwierciedlił, wiernie opisał z zachowaniem języka "tamtych czasów: ową dziwną mieszaninę slangu, komunikatów urzędowych, języka używanego na wiecach partyjnych i na ulicy". A kiedy było się uczestnikiem takiego życia ze świadomością sytuacji bez wyjścia, głodnym niedostępnej literatury, o której opowiadanie prosił czytających w oryginale, niczym żebrak o chleb dla duszy, bez poczucia bezpieczeństwa, możliwości samostanowienia i samorozwoju oraz poczucia osaczenia przez ludzi stwarzających piekło istnienia i niemocy publikowania, kiedy mistrzem młodości "nie był Hemingway ani Jerzy Andrzejewski. Był nim Tadeusz Barwiński, oficer Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego", wtedy nie jest do śmiechu ani do patriotyzmu. Wtedy jest do płaczu, do smutku, zniechęcenia, apatii, depresji, nałogu i w końcu samobójstwa. Prosta droga wielu pięknych dwudziestoletnich podobnych Markowi Hłasce, o których cicho i o których nigdy się nie dowiemy, bo niczym nie wyróżniali się tak, jak autor. Jednak to dzięki niemu mogę się domyślać ich istnienia i mieć świadomość zmarnowanego pokolenia. To dlatego ta swoista spowiedź bez wyrzutów sumienia za czyny popełnione, za swoje postępowanie, ocieka goryczą człowieka, który napisał – "Miałem wtedy osiemnaście lat, pisząc o tym dzisiaj, nie wstydzę się tego. Niech się wstydzą ci, którzy mnie do tego zmusili". A ostatecznie do wyjazdu z kraju z piętnem człowieka literacko skończonego w wieku 24 lat! Te wspomnienia to również odpowiedź na pytanie, dlaczego opuścił kraj? Dlaczego twierdził, że nigdy go nie opuścił, chociaż mieszkał w innym kraju? To również próba oczyszczenia się z zarzutu pracy z obcymi wywiadami, pisząc – "Wiedziałem rzeczywiście, że nikt nie wierzy w to, że pracuję dla wrogich Polsce wywiadów, ale jeśli wśród moich czytelników znalazł się choć jeden, który w to uwierzył – ta książka napisana jest dla niego".
Dla mnie też.
Ku przestrodze, by nie dać wciągnąć się bezkrytycznie w wir nostalgii wspomnień za absurdami PRL-u, by nie widzieć w jego rzeczywistości, tylko bohaterów lub szczęśliwego dzieciństwa, by spojrzeć na niego oczami zwykłych, pięknych dwudziestoletnich, którzy chcieli góry przenosić i latać nad nimi, podziwiając swoje dzieło z wysoka, ale z podciętymi skrzydłami musieli żyć na dnie piekła ograniczeń, niemożności, uwikłania i bezsilności. Cieszę się, że w tym komunistycznym nieszczęściu dane mi było szczęście być tylko niczego nieświadomym dzieckiem. Że mój czas pięknych dwudziestoletnich przypadł na okres wolnej Polski, w której jedynym ograniczeniem moich możliwości jestem ja sama. Piękne uczucie!
Podwójnie piękne po spotkaniu z autorem.
naostrzuksiazki.pl

Pierwsza dotarła do mnie legenda o autorze.
Cała ta aura wyprzedzająca twórczość – nietuzinkowa osobowość, kontrowersyjne zachowania, nałogi, niebagatelna sława urody, no i to, czym zawsze legenda musi się zakończyć, by mogła nią być – śmierć w niewyjaśnionych okolicznościach. Jawił mi się we wspomnieniach wielu znających go osób. Nie wiem dlaczego, utkwiła mi w pamięci...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Jestem niemal przekonany, że gdyby przyszło mi poznać Marka Hłaskę osobiście jako mniej więcej równolatka -- bez różnicy, czy w jednej z jego prawdziwych historii czy wymyślonych opowieści -- nie zaprzyjaźnilibyśmy się. On, określiłby mnie po latach gdzieś na marginesie swojego notesu jako przesadnie wyprostowanego, całkiem zresztą trafnie, co jednak zinterpretowałby błędnie jako zasadniczość. Ja z kolei pomimo szczerego podziwu dla lekkości jego pióra i intelektualnej wirtuozerii, z lekką irytacją odbierałbym jego kolejne próby wyrabiania się towarzysko i dramatycznie. "Pięknych dwudziestoletnich" czytam więc ze świadomością pozy, w której Hłasko brawurowo zastygł, kreśląc tę rześką i zawadiacką narrację na bazie opowieści, które może zdarzyły się lat dziesiąt czy naście wcześniej. To poza człowieka w głębi duszy nieszczęśliwego, który jednak na swój sposób zawojował świat, a przynajmniej tak mu się mimo wszystko wydaje. Hłaskę czyta się ze szczerym zainteresowaniem, ale jednak nie lekko -- "Piękni" to książka-dygresja, książka-anegdota, książka-wiele opowiadań, które łączy osoba autora. Nie ma dialogów, bo nie ma bohaterów, tzn. są jedynie bohaterowie anegdotyczni, pochowani w kolejnych szkatułkach strumienia świadomości autora. Kto więc z kim miałby rozmawiać? Co najwyżej Hłasko ze swoim wyrobionym towarzysko i dramatycznie alter ego, bohaterem jego prawdziwych zmyśleń. To trochę pamiętnik, trochę powieść, trochę esej, sensacja i polityka nie naszych już czasów zalane codziennym tragizmem szarego PRL-u (takim, na który ludzie zanurzeni w nim po uszy każdego dnia nie zwracali już uwagi) i przyprawione rozważną refleksją (nie taką, którą można by przemielić na cytat do księgi złotych myśli) i kosmopolitycznym błyskiem (ale tylko powierzchownie, bo w rzeczywistości raczej wycinkiem z niekończącej się sagi o Polakach na emigracji). Hłasko obnaża się na tyle, na ile wie, że nie ma nic do stracenia. To koniec końców taki Hłasko, jakiego chciałby, byśmy zapamiętali. Pamiętajmy zatem!

Jestem niemal przekonany, że gdyby przyszło mi poznać Marka Hłaskę osobiście jako mniej więcej równolatka -- bez różnicy, czy w jednej z jego prawdziwych historii czy wymyślonych opowieści -- nie zaprzyjaźnilibyśmy się. On, określiłby mnie po latach gdzieś na marginesie swojego notesu jako przesadnie wyprostowanego, całkiem zresztą trafnie, co jednak zinterpretowałby...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Uznałam, że czas najwyższy przeczytać tę książkę póki mam jeszcze dwójkę z przodu. Wiecznie przecież trwać to nie będzie.

Hłasko we wspaniałym stylu z wybitnym poczuciem humoru porusza wiele interesujących (choć może tylko dzięki jego talentowi) tematow: od codziennych obyczajowych spraw przez literaturę i kinematografię po politykę. Bardzo płynnie przeskakuje z jednego do drugiego. Udziela czytelnikom również wielu użytecznych wskazówek, między innymi jak zostać wariantem i załapać się na przyjemny turnus w wariatkowie oraz jak przetrwać w więzieniu (do którego trzeba też umieć trafić, czego również od Hłaski można się nauczyć). Autor opowiada o rzeczach, które go bawią, irytują i dziwią. I czy to jest to prawdziwe zmyślenie czy nie, czyta się to po prostu świetnie. To ten rodzaj narracji, który nie uznaje bariery między pisarzem a odbiorcą. Jakby siedział obok z papierosem zwisającym w kąciku ust i szklaneczką w ręku.

Uznałam, że czas najwyższy przeczytać tę książkę póki mam jeszcze dwójkę z przodu. Wiecznie przecież trwać to nie będzie.

Hłasko we wspaniałym stylu z wybitnym poczuciem humoru porusza wiele interesujących (choć może tylko dzięki jego talentowi) tematow: od codziennych obyczajowych spraw przez literaturę i kinematografię po politykę. Bardzo płynnie przeskakuje z jednego do...

więcej

mniej

Pokaż mimo to