Maxime Chattam, „złoty chłopiec” wśród mistrzów francuskiego suspensu, po raz kolejny zabiera nas w podróż w c z a s i e. Oto druga część zapoczątkowanych w „Upiornym zegarze” przygód pisarza Guya de Timée i pięknej kurtyzany Faustine, którzy z wielkiego i hałaśliwego Paryża uciekają do tajemniczego zamku na wsi. Pragnąc ukryć się przed złymi wspomnieniami, nie przeczuwają, że przeszłość prędzej czy później i tak ich dopadnie, a przyszłość przyniesie jeszcze więcej makabrycznych zdarzeń.

Nawet tu, po upływie ponad trzech miesięcy, wciąż wypatrywał najdrobniejszego szczegółu czy wskazówki, która potwierdziłaby obecność zła w jakiejkolwiek postaci. Gdy więc w spokojnym dotąd regionie Vexin nagle rozchodzi się wiadomość o zaginięciu młodej dziewczyny, Guy, nieustannie pragnący zgłębić naturę zła, nie potrafi odpuścić i zostawić całej sprawy policji. Okazuje się, że porwanie było tylko wstępem do serii morderstw tak makabrycznych, iż wydają się dziełem potwora. Sceptyczny Guy twierdzi, że potwory stwarza społeczeństwo. On widzi tylko ludzi na różnych etapach konstrukcji i dekonstrukcji. Jako pisarz analizuje wszystko, by wreszcie złożyć z tego opowieść. Pisanie to kontrolowane szaleństwo. Przypisywanie sobie uczuć innej osoby i po ukończeniu ostatniej strony odnalezienie siebie. Albo tego, co z nas zostało, albo tego, kim staliśmy się tymczasem. Ktoś trafnie cytuje mu słowa filozofa: ktokolwiek walczy z potworami, powinien uważać, by samemu nie stać się potworem. Na tego zaś, kto długo spogląda w otchłań, otchłań również spogląda*. Tymczasem w Stolicy dochodzi do niewyjaśnionych zjawisk: z muzeów znikają mumie, jeden po drugim giną spirytyści, w kręgach okultystycznych powiada się, że duchy zmarłych są wściekłe. O co tu chodzi? Kto za tym stoi? Jaką rolę odgrywają w tym wszystkim zegary i sam c z a s?

„Requiem otchłani” to kryminał w stylu XIX-wiecznych powieści gotyckich. Wszechobecne tajemnice, okultyzm, fascynacja mrokiem, żądza krwi, opętańcza chęć zawładnięcia ludzkimi duszami… i duża dawka przemocy (wiele mocnych scen opisanych ze szczegółami). Klimat to jeden z największych atutów książki. I to znajome, choć rzadkie uczucie, kiedy dotknięcie kartek przenosi czytelnika w zupełnie inny świat. Fabuła, choć wielowątkowa, nie sprawia wrażenia chaotycznej. Wszystko jest tutaj na swoim miejscu, każde zdarzenie ma sens. Co prawda z początku trudno się w tym wszystkim połapać (pojawiają się odniesienia do poprzedniej części), jednak to tylko kwestia c z a s u, zanim książka pochłonie nas tak, że trudno będzie ją odłożyć. Akcja w pewnym momencie rozpędza się jak szalona. Atmosfera gęstnieje, robi się coraz ciekawiej, coraz dziwniej i straszniej… Niestety, do c z a s u. Wydarzenia po powrocie bohatera do Paryża są o wiele mniej interesujące. Jedna z zagadek zostaje rozwiązana i oto zaczyna się jakby odrębna opowieść, w której nie czuć już tak silnego napięcia. Niezmiennie i przez cały czas najbardziej intrygujący pozostaje… c z a s. Odniesienia do niego pojawiają się regularnie, rzecz jasna nie bez przyczyny.

Guy de Timée nie jest typowym głównym bohaterem, protagonistą w pełnym tego słowa znaczeniu. Raz, że z czysto egoistycznych pobudek opuścił rodzinę i zamieszkał w… burdelu (Jestem mężczyzną nie bojącym się spojrzeć na dziecko, którym niegdyś był, i spytać, czy jest dumne z tego, kim się stało. Mężczyzną, który jeszcze wierzy w istnienie swego rodzaju idealizmu. Jestem marzycielem), dwa – jego obsesja na punkcie tropienia morderców ma swoje źródło w nieodpartym pragnieniu zrozumienia mechanizmów zła, nie zaś w chęci niesienia pomocy bliźnim. Niczym wytrawny kryminolog próbuje wedrzeć się do umysłów zbrodniarzy; analityczny umysł pisarza odgrywa w tym procesie kluczową rolę. Z drugiej strony Guy jest lojalny, uczciwy, poszukujący prawdziwej miłości… Autor uczynił z niego postać niezwykle wiarygodną, jak każdy człowiek posiadającą swoje jasne i ciemne strony.

Powieść Maxime Chattama stanowi kawał dobrego, wciągającego czytadła. Kilka razy zostajemy bezczelnie podpuszczeni i poprowadzeni na manowce, a potem bum! – cała historia staje na głowie. Mistrz suspensu w pełni zasłużył na ten tytuł. Poza tym, co chyba najważniejsze, potrafi naprawdę przestraszyć. Dla fanów mocnych/nocnych wrażeń pozycja obowiązkowa.

I pamiętajcie: nawet zepsuty zegar dwa razy na dobę pokazuje właściwą godzinę.

* Friedrich Nietzsche

Marta Gęsigóra