Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Któż widzi, że mijają lata i tyle się dzieje, wszystko zlewa się w jedno, w przestrzenie pełne bytu, nic do nas nie wraca wszystko się powtarza, a nasze istnienie wisi nad nami jak chwila. A kiedyś przestaje się także liczyć jesienie, przeszłość żyje jak cisza nad dojrzewającymi stokami, na winorośli naszego życia wiszą grona pożegnań.

Są różne sposoby mordowania człowieka albo przynajmniej jego duszy, i na tym nie zna się żadna policja na świecie. Wystarczy tu słowo, szczerość w odpowiedniej chwili. Wystarczy uśmiech. Chciałbym zobaczyć człowieka, którego nie można by zabić śmiechem lub milczeniem.

Na czym polega tradycja? Powiedziałbym tak: na podejmowaniu zadań naszej epoki z taką samą odwagą, jaką okazywali przodkowie w stosunku do swoich czasów. Wszystko inne jest imitacją, mumifikuje; jeżeli jeszcze uważając swoją ojczyzną za coś żywego, to dlaczego nie bronię się, kiedy mumifikacja posługuje się szyldem odnowy ojczyzny?...

Panie doktorze - mówię - wszystko zależy od tego, co rozumiemy przez życie! Przez życie pozostawiające po sobie jakiś osad, nie to z pożółkłego albumu, życie, które jak mi Bóg miły, może nawet nie być wspaniałe, historyczne, niezapomniane. Pan rozumie, doktorze, chodzi mi o prawdziwe życie. Może to być życie prostej matki albo życie wielkiego myśliciela, pioniera, który pozostawia jakiś osad w historii świata, sądzę jednak, że może tak nie być, że nie chodzi tu o nasze znaczenie. Trudno powiedzieć, od czego zależy, żeby życie było prawdziwym życiem. Nazywam to rzeczywistością, ale cóż to znaczy! Może pan również powiedzieć: żeby ktoś był identyczny z samym sobą. Bo inaczej nigdy go nie było.