Przed nimi wspaniały czas przyszły”.

Tak się składa, że w ostatnim czasie przeczytałem wiele powieści dotykających w ten czy inny sposób tematyki drugiej wojny światowej. Wiele z nich było naprawdę pięknych i godnych polecenia. Jednak po lekturze najnowszej książki Dominiki Buczak naprawdę trudno pozbierać myśli.

„Całe piękno świata” to przepiękna, bardzo dojrzała powieść. Ukazała się ona nakładem Wydawnictwa Literackiego. Nie jest to pierwsza książka autorki, którą czytałem. Tym lepiej widzę, jaki postęp zrobiła jako pisarka. Jestem pod wrażeniem języka i stylu powieści. Właściwie chciałoby się delektować każdym zdaniem i każde zdanie zapamiętać. W prostych słowach autorka potrafi przekazać niezwykle głębokie myśli. W kilku zdaniach pokazać historię z całymi jej komplikacjami i zagmatwaniem. Po prostu podczas lektury byłem wstrząśnięty. Od pierwszego do ostatniego zdania cała uwaga czytelnika skupia się na książce. Sposób opowiadania historii jest tak realny, że niemal czujemy oddechy bohaterów obok nas. Czytając, miałem poczucie, że jestem naocznym obserwatorem opisywanych wydarzeń.

Dominika Buczak dotknęła niełatwego tematu i pokazała go w mistrzowski sposób. Naprawdę mistrzowski. Akcja powieści rozgrywa się już po wojnie. III Rzesza została pokonana. Polska jest w zwycięskiej koalicji. Co to jednak za zwycięstwo, gdy tylu Polaków straciło życie podczas tej wojny? Co to za zwycięstwo, gdy krajem rządzą komuniści, chociaż jako żywo nikt ich nie wybierał w żadnych wyborach ani nikt o nich nie prosił? Co to za zwycięstwo, gdy ogromne połacie kraju zostały poza jego nowymi granicami, a na zachodzie majaczą jakieś nowe ziemie „odwiecznie piastowskie”. Jednak właśnie tak zdecydowała historia – można by powiedzieć górnolotnie. Lub – nieco mniej górnolotnie – tak chciał Stalin.

Oto więc nowa Polska. Jednak ludzie, którzy przeżyli koszmar wojny, nie narodzili się na nowo. Nie, to ci sami ludzie. Ludzie wyniszczeni straszliwą okupacją, głodem i nieustannym zagrożeniem śmiercią. Ludzie, którzy stracili braci, dzieci, rodziny. Ludzie, którzy muszą żyć tu i teraz, chociaż ich prawdziwe życie było tam i wczoraj. Wybaczcie może nieco patetyczny ton, ale o tej powieści po prostu nie można inaczej.

Dorka i Stach wyjeżdżają z Podhala na Zachód. Jadą tam po przyszłość, po nowe, lepsze życie. Jednak czy tylko dlatego? Przed czym uciekają z rodzinnej wsi? Czego spodziewają się po przeprowadzce?

Trafiają ostatecznie do pewnej wioski pod Kłodzkiem. Zostaje im przydzielony ładny dom z ogrodem i gospodarstwem. Wydaje się, że to będzie ich wymarzone nowe miejsce na ziemi. Jest tylko jeden kłopot – w tym domu już ktoś mieszka. Mówiąc precyzyjniej, mieszka tam Eva, jej mąż Peter i trójka ich dzieci. Wszyscy oni są Niemcami, którzy jeszcze nie wyjechali z Polski. Dorka i Stach muszą dzielić z nimi dom.

Dom – czyj tak naprawdę jest teraz? Dalej Evy i Petera, którzy mieszkali w nim całe życie? Czy może Dorki i Stacha, którzy dostali go od władzy ludowej? Wczorajsi panowie mieszkają z wczorajszymi niewolnikami. To już jednak historia. Dziś to Polacy są panami sytuacji, to oni kreują rzeczywistość. Niemcy już nie są u siebie. Eva widzi to na każdym kroku. Widzi, że niemieckie napisy we wsi stopniowo zastępowane są polskimi. Widzi, że to już nie jest jej ukochana miejscowość, z którą ma tyle dobrych wspomnień. To już nie jest jej świat. Powoli zaczyna rozumieć, że trzeba będzie wyjechać.

Jednak czy ta wioska to świat Dorki? Czy to w ogóle możliwe, że będzie mieszkać z Niemką pod jednym dachem? Jeść przy jednym stole? Korzystać z jednych kubków, które są na dodatek ozdobione swastyką?

Początkowo kobiety traktują się bardzo nieufnie. Wzajemnie się wymijają. Widzą w sobie tylko Niemkę i Polkę. Czy kiedyś zobaczą po prostu kobietę i żonę? Czy zobaczą w sobie człowieka? Co się stanie, gdy pod wspólnym dachem pojawi się zakazana namiętność?

Jak zakończy się historia Evy, Petera, Dorki i Stacha? Czy ci, którzy przez całą wojnę stali po przeciwnych stronach, znajdą wspólny język? Czy będą w ogóle tego chcieli?

Dominika Buczak swoją powieścią pokazuje, jak wyglądały pierwsze powojenne miesiące. Miesiące, gdy Polacy i Niemcy zmuszeni byli dzielić jeden dom – tak jak pradziadkowie autorki.

„Całe piękno świata” to przepiękna powieść, która z całą pewnością zasługuje na waszą uwagę. Polecam.

Wojciech Sobański