-
Artykuły
To do tych pisarek należał ostatni rok. Znamy finalistki Women’s Prize for Fiction 2024
6 -
Artykuły
Maj 2024: zapowiedzi książkowe. Gorące premiery książek – część 1
7 -
Artykuły
„Horror ma budzić koszmary, wciskać kolanem w błoto i pożerać światło dnia” – premiera „Grzechòta”
1 -
Artykuły
17. Nagroda Literacka Warszawy. Znamy 15 nominowanych tytułów
2
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
Co czytali Polacy w 2017?
W marcu tego roku Biblioteka Narodowa opublikowała wstępne wyniki badań poziomu czytelnictwa w Polsce za rok 2017. W miniony piątek do sieci trafił pełen raport. Można się z niego dowiedzieć m.in. jacy pisarze są najliczniej czytani przez Polaków.
Po raz kolejny w Instytucie Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej poddano obserwacji książkowe wybory lekturowe Polaków. W ogólnopolskim badaniu społecznego zasięgu książki zadano respondentom, powtarzane od początku lat 90., pytanie o książki czytane przez nich w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Respondenci, wymieniając czytane przez siebie książki, w zdecydowanej większości wskazywali na literaturę piękną i popularnonaukową.
Powtarzane prawie od dwudziestu lat pytanie o książki czytane przez Polaków pozwala na obserwację zmian i ciągłości w społecznych gustach lekturowych. Poniższa tabela zawiera zestawienie autorów najliczniej czytanych w 2017 roku. Informacje zawarte w tabeli pozwalają ocenić, jacy autorzy są współcześnie najpoczytniejsi i funkcjonują w szerszym obiegu czytelniczym. W 2017 roku tylko jeden autor był debiutantem na liście tak definiowanych najpoczytniejszych autorów – był to Remigiusz Mróz.
Rok 2017 przyniósł istotną zmianę w rankingu najpopularniejszych utworów: po raz pierwszy Stephen King wyprzedził Henryka Sienkiewicza – zyskał wskazania 5% ogółu czytających Polaków. Ten mistrz budowania napięcia i skupiania uwagi czytelnika obecny jest od dwunastu lat na listach najliczniej czytanych autorów, nie tylko przez dorosłych, ale i młodzież. Henryk Sienkiewicz od początku dokonywanego pomiaru społecznego zasięgu książki należy do pierwszej trójki najpoczytniejszych autorów. Dociera do czytelników przede wszystkim na drodze klasycznego szkolnego obiegu czytelniczego. Wśród lektur należących do polskiej klasyki znajduje się także twórczość Adama Mickiewicza – również stale obecna wśród powszechników lekturowych, to znaczy autorów zdobywających minimum 1% czytelników.
Klasyka polskiej literatury napotyka na poważną konkurencję literatury popularnej. Przebój czytelniczy, prawdziwe wydarzenie czytelnicze z roku 2016, jakim był sfilmowany thriller Dziewczyna z pociągu Pauli Hawkins, nadal ma liczną publiczność czytelniczą. Do grupy najpoczytniejszych autorów powrócił, po krótkiej przerwie, Dan Brown – autor bestsellerowych powieści kryminalnych z wątkami grozy, fantastyki i tematyką historyczną. Piątą, ostatnią jego powieścią i najczęściej czytaną w 2017 roku, jest Początek
Analizując ranking najpoczytniejszych pisarzy, widzimy wśród przedstawicieli literatury gatunkowej przewagę autorów książek kryminalno-sensacyjnych. W 2017 roku dołączył do tej grupy Remigiusz Mróz, który razem z Katarzyną Bondą reprezentuje polską literaturę. Jest to nowy trend, przełamujący dominantę światowych bestsellerów i dający świadectwo istnienia licznej publiczności czytelniczej polskiej literatury kryminalnej.
Po jednej stronie spektrum wyborów lekturowych Polaków znajdujemy utwory mające liczną publiczność czytelniczą, trafiające do szerszego obiegu: międzynarodowe bestsellery, rodzime powieści modne w danym sezonie i reprezentujące literaturę gatunkową (romanse, kryminały), klasykę fantastyki oraz polską klasykę stale obecną na listach lektur szkolnych, po drugiej stronie zaś utwory mające publiczność niszową. Do tej grupy należy – obok m.in. literatury fantastycznej, popularnonaukowej i naukowej, religijnej, poradnikowej czy non-fiction – współczesna literatura piękna (proza, poezja, dramat) powstała po 1945 roku.
Już w poprzedniej edycji badania widoczne było zainteresowanie prozą Szczepana Twardocha, obecnie wskazało na niego kilku czytelników, wymieniano cztery ostatnie jego powieści, najczęściej Króla. Wśród polskiej najnowszej twórczości literackiej czytanej przez badanych znalazły się jeszcze powieści: Olgi Tokarczuk (Gra na wielu bębenkach, Księgi Jakubowe), Joanny Bator (Chmurdalia, Rok królika), Krzysztofa Vargi (Masakra), Pawła Huelle (Śpiewaj ogrody).
Polska beletrystyka powstała po 1945 roku i mająca już rangę klasyki, obecna w obiegu czytelniczym w 2017 roku, to zaledwie kilka tytułów, w tym: Ziele na kraterze Melchiora Wańkowicza czy Piękni dwudziestoletni Marka Hłaski. W deklaracjach badanych prezentujących wybory czytelnicze również nielicznie reprezentowana była najnowsza literatura piękna obca, wydana w Polsce w ciągu ostatnich 3-4 lat. Oto przykłady: Gregory David Roberts Shantaram, Margaret Atwood Opowieść podręcznej, Kristin Hannah Słowik, Nino Haratischwili Ósme życie, Hanya Yanagihara Małe życie, Alice Munro Uciekinierka.
Znacznie liczniejsze grono odbiorców wskazało na prozę znaną od wielu lat, były to m.in. utwory: Wróżby kumaka i Blaszany bębenek Güntera Grassa, Niewiedza Milana Kundery, Witaj smutku Françoise Sagan, Oddział chorych na raka Aleksandra Sołżenicyna, Paragraf 22 i Ostatni rozdział, czyli Paragraf 22 bis Josepha Hellera, Droga Cormaca McCarthy’ego, Pachnidło Patricka Süskinda, Krystyna córka Lavransa Sigrid Undset, Gawędziarz Mario Vargasa Llosy, Utracona cześć Katarzyny Blum Heinricha Bölla, kilku czytelników miała proza Haruki Murakamiego, Woody'ego Allena, Markusa Zusaka.
Warto też zwrócić uwagę na respondentów różnych pokoleń, którzy wymienili powieści będące antyutopiami utrzymanymi w konwencji socjologicznej fantastyki naukowej. Kilku czytelników miał Rok 1984 George’a Orwella, pojedynczych Mechaniczna pomarańcza Antony’ego Burgessa, Wyspa Aldousa Huxleya, Genezis Bernarda Becketta. Kolejne badanie czytelnictwa Polaków przynosi również informację o niewielkiej grupie ankietowanych, którzy sięgają po poezję – tym razem pięciu badanych wymieniło zbiory wierszy Wisławy Szymborskiej, Jarosława Wojciechowskiego, Władysława Broniewskiego, a także międzynarodowy bestseller, poetycką powieść popularną również wśród nastolatków, Mleko i miód autorstwa Rupi Kaur.
Świadectwem obecnych zainteresowań czytelniczych, a także problemów bliskich publicznym debatom i wydarzeniom, spraw dręczących współczesne społeczeństwo może być literatura faktu. Obserwujemy obecność takiej literatury na listach bestsellerów i w rekomendacjach ekspertów od rynku książki. Analizując wybory lekturowe czytelników dokonywane w 2017 roku, widzimy, że literatura dokumentalna – reportaże, biografie, autobiografie, wspomnienia – ma liczną publiczność, sięgającą 5% czytelników. W tym segmencie wyborów lekturowych wyróżniają się biografie i autobiografie sławnych współcześnie osób, w pierwszym rzędzie sportowców, zwłaszcza związanych z piłką nożną, oraz aktorów i pisarzy. Badani wymieniali biografie: Roberta Lewandowskiego, Mike’a Tysona, Jerzego Kukuczki, Wandy Rutkiewicz, aktorów: Jane Fondy, Anny Przybylskiej, Danuty Stenki, muzyków: Beatlesów, Iggy'ego Popa, jak też poczytne od kilku lat autobiografie Danuty Wałęsy i Marii Czubaszek, biografię ks. Jana Twardowskiego, wspomnienia Jarosława Iwaszkiewicza (Aleja Przyjaciół) czy Władysława Bartoszewskiego (Warto być przyzwoitym).
Chociaż polityczna literatura faktu nie jest licznie reprezentowana wśród wyborów czytelniczych Polaków, to jedna publikacja wyróżnia się szczególnie. Jest nią książka zatytułowana Macierewicz i jego tajemnice, będąca efektem śledztwa dziennikarskiego Tomasza Piątka – zdobyła 9 czytelników. W wyborach literatury faktu wyróżniła się natomiast grupa książek dotyczących polskiego himalaizmu, m.in. Anny Kamińskiej Wanda. Opowieść o sile życia i śmierci. Historia Wandy Rutkiewicz, Jacka Hugo-Badera Długi film o miłości. Powrót na Broad Peak oraz Kukuczka. Opowieść o najsłynniejszym polskim himalaiście Dariusza Kortki i Marcina Pietraszewskiego. Niezmiennie w wyborach czytelniczych obecne są publikacje dotyczące drugiej wojny światowej. W 2017 roku czytano następujące tytuły: Chłopiec z Listy Schindlera Leona Leysona, Rozmowy z katem Kazimierza Moczarskiego, Sendlerowa. W ukryciu Anny Bikont, Apteka w getcie krakowskim Tadeusza Pankiewicza. Literatura faktu o wysokich walorach artystycznych, dotycząca tematyki styku starszej i najnowszej historii, która trafiła do zbioru wymienianych przez badanych tytułów, to: Cesarz Ameryki Martina Pollacka, Miasto Archipelag. Polska mniejszych miast Filipa Springera, reportaże Ryszarda Kapuścińskiego czy też oryginalny opis doświadczania codzienności – Natalii Fiedorczuk Jak pokochać centra handlowe, Mariusza Szczygła Kaprysik. Damskie historie. Mocno w wyborach czytelniczych reprezentowana jest też literatura faktu o tematyce sportowej, zwłaszcza związanej z polską piłką nożną.
Pełen raport możecie przeczytać na stronie Biblioteki Narodowej.
Powiązane artykuły
komentarze [22]
Stephen King
Henryk Sienkiewicz
Paula Hawkins
Adam Mickiewicz
Poezja.
Jak dla mnie to są bardzo ciekawe statystyki mówiące o tym, jak bardzo społeczeństwo jest zróżnicowane pod względem czytania książek.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
To budująca wiadomość, że ludzie przyznają się do czytania kryminałów itp. Wreszcie upada szkodliwy mit, że wypada się wstydzić biedy umysłowej.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Gdybym miała podać chociaż w przybliżeniu, ile jakich książek przeczytałam w minionym roku, chyba bym się poddała przy 50-paru albo mniej ;D Z autorów "najpoczytniejszych" (najpierw przeczytałam: najpoczytalniejszych...) w zeszłym roku przeczytałam po jednej/dwóch książkach Sienkiewicza, Mickiewicza, Chmielewskiej i Rowling. Reszta to przede wszystkim autorzy zagraniczni...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Jestem w stanie zrozumieć, że ktoś nie pamięta nazwiska. Ja częściej pamiętam tytuł książki niż nazwisko, więc jestem w stanie w badaniach podać tytuł, a badacz może sobie autora sprawdzić jak mu autor potrzebny. I jestem w stanie zrozumieć, że badani wolą nazwiska autorów polskich, które pamiętają z edukacji w szkole. Ale nie potrafię zrozumieć dlaczego od lat tylko ten...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Trudno mi powiedzieć dlaczego akurat Sienkiewicz skoro jest tylu innych autorów piszących lektury szkolne, może w jakiś sposób ten Sienkiewicz jest najbardziej obecny w rozmowach, w masowej świadomości?. może najwięcej czasu na lekcjach poświęca się na jego przerabianie.
Nie szła bym jednak w stronę tego, że jest to jedyna książka czytana w całości, umówmy się, że w dobie...
Sienkiewicz jest po prostu pierwszym autorem przychodzącym na myśl ludziom, którzy niczego nie czytają, z Sienkiewiczem włącznie :) Bo Pan Wołodyjowski, Potop - coś tam świta. No to się odpowiada ankieterowi.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Sienkiewicza najlepiej się pamięta chyba głównie przez jego niczym sensownym nieuzasadnioną nadreprezentację na listach lektur szkolnych. "W pustyni i w puszczy", "Krzyżacy", "Potop", "Quo vadis", a żeby w przerwach między tymi cegiełkami nie zapomnieć o autorze, to jeszcze formy krótsze: "Janko muzykant", "Szkice węglem", "Latarnik", "Sachem", "Bartek zwycięzca",...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Przejrzałam cały dokument, bardzo skomplikowany, ale ciekawy. Wynika z niego, że stan czytelnictwa nie ulega drastycznym zmianom. Ciekawił by mnie dokument dotyczący samych bibliotek. W tej chwili większość ich jest skomputeryzowana, a więc kto i ile czyta i jakie książki są najczęściej wypożyczane byłoby interesujące. Chociaż na to się nakłada jakie książki oferują...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Generalnie uważam, że do rankingów BN dotyczących czytelnictwa, należy podchodzić z dużym dystansem.
A w kontekście tych wyników:Gdybym nie przeczytała żadnej książki, lub przeczytała ze dwie których autorów nie pamiętam, a chciała bym zabłysnąć, tym że czytam to z pamięci wyrecytowała bym Rowling, Browna i Tolkiena, choć prawdą jest, że skoro to lektury z rankingów...
Miło, że wśród czytanych pojawiło się sporo książek z gatunku tych ciekawszych i lepiej napisanych, a nie sama proza niskich lotów ; )
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post